De laatste jaren is er in de media veel aandacht voor straatnamen die naar vrouwen zijn genoemd. Helemaal terecht, want vrouwen hebben nog een grote achterstand in straatnamenland. Journalisten van de Correspondent becijferden in 2018 dat van de ruim 2.000 straatnamen die in Amsterdam naar een persoon zijn genoemd slechts 12% de naam van een vrouw draagt. De laatste jaren is er in veel gemeentes opgeroepen om meer straten naar vrouwen te noemen en er komen daardoor inderdaad meer vrouwenstraatnamen bij. Je zou je af kunnen vragen waarom we dit niet eerder bedacht hebben met zijn allen. Maar het is niet voor het eerst dat er aandacht is voor dit onderwerp.
2025
In februari 2025 las ik dit bericht: Gemeenteraad Bunnik wil meer straten vernoemen naar vrouwen. Het artikel gaat over een motie die in de gemeenteraad was aangenomen om meer straten naar inspirerende vrouwen de noemen. Bunnik sluit daarmee aan in een lange rij. De journalist had even zitten zoeken op internet en ontdekte dat er de laatste jaren veel van dat soort moties zijn aangenomen in Nederland en België.
 |
| Bunniks Nieuws, 10 februari 2025 |
2019
Terwijl in grotere gemeenten nog vooral wordt gediscussieerd over meer vrouwelijke straatnamen, maakt Putten zijn lokale heldinnen zichtbaar in een nieuwe wijk.
 |
| Nederlands Dagblad, 27 maart 2019 |
2018
Veel van de recente initiatieven om meer straatnamen naar vrouwen te noemen zijn terug te voeren op de landelijke acties van de feministische actiegroep De Bovengrondse. Zij gaven in augustus 2018 allerlei straten een nieuwe naam door zelfgemaakte borden op te hangen. Ze kregen met hun acties veel aandacht in de media.
 |
| NOS, 7 augustus 2018 |
2014
Die actie kwam niet helemaal uit het niets. Een paar jaar daarvoor werd er in de Amsterdamse raad al over vrouwenstraatnamen gesproken. Burgemeester Eberhard van der Laan zegde daarop toe om voor de straatnamen 'vaker naar vrouwen te kijken'.
(Dit nieuws was overigens reden dat ik toen het artikel Mannen hebben meer straatnamen dan vrouwen... dus: vrouwen in alle straten! schreef op deze website. Pak dat er gerust nog eens bij.)
 |
| Het Parool, 30 januari 2014 |
2013
Een jaar eerder had PvdA-raadslid Liselore van der Heijden een initiatiefvoorstel ingediend waarin ze pleit ze voor het opstellen van een groep 'Vergeten Vrouwen' die een straat krijgen toegewezen in Amsterdam.
 |
| Het Parool, 6 november 2013 |
1993
In het Parool verscheen een artikel over de nieuwe 'vrouwenwijk' in Hoofddorp. Het verhaal begint met de oprichting van de werkgroep 'Vrouwenstraatnamen' negen jaar daarvoor. (Met 45 straatnamen zou dit de grootste vrouwenwijk van Nederland zijn, zo wordt verteld. Maar dat klopt niet.)
 |
| Parool, 5 maart 1993 |
De Telegraaf schrijft hoe in datzelfde jaar een voorstel van PvdA en GroenLinks in Veenendaal wordt afgewezen: de straatnamen mogen niet naar vrouwen worden genoemd. Helaas vermeldt het artikel er niet bij waarom dat zo is.
 |
| De Telegraaf, 26 november 1993 |
1990
Een paar jaar ervoor was het nieuws dat in Spijkenisse vijf straten worden genoemd naar vrouwen die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog tegen de Duitse bezetter hebben verzet, waaronder Hannie Schaft en Anne Frank.
 |
| Het Vrije Volk, 1 februari 1990 |
In datzelfde jaar werden in Spijkenisse ook nog eens vijftien straten genoemd naar grote vrouwen van het Nederlandse toneel.
 |
| Het Vrije Volk, 18 december 1990 |
Ik schreef hierboven al over aandacht voor Vergeten Vrouwen in Amsterdam, maar dat was niet voor het eerst dat er in die stad voor straatnamen naar vrouwen werd gekeken. In 1990 werden in een nieuwe buurt in Amsterdam al straten en pleinen genoemd naar vrouwen die een rol hadden gespeeld in de strijd voor sociale huisvesting. Zoals juffrouw Mulder.
 |
| Parool, 3 januari 1990 |
1986
In 1986 trok Annelien Kappeyne van de Coppello, staatssecretaris met onder andere vrouwenemancipatie in haar portefeuille, speciaal naar Alphen aan de Rijn om een aantal borden te onthullen van straten die naar bekende vrouwen genoemd zijn, zoals Suze Groeneweg, Aletta Jacobs en Roosje Vos.
 |
| De Waarheid, 15 maart 1986 |
1985
In 1985 was de viering van Internationale Vrouwendag de aanleiding om voor het eerst in Voorschoten een straatnaambord met een vrouwennaam plechtig te onthullen.
 |
| De Waarheid, 6 maart 1985 |
1982
Ik schreef hierboven al dat men in Hoofddorp claimde met 45 straatnamen de grootste vrouwenwijk van Nederland te hebben. In 1982 werd in Leiden begonnen met de aanleg van de nieuwe wijk Stevenshof. In die wijk zijn bijna alle - meer dan 150! - straatnamen genoemd naar vrouwen, zoals Heintje Davids, Joke Smit en Anne Frank.
 |
| De wijk Stevenshof in Leiden |
En terwijl in Leiden begonnen werd met de bouw van de Stevenshof werd in Heemstede ook hard gewerkt aan een wijk met alleen maar vrouwennamen. Aanleiding was dat men ontdekt had dat er van de 270 straten in Heemstede slechts vier naar een vrouw genoemd waren. De vrouwen in de raad kwamen daarom samen met een plan waar de mannelijke raadsleden niks tegenin konden brengen.
 |
| De Telegraaf, 20 december 1982 |
1970
Dit waren overigens niet de eerste vrouwenwijken. Begin jaren zeventig werd in de Amstelveense wijk Bankras/Kostverloren al een buurt aangelegd met louter vrouwenstraatnamen. Je vindt daar straten die genoemd zijn naar onder andere Cleopatra, Anne Frank, Rie Cramer en Florence Nightingale.
 |
| De vrouwenbuurt in Amstelveen |
1955
Dit is de oudste voorloper die ik heb kunnen vinden van alle moties waar ik dit verhaal mee begon: het Contact Haagse Vrouwenverenigingen diende een verzoek in bij het Haagse college van B&W om staten te noemen naar pioniersters van de vrouwenbeweging. Het verzoek werd helaas afgewezen, waarna een lijst met namen werd aangeboden aan de raad.
 |
| Het Vaderland, 13 oktober 1955 |
 |
| Deventer Dagblad, 24 oktober 1955 |
1954
Het jaar 1954 was een bijzonder jaar, want dat was het jaar van de feestelijke herdenking van 60 jaar vrouwenkiesrecht. Je zou uit de artikelen hierboven kunnen concluderen dat men in Den Haag niet op vrouwenstraatnamen zat te wachten, maar blijkbaar wilde men best 'een gebaar' maken door een straat naar Aletta Jacobs te noemen. "Het ligt wel in de bedoeling van het Haagse gemeentebestuur een aantal bekende vrouwen in straatnamen te vereeuwigen", zo eindigt het artikel, maar daar liet dat gemeentebestuur een jaar later weinig van blijken.
 |
| Winschoter Courant, 9 september 1954 |
1898
Dit is het oudste bericht over vrouwenstraatnamen dat ik heb kunnen vinden. Het is ook weer uit Den Haag. In die stad werden in 1898 een aantal straten naar bekende vrouwen uit de vaderlandsche historie genoemd. Aanleiding was de tentoonstelling van vrouwenarbeid. Het streven om dit complex van straten met vrouwennamen te begiftigen werd gebracht als "een galanterie tegenover de vrouwen". Toch aardig van die mannen...
 |
| Algemeen Handelsblad, 5 oktober 1898 |
Er wordt dus al meer dan 125 jaar geschreven over straten die speciaal naar vrouwen worden genoemd. In 1898 werd het nog een galanterie genoemd, een hoffelijk gebaar tegenover vrouwen. In de daarop volgende periode van meer dan een eeuw golft de aandacht voor vrouwenstraatnamen mee met de opeenvolgende feministische golven. Het lijkt erop dat de laatste tien jaar pas echt serieus werk wordt gemaakt van de inhaalslag en dat er vaker vrouwen vernoemd worden op straatnaamborden. Helaas is het daarvoor wel nog steeds nodig om in het hele land moties aan te nemen.
Reacties