Doorgaan naar hoofdcontent

Kalix Berna, Palmpol en Han Stijkel - over de bijzondere namen van verzorgingsplaatsen

Langs de Nederlandse snelwegen liggen vele tientallen verzorgingsplaatsen met vaak bijzondere namen, zoals Hondsiep, Uilengoor, Swentibold en De Gagel. Meestal rijden we er gedachteloos aan voorbij, zonder te weten dat er achter die namen vaak een interessante geschiedenis schuilgaat. In mijn reeks artikelen voor Vemobin staat steeds de geschiedenis van Ă©Ă©n zo’n naam centraal.

Eerst even kort iets over het woord verzorgingsplaats. Veel mensen hebben het gewoon over tankstations langs de snelweg, maar op die plekken zijn vaak ook winkels, restaurants, laadstations, parkeerterreinen en recreatiemogelijkheden. En dat alles bij elkaar heet dus officieel een verzorgingsplaats. Sterker nog: er zijn ook verzorgingsplaatsen zĂ³nder tankstation.

Den Ruygen Hoek
Wie over de A4 richting Schiphol rijdt, kan het restaurant niet ontgaan dat vijf kilometer voor het vliegveld over de snelweg is gebouwd. Het restaurant verbindt de verzorgingsplaatsen Den Ruygen Hoek Oost en Den Ruygen Hoek West die aan weerszijden van de snelweg liggen. Op de plek waar nu de wegen, laadplekken en parkeerterreinen strak zijn uitgelijnd, ging het er ooit ruig aan toe.

Lees mijn verhaal over Den Ruygen Hoek

Han Stijkel
Wie vanuit Lemmer over de A6 richting de Flevopolder rijdt, komt een eindje voorbij Emmeloord langs verzorgingsplaats Han Stijkel. Deze plek is genoemd naar een persoon uit de Tweede Wereldoorlog. Ik weet niet of hij ooit in de Noordoostpolder is geweest, maar zijn naam is op indirecte wijze wel met de geschiedenis van de polder verbonden.

Lees mijn verhaal over Han Stijkel

Voetpomp
Ik reed met mijn auto over de A58 door Zuid-Beveland richting Noord-Brabant. Iets voorbij Kruiningen stopte ik bij verzorgingsplaats Voetpomp. Tijdens een kop koffie had ik alle tijd om me te verdiepen in die bijzondere naam. Die blijkt ons te herinneren aan de tijd dat de fiets in Nederland in opkomst was en nog een veel belangrijker vervoersmiddel was dan de auto.

Lees mijn verhaal over Voetpomp

Kalix Berna
Ten noorden van Breda ligt aan de A27 een verzorgingsplaats met de intrigerende naam Kalix Berna. De plaats is genoemd naar het natuurgebied dat aan de overkant van de snelweg ligt. Het is tegenwoordig eigendom van Natuurmonumenten. De vraag is nu natuurlijk: hoe komt dat natuurgebied aan de naam Kalix Berna? Er wordt weleens gezegd dat die naam met het Latijnse woord voor kelk (‘calix’) en de abdij van Berne te maken heeft, maar de werkelijke verklaring is anders.

Lees mijn verhaal over Kalix Berna

Palmpol
Als je bij knooppunt Hoevelaken rechtsaf de A1 op rijdt, kom je na 10 kilometer bij verzorgingsplaats Palmpol. De naam van deze verzorgingsplaats verwijst naar een nabijgelegen boerderij. Als je er in de winter staat te tanken, kun je de witte gebouwen van de hoeve tussen de kale bomen door aan de overkant van de snelweg zien liggen.

Lees mijn verhaal over Palmpol

Molenkamp
De windmolens van Windpark Deil zijn niet te missen als je over de A15 verzorgingsplaats Molenkamp nadert. Ze staan met zijn elven op een rij langs de snelweg, deels voor en deels na knooppunt Deil. Ze wekken samen elektriciteit op voor zo’n 45.000 huishoudens. Al die molens bij elkaar… het lijkt wel een molenkamp! Daarmee lijkt de naam van de verzorgingsplaats eenvoudig verklaard. Maar zo simpel is het niet, want de naam is een stuk ouder dan dit windpark.

Lees mijn verhaal over Molenkamp

Voordaan
Ten noorden van Utrecht ligt aan de A27 Verzorgingsplaats Voordaan – een rustige plaats midden in het groene polderlandschap. Het verhaal van de naam begint een eindje verderop met een aartsbisschop. Er komen ook nog twee schilderen van Rembrandt voorbij.

Lees mijn verhaal over Voordaan

Aurora
Als je vanuit Den Haag over de A4 naar het noorden rijdt, kom je net voorbij Leiderdorp langs verzorgingsplaats Aurora. Die naam is nog niet zo oud, want de verzorgingsplaats is geopend in 2006 na de verbreding van de A4. In de jaren daarvoor was ook net de Groene Harttunnel aangelegd. Als je bij Aurora staat te tanken, kun je duidelijk de plek zien waar die tunnel onder de grond duikt. De naam van de verzorgingsplaats is nauw met de aanleg van die tunnel verbonden.

Lees mijn verhaal over Aurora

Sandelingen
De woorden eersteling en tweedeling vormen een bijzonder koppel. Je zou kunnen denken dat na de eersteling (de eerstgeborene) de tweedeling komt – en misschien ook nog wel een derdeling – maar dan sta je mooi op je verkeerde been. Ik moet daar weleens aan denken als ik vanuit Rotterdam over de A16 naar het zuiden rijd en bij Hendrik-Ido-Ambacht langs verzorgingsplaats Sandelingen kom. 

Lees het hele verhaal

En meer
Zo kan ik nog verder met Knuvelkes, Spuitendonk, Hoezaar, Lemsterhop, Hackelaar, Voetpomp, Knorrestein, Twaalfmaat, Aanschoten, Panjerd, Labbegat, Lokkant, Uilengoor en nog veel meer. Bekijk de hele lijst van verzorgingsplaatsen langs Nederlandse auto(snel)wegen


Reacties

Leuk stuk.
Toevallig heb ik jaren geleden de lijst verzorgingsplaatsen van de A1 als een soort gedicht opgelezen bij een poëzieavond in bodega De Posthoorn aan het Lange Voorhout in Den Haag.
Een maad geleden heb ik er een popsong van gebrouwen met behulp van A.I.
https://soundcloud.com/mauritsburgers/a1-maupai?si=eeced75eb3854ba1b917d5f7e0fef20c&utm_source=clipboard&utm_medium=text&utm_campaign=social_sharing

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch Ă©Ă©n stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat Ă©Ă©n straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wat is in Nederland de langste straat met Ă©Ă©n naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste lĂ¡Ă¡n van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. GeĂ¯nspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Waar ligt het geografisch middelpunt van Nederland?

Mijn zoon vroeg me waar precies het middelpunt van Nederland, want daar wil hij dan graag een keer met me naartoe. Nederland heeft aardig wat geografische middelpunten. Het is maar net hoe je definieert wat het middelpunt van een land is. Ik zet in dit verhaal een paar van die middelpunten op een rijtje - voor mijn zoon, maar natuurlijk ook voor jullie. (Voor dit verhaal kijk ik alleen naar het Europese deel van Nederland, zonder de Caribische eilanden; met die eilanden erbij ligt alles weer anders.) Uiterste punten Voordat ik een aantal middelpunten langsloop, noem ik hier eerst de geografische extremen van Nederland. Rottumerplaat - Het noordelijkst gelegen punt van Nederland ligt op Rottumerplaat. Locatie: 53.556485, 6.492520 Bad Nieuweschans - Het oostelijkste punt van Nederland ligt bij Bad Nieuweschans (Groningen). Om precies te zijn bij grenspaal 196, bij de grensovergang naar Duitsland. Locatie: 53.180299, 7.227509 Klein-Kuttingen - Het zuidelijkste punt van Nederland ligt