Doorgaan naar hoofdcontent

Posts

Posts uit 2024 tonen

Dader of dichter - over straatnamen voor Gerrit Achterberg

Nee, natuurlijk noemen we nooit straten naar moordenaars en andere misdadigers. Om een straat naar je genoemd te krijgen moet je immers een deugdzaam leven geleid hebben, van onbesproken gedrag zijn en liefst ook nog iets bijzonders gepresteerd hebben. Maar soms speelt er meer. Er was eens een dichter. Hij debuteerde in 1924 en publiceerde in totaal meer dan twintig dichtbundels. Hij won met zijn werk de P.C. Hooft-prijs, de Constantijn Huygens-prijs en tweemaal de Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam. Hij wordt geroemd als een van de belangrijkste Nederlandse dichters. Zo iemand verdient wel een straatnaam zou je zeggen. Zijn leven had echter ook een duistere kant. Hij had serieuze psychische problemen, met driftbuien, drankgebruik en depressiviteit. Nadat hij in 1937 zijn hospita had vermoord en haar dochter had aangerand, werd hij tot terbeschikkingstelling veroordeeld. Na een lange periode van resocialisatie werd de tbs in 1955 opgeheven. Juist in die periode schreef hij het meest...

Achter de Koffiemolen - over straten die achter een molen (of mollen) liggen

Almelo, Bakel, Dalfsen, Etten-Leur, Haren, Klarenbeek, Maasbracht en Varsselder. In deze acht plaatsen kun je een straat vinden die Achter de Molen ligt. En in het centrum van Maastricht hebben ze een straat die Achter de Molens heet. In alle gevallen is ergens in de directe omgeving wel een oude molen te vinden. In Den Bosch ligt een straat die niet Achter de Molen maar Achter de Mollen heet, met een dubbele l. Is dat een schrijffout of is er iets anders aan de hand? Wees gerust, van een fout is hier geen sprake. Het straatje in Den Bosch ligt op een plek waar halverwege de zestiende eeuw al een winkel met woonhuis stond dat 'de Drij Swarte Mollen' heette - drie Zwarte Mollen dus. Vermoedelijk had het huis in die tijd al een gevelsteen of uithangbord met drie mollen erop. Het betreffende straatje loopt dus naast of achter de huis en werd daarom Achter de Drie Zwarte Mollen genoemd. In 1822 was daar nog Achter de Drie Mollen van over en een jaar of tien later was het alle...

Van den Broek en Bakema - over de hereniging van twee brute broeders

De architecten Jo van den Broek en Jaap Bakema gingen in 1947 samenwerken. Hun bureau Van den Broek Bakema werd al snel beeldbepalend in Nederland. In het hele land verrezen gebouwen volgens hun ontwerp en ze drukten ook een stevige stempel op de universiteit in Delft. Niet alleen waren ze allebei hoogleraar Bouwkunde – Van den Broek van 1947 tot 1964 en Bakema van 1964 tot aan zijn dood in 1981 - maar ze maakten ook de ontwerpen voor een aantal prominente gebouwen op de campus. De Aula – het toppunt van brutalisme - is zonder twijfel hun meest bekende werk. Ze waren ook de architect van het gebouw van Civiele Techniek. Iets verderop langs de Mekelweg stond ook hun gebouw van de faculteit Bouwkunde, dat helaas in 2008 afbrandde. Daarmee zijn we nog niet aan het einde van de lijst. Hun bureau maakte namelijk ook de ontwerpen van de Warmtekrachtcentrale aan de Leeghwaterstraat , het Interuniversitair Reactor Instituut, een bedrijfsverzamelgebouw aan de Rotterdamseweg en de laboratoria St...

Een NSB'er, een foute pastoor en een racistische aanduiding - over straten met nieuwe namen

Ondanks dat er de laatste jaren steeds vaker over straatnamen wordt gediscussieerd, worden er in de praktijk eigenlijk maar zelden straatnamen aangepast. Heel soms besluit een gemeente dat een straatnaam echt niet langer houdbaar is en dan krijgt de alsnog een nieuwe naam. In de afgelopen stonden er ineens drie straatnamendiscussies in de landelijke pers. Ik zal ze eens voor je op een rijtje zetten. Burgemeester Van der Voort van Zijplaan in Utrecht In Utrecht lag de Burgemeester Van der Voort van Zijplaan onder vuur. Niet vanwege de lengte van de straatnaam, maar omdat hij een fascist was. Coenraad van der Voort van Zijp was van 1924 tot zijn dood in 1935 burgemeester van Maartensdijk. Een paar jaar later werd er in de Maartensdijkse wijk Tuindorp een straat naar hem genoemd. In 1954 werd de wijk onderdeel van de stad Utrecht.  Op 4 mei van dit jaar kwam de Socialistische jongerenorganisatie ROOD in actie: ze plakten een sticker over de straatnaam en maakten er Hannie Schaftdreef...

Kalix Berna, Palmpol en Han Stijkel - over de bijzondere namen van verzorgingsplaatsen

Langs de Nederlandse snelwegen liggen vele tientallen verzorgingsplaatsen met vaak bijzondere namen, zoals Hondsiep, Uilengoor, Swentibold en De Gagel. Meestal rijden we er gedachteloos aan voorbij, zonder te weten dat er achter die namen vaak een interessante geschiedenis schuilgaat. In mijn reeks artikelen voor Vemobin staat steeds de geschiedenis van Ă©Ă©n zo’n naam centraal. Eerst even kort iets over het woord verzorgingsplaats. Veel mensen hebben het gewoon over tankstations langs de snelweg, maar op die plekken zijn vaak ook winkels, restaurants, laadstations, parkeerterreinen en recreatiemogelijkheden. En dat alles bij elkaar heet dus officieel een verzorgingsplaats. Sterker nog: er zijn ook verzorgingsplaatsen zĂ³nder tankstation. Den Ruygen Hoek Wie over de A4 richting Schiphol rijdt, kan het restaurant niet ontgaan dat vijf kilometer voor het vliegveld over de snelweg is gebouwd. Het restaurant verbindt de verzorgingsplaatsen Den Ruygen Hoek Oost en Den Ruygen Hoek West die aan ...

Nootmuskaat of toch liever mierikswortel - over een Amsterdamse straatnamenklucht

In Amsterdam houden ze wel van een goede namenklucht op zijn tijd. Zo was er de laatste jaren veel gedoe bij de benoeming van namen op het Centrumeiland en ook rondom de zoektocht naar een geschikte  voor de vernoeming van Johan Cruijf. Dat de CNOR (Commissie Naamgeving Openbare Ruimten) in 2021 de laan uit werd gestuurd om vrij baan te maken voor de ANOR (Adviesraad Naamgeving Openbare Ruimten), past ook wel in dit rijtje. Het leek inmiddels al een tijdje stil, maar gelukkig was er onlangs weer eens wat ophef. Het begon allemaal zo mooi. Voor een nieuwbouwproject langs de Jan van Galenstraat in Amsterdam moest de ANOR op zoek naar nieuwe thema. Op die plek staat sinds 1934 de Markthal en de nieuwe wijk werd daarom Marktkwartier gedoopt. Vanuit de langdurige geschiedenis van het Food Center Amsterdam kwam het voorstel om de straten in de wijk te noemen naar kruiden en specerijen. Een prachtig thema waar toch makkelijk een stuk of twintig straatnamen bij te vinden zouden moeten zijn...

Een overzicht van 2023 in zestien straatnamen

Wat was er in 2023 allemaal in het nieuws? Ik maakte een jaaroverzicht in zestien straatnamen. Ik zocht ook een toepasselijke straatnaam bij zestien mensen die in 2023 overleden zijn: