Over straatnamen met name

Stel je eens voor dat er een straat naar je wordt genoemd en dat men daarbij je naam verkeerd schrijft. En stel je nou eens voor dat je zelf het straatnaambord mag onthullen en dan voor het oog van de toegestroomde menigte ontdekt dat ze je naam verkeerd geschreven hebben. Dat gebeurde Hub van Doorne in 1965.
Hubert 'Hub' van Doorne was de oprichter van DAF. Hij werd geboren in 1900 in America (in Noord-Limburg) en verhuisde op zijn twaalfde naar Deurne. Daar begon hij in 1928 samen met zijn broer Wim een eigen bedrijf: Hub van Doorne's Machine Fabriek. Dat bedrijf ging een paar jaar later Van Doorne's Machinefabriek en Constructiewerkplaatsen heten, en weer een paar jaar later werd de naam Van Doorne's Aanhangwagenfabriek N.V. DAF. Het bedrijf maakte toen voornamelijk aanhangwagens voor gebruik in de landbouw. Het bedrijf groeide verder: in 1949 werden de eerste vrachtwagens geproduceerd en nadat Hub van Doorne de Variomatic had uitgevonden ('het pientere pookj…

Eerder deze week werd bekend gemaakt dat de Arena boulevard in Amsterdam een nieuwe naam krijgt: hij heet voortgaan Johan Cruijff Boulevard. Iemand vroeg me waarom beide namen met een extra spatie geschreven zijn. Zou het niet logischer zijn om dat Arenaboulevard en Johan Cruijffboulevard te noemen? Ja, dat zou meer volgens de standaard zijn. In Amsterdam worden samenstellingen in bijna alle straatnamen aaneengeschreven, maar er zijn nog enkele uitzonderingen zoals de Fien de la Mar Straat en het Dwaze Moeders plein. Ook in de rest van het land komen dat soort straatnamen met extra spaties voor. Naar de reden voor dat spatiegebruik kan ik alleen maar gissen. Grote kans dat het gewoon komt door onzorgvuldigheid ergens in het proces. Pratend over die spatie kwam ook de term Engelse ziekte voorbij. Voor sommige mensen zijn 'onjuist spatiegebruik' en 'Engelse ziekte' synoniemen van elkaar. Voor anderen is 'Engelse ziekte' een ruimer begrip, waar ook het gebruik van …

Na 34 jaar werd vandaag het onderzoek naar de moord op Olof Palme afgesloten. Hij werd in februari 1986 in Stockholm doodgeschoten, maar er werd nooit een dader gepakt. Het Zweedse OM heeft nu vastgesteld dat een Zweedse man die in 2000 zelfmoord pleegde, de moordenaar moet zijn geweest.
Olof Palme was premier van 1969 tot 1976, en van 1982 tot aan zijn dood in 1986. Daarnaast was hij internationaal actief: hij had kritiek op de grootmachten, bestreed autoritaire regimes en steunde bevrijdingsbewegingen in de derde wereld. Bekend is bijvoorbeeld zijn strijd tegen het apartheidssysteem in Zuid-Afrika. Na zijn dood groeide hij uit tot een van de bekendste Zweedse politici, naast Raoul Wallenberg (die joden hielp in de Tweede Wereldoorlog) en Dag Hammarskjöld (Secretaris-generaal van de Verenigde Naties en in 1961 winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede). Er zijn in Nederland straten genoemd naar Hammarskjöld (22x vernoemd) en Wallenberg (13x), maar ook naar Olof Palme. Dat is best bijzon…

Er zijn in Nederland straten genoemd naar allerlei verschillende alledaagse dingen zoals naar computer, beeldscherm en printer, naar knolraap, (wit)lof en prei (de schorseneren ontbreken helaas nog), naar deur, slot, sleutel en bos, en naar os, ezel, schaap en herder. Om maar niet te beginnen over alle vlinders, scheepsonderdelen, molentypes en muziekinstrumenten. Je zou bijna denken dat inmiddels alle thema’s en alle voor de hand liggende namen al wel een keer gebruikt zijn. Maar dat is dus niet zo. Er zijn bijvoorbeeld nog helemaal geen straten genoemd naar notensoorten, lettertypes, computerspellen of theesoorten.

Omdat ik benieuwd was welke van deze onderwerpen het meeste aan zouden spreken, heb ik een poll opgezet op Twitter. Meer dan 2500 stemmen werden uitgebracht. Uiteindelijk bleken de computerspellen het meest favoriet, met een paar procent voorsprong op de lettertypen. Voor de computerspellen dacht men bijvoorbeeld aan de Super Mariolaan, de Mortal Kombathof en het Angry Bi…

De straatnamen liggen klaar, in de Utrechtse Heldinnenwijk. Namen van verzetsstrijdsters zullen daar binnenkort de straten sieren. Het lijkt goed te gaan dit keer, maar het geven van straatnamen gaat nog wel eens fout. En dat kan soms flink pijnlijk zijn. 
Waar moeten naamgevers van straten zoal op letten? Welke valkuilen hebben de naamgevers van de Utrechtse Heldinnenwijk moeten omzeilen? In de uitzending van 2 mei 2020 zette EenVandaag de valkuilen op een rij, en ik mocht daaraan bijdragen als straatnamenexpert.
Bekijk de uitzending:

Lees het artikel Nieuwe straatnamen kiezen kan een helse klus zijn: 'Een persoon kan altijd een controverse veroorzaken' dat EenVandaag schreef naar aanleiding van de uitzending.

In mei 2017 stond ik op het podium van Theater de Weijer in Boxmeer. Ik was uitgenodigd om in het programma Wim Daniëls Boekt te komen praten over mijn toen net verschenen boek 'Over straatnamen met name'. Tegen het eind van het programma vroeg Wim Daniëls aan de mensen in het publiek of er misschien nog iemand in een straat met een bijzondere naam woonde. Het idee was natuurlijk dat ik daar dan een mooi verhaal bij zou vertellen. Er stond ook iemand op die in de Ronduitsestraat in Haps woonde. Daar had ik in het theater helaas geen concreet verhaal bij... ik kon er alleen wat over filosoferen.

Eerst even terug naar 2017. Want natuurlijk had ik wel wat ideeën bij die straatnaam. Ik zie er 'ronduit' in en dat kan zoiets betekenen als 'op een directe, openhartige manier'. Je kunt iemand ronduit zeggen dat je het niet weet. Maar 'ronduit' kan ook 'gewoonweg' betekenen en je kunt dus ook zeggen dat je het ronduit niet weet. Maar daarmee komen we nie…