Doorgaan naar hoofdcontent

Posts

Posts uit 2016 tonen

Straatnamen in de Top 2000 - zingen over de Penny Lane en Telegraph Road

Op Eerste Kerstdag begint de uitzending van de  Top 2000 op Radio 2 . We kunnen dan de rest van het jaar luisteren naar de 2000 populairste popliedjes aller tijden. Bohemian Rhapsody, Hotel California, Una Paloma Blanca... van die dingen. In die lange lijst komen ook af en toe straatnamen voorbij. Ik zet een aantal straatnaamnummers voor je op een rij, in de volgorde waarin ze afgespeeld worden. Dan heb je wat om naar uit te kijken! Nummer 1952:  Ventura Highway  - America Toen zanger Dewey Bunnell 11 jaar oud was, reed hij met zijn ouder over de  State Route 1  langs de kust van Californië die ook door Ventura komt. Het was een heerlijke tocht in de zon, met uitzicht over zee. Het was een groot contrast met het koude Oklahoma waar ze toen woonden. Tijdens hun rit langs de kust kregen ze een lekke band bij het bord waarop de weg naar 'Ventura' stond aangegeven. Het lied vertelt hoe hij er sindsdien als kind in koud Oklahoma altijd van droomde om naar het zonnige Californ

Straatnaamborden met onderschriften - daar steek je wat van op!

Op de meeste straatnaamborden staat alleen de straatnaam en verder niets. Daarmee doet het bord precies waar het voor bedoeld is: laten zien wat de naam van de straat is. Maar je kunt op allerlei plekken straatnaamborden zien waar behalve de straatnaam ook een onderschrift op staat. Vaak ter leeringh, soms ter vermaeck. Eerst even iets over al die borden zónder onderschrift. Als ik een bord zie waar Mozartlaan , Industrieweg of Kerkstraat op staat, mis ik die onderschriften niet. Behalve dan misschien als er bij die Kerkstraat in geen velden of wegen een kerk te bekennen is, want dan word ik toch weer nieuwsgierig. Maar soms zie ik straatnamen staan die me nieuwsgierig maken naar de herkomst of betekenis. Als een straat naar een  specifieke datum genoemd is bijvoorbeeld, of als er een mysterieuze naam op staat. Dergelijke straatnamen roepen toch om een toelichting. Dat is ook het geval als de straat naar een persoon is genoemd wiens naam me helemaal niks zegt. Dan is het to

Een Nobelprijs voor Ben Feringa - krijgt hij nu ook zijn eigen straatnaam?

De Nederlandse wetenschapper Ben Feringa heeft (samen met twee anderen) de Nobelprijs voor Scheikunde gewonnen, zo werd vandaag bekend. Sporthelden worden soms direct met een eigen straatnaam vereerd als ze een olympische gouden medaille gewonnen hebben. Wat een gouden medaille op de Olympische Spelen is voor een sporter, is de Nobelprijs voor een wetenschapper. Wordt Ben Feringa nou ook meteen met een straatnaam beloond voor zijn werk? De Nobelprijzen werden in 1901 voor het eerst uitgereikt. Er zijn twintig Nederlanders die sindsdien een Nobelprijs hebben gewonnen. Als klein eerbetoon noem ik ze hier allemaal: Jacobus Henricus van 't Hoff (1901, Scheikunde), Hendrik Antoon Lorentz (1902, Natuurkunde), Pieter Zeeman (1902, Natuurkunde), Johannes Diderik van der Waals (1910, Natuurkunde), Tobias Asser (1911, Vrede), Heike Kamerlingh Onnes (1913, Natuurkunde), Willem Einthoven (1924, Geneeskunde), Christiaan Eijkman (1929, Geneeskunde), Peter Debye (1936, Scheikunde), Frits Ze

De eerste straatnaam voor Johan Cruijff... ligt in Indianapolis

In maart van dit jaar overleed Johan Cruijff. De grote vraag is natuurlijk: waar in de wereld ligt de eerste straat die naar deze grote voetballer genoemd is? Je zou toch denken dat ze in Amsterdam of Barcelona wel ergens een mooie straat voor hem kunnen vinden, of anders een park, plantsoen of gewoon een grasveldje. Maar in Amsterdam werd vooral gesproken over de mogelijkheid om de Arena naar hem te noemen, of misschien zelfs Schiphol . Ondertussen werd in Roosendaal ook geopperd om een straat naar Johan Cruijff te noemen, maar daar houdt men zich netjes aan de regel dat een persoon tien jaar dood moet zijn voordat er een straat naar genoemd mag worden. Vandaag kwamen ineens alle landelijke en regionale kranten en nieuwssites met belangrijk nieuws: de eerste Johan Cruijffstraat ter wereld komt in Catalonië. Ik citeer uit het bericht van NOS (maar ik had ook dat van RTL, Telegraaf, Parool, AD, Volkskrant, Metro of een van de vele andere bronnen kunnen nemen): "Een klein

Naar welke personen zijn de meeste straten genoemd?

Het antwoord op de vraag naar welke personen in Nederland de meeste straten zijn genoemd, is eigenlijk een beetje saai. Dat zijn namelijk allemaal leden van de koninklijke familie. In de top-20 met meest populaire straatnamen staan straten die naar Juliana, Wilhelmina, Beatrix, Bernhard en Emma zijn genoemd. Verder is er tussen alle bomen en gebouwen geen persoon te bekennen. Maar als we het koningshuis nou even negeren, wie zijn dan de meest populaire personen? Eerst even een opmerking vooraf: de aantallen die ik hieronder noem, zijn met opzet afgerond en geven dus alleen een globaal beeld. Het is namelijk nogal veel werk om precies uit te zoeken hoeveel straten naar een bepaalde persoon zijn genoemd, want niet iedere Piet Heinstraat is naar dé Piet Hein genoemd en niet iedere Van Goghstraat naar Vincent van Gogh (zelfs niet als die in de schilderswijk ligt). Ik had helemaal geen tijd en zin om dat exact uit te zoeken en het leek me ook niet nodig. Dit zijn de personen waarbi

Van Roelof Kleinpad tot Anky van Grunsvenstraat - Straatnamen voor olympisch kampioenen

Met een gouden medaille op de Olympische Spelen vergroot je als sporter je kansen op een eigen straatnaam. Dat goud is natuurlijk een mooie beloning, maar dat er een straat naar je genoemd wordt is pas echt het begin van de eeuwige roem. Gaat het Marit Bouwmeester, Yuri van Gelder of Tom Dumoulin lukken om de komende weken een eigen straatnaam te verdienen tijdens de Olympische Spelen in Rio?  Ik heb eens op een rijtje gezet wie hen voor zijn gegaan, zowel op de zomerspelen als de winterspelen. Dit zijn de olympisch kampioenen waar in Nederland een straat naar genoemd is: De roeiers Roelof Klein en François Brandt deden in 1900 mee aan de Olympische Spelen in Parijs. Samen wonnen ze goud op het onderdeel 'twee met stuurman' en ze waren onderdeel van de ploeg die brons won bij de 'acht met stuurman'. Roelof Klein is voor zijn prestaties geëerd met een straatnaam in Amsterdam: het Roelof Kleinpad . Klein en Brandt hebben ook samen een straatnaam: Klein-Brandt S

Van de Abel J Tasmanstraat tot het Wim T. Schippersplein - straatnamen met een middeninitiaal

Vorige week heb ik naar aanleiding van een tweet een lijstje gemaakt met alle straatnamen die naar een afkorting zijn genoemd. Vandaag kwam er een tweet voorbij over Michiel A. de Ruyter, Kenau S. Hasselaer en Laurens J. Coster en toen vroeg ik me natuurlijk af: zijn er veel straatnamen genoemd naar personen met zo'n middeninitiaal? En dat werd weer een lijstje. De eerste namen die me te binnen schoten, waren Peter R. de Vries, Truman S. Capote en John F. Kennedy . Van die drie zijn alleen naar de laatste straatnamen genoemd in Nederland. Maar er zijn nog veel meer personen met een middeninitiaal waar een straat naar genoemd is: Franklin D. Roosevelt, Jac. P. Thijsse, Olivier B. Bommel, Ubbo J. Mansholt... maar ook Pieter C. Hooft en Willem F. Hermans (die ik eigenlijk alleen ken als 'P.C. Hooft' en 'W.F. Hermans'). Enfin, hier komt de hele lijst: Abel J Tasmanstraat (in Zuidhorn) Adriaan G. Smitstraat (in Alblasserdam) Adriaan P. de Kleuverstraat (in

De kortste weg van A.B.C.-straat naar Z.H.B.-hoven - over straatnamen met afkortingen

Op Twitter kwam de vraag voorbij hoeveel straatnamen er eigenlijk in Nederland zijn die naar een afkorting genoemd zijn. Dus ik heb ze maar even allemaal op een rij gezet, met hun betekenis erbij. De kans is groot dat ik er een aantal over het hoofd heb gezien. Als je er nog eentje weet, kun je me dat laten weten met een reactie op dit bericht. Nog even wat kanttekeningen en randvoorwaarden. Ik ben voor deze lijst uitgegaan van de officiële schrijfwijze van de straatnamen zoals ze in de BAG staan geregistreerd, dus inclusief de punten, hoofdletters, spaties en streepjes. Verder heb ik alleen gezocht naar  afkortingen , en niet naar verkortingen of letterwoorden (hoewel er daarvan toch een paar op de lijst staan).  Daar komen ze: ABBAborg (Schiedam) ABBA A.B.C.-straat (Utrecht) ABC ABC (Hoorn) Aruba, Bonaire en Curaçao ABC straat (Brunssum) Anna Barbara Custers ABC Westland (Poeldijk) Agri Business Centrum AEGONplein ('s-Gravenhage) Algemeene Friesche, Eerste Ne

Beverwijk noemt een straat naar Marco Bakker... maar die leeft toch nog?

Veel gemeentes hebben de regel dat er alleen straten worden genoemd naar mensen die al meer dan vijf of tien jaar dood zijn. Eigenlijk worden er alleen uitzonderingen op die regel gemaakt voor leden van het koningshuis, grote sporthelden of burgemeesters. Maar in Beverwijk doet men daar niet moeilijk over. Daar worden binnenkort straten genoemd naar zangeres Annie Palmen, wielrenner Ab Geldermans en zanger Marco Bakker. Maar Marco Bakker... die leeft toch nog? De aanleiding voor deze vernoemingen was het verzoek dat de gemeente Beverwijk kreeg om een straat te noemen naar de zangeres Annie Palmen. Palmen trad regelmatig op op de radio en werd bekend als Drika van de 'Boertjes van Buuten', de huisband van de KRO. In 1963 deed zij namens Nederland mee aan het Eurovisie Songfestival in Londen, maar daar werd ze met nul punten gedeeld laatste. Palmen kwam uit Beverwijk en is er blijkbaar nog erg geliefd, want er werd volop actie gevoerd voordat het verzoek bij de gemeente wer

Het lieveheersbeestje - zo'n lief beestje verdient toch een straatnaam?

Er zijn in Nederland twee straten genoemd naar het lieveheersbeestje, en jij mag raden hoe die straten heten. Lieveheersbeestjesstraat ? Nee. Lieveheersbeestjesweg dan? Nee. Lieveheersbeestjeslaan misschien? Nee. Gewoon Lieveheersbeestje dan? Ja, dat is er een! In Vlijmen hebben ze onlangs een straat met die naam aangelegd. Maar nou die andere straat nog - hoe zou die heten? Het lieveheersbeestje is zonder twijfel de populairste kever, en misschien zelfs wel het populairste insect van allemaal. Het kleine rode beestje met de zwarte stippen was al populair in de tijd van de Germanen. Zij noemende het de Freyafugle, het vogeltje van de godin Freya. Later werd die naam in allerlei varianten verchristelijkt en noemde men het beestje bijvoorbeeld Mariabeestje, Lieve-Vrouwetorretje of onzelievevrouwebeestje. In het Duits werd dat Marienkäfer en in het Engels ladybird of ladybug. En als variant op dat lievevrouwebeestje werd het op een gegeven moment dus lieveheersbeestje. Ik ken iema

De vele Dorpsstraten van Rotterdam (want eentje is niet genoeg)

Na de Kerkstraat , de Schoolstraat en de Molenstraat is de Dorpsstraat de meest voorkomende straatnaam van Nederland. Bij een Dorpsstraat moet je natuurlijk meteen denken aan de hoofdstraat van een lieflijk klein dorp. Zo'n straat met een café en een kerk, en een bankje onder een boom. Maar hoe komt de grote stad Rotterdam aan een Dorpsstraat ? Simpel: die hebben ze gekocht. En het bleef niet bij één... De gemeente Rotterdam is in de laatste tweehonderd jaar flink gegroeid en daarbij zijn behoorlijk wat van de omliggende dorpen opgeslokt. Dat begon in 1816 toen de gemeente Cool werd geannexeerd. In 1886 volgde de annexatie van Delfshaven, in 1895 die van Charlois en Kralingen, in 1934 kwamen Hoogvliet en Pernis erbij, in 1941 annexeerde Rotterdam de gemeenten Hillegersberg, IJsselmonde, Overschie en Schiebroek en in 2010 kwam daar ten slotte Rozenburg nog bij. Bij de annexatie van Hoogvliet in 1934 kreeg Rotterdam zijn eerste Dorpsstraat . De hoofdstraat van Hoogvliet werd

Straatnamen in het Fries - over strjitten, leanen en buorren

Als ik ergens ben waar ik niet zo vaak kom, let ik natuurlijk altijd op de straatnaamborden. Onlangs was ik een lang weekend in Friesland en daar viel het me op dat heel veel straatnamen op strjitte, wei, paad, leane, dyk of tún eindigen. Dat is op zich niet vreemd, want veel straatnamen worden officieel in het Fries geschreven. De woorden die ik net noemde, zijn gewoon Fries voor straat, weg, pad, laan, dijk en tuin. Ik zag ook straten die op reed eindigen; reed is een oude Friese variant op (op)rit en het Engelse road, en dus een ander woord voor weg. Maar ik zag ook ontzettend veel straatnamen met buorren erin, en daar kon ik zo snel even niks van maken. Ik heb eens opgezocht wat buorren betekent, en het is eigenlijk heel simpel. Het is gewoon Fries voor 'buurt', 'buurtschap' of 'buren' - dat had ik eigenlijk ook wel kunnen raden. Het woord wordt vaak gebruikt om de hoofdstraat van een dorp aan te duiden, maar het kan ook voor een huizenblok of een buurtj

Over stuurrrrboord en bakboord - in Meppel gooit men het over een andere boeg

Nederland is een waterland. Het is dus niet vreemd dat er veel buurten en wijken zijn waar de straten zijn genoemd naar nautische termen, zoals scheepstypen of scheepsonderdelen. Er zijn bijvoorbeeld 22 plaatsen waar de straten naar stuurboord en bakboord zijn genoemd.  Stuurboord en bakboord, zo noemen we de rechterkant en de linkerkant van een schip. Men gebruikt deze termen om verwarring (en ongelukken) te voorkomen; iemand die een schip van voren bekijkt zou immers met 'linkerkant' iets anders kunnen bedoelen dan iemand die het schip van achter bekijkt. De termen zijn al vele eeuwen oud. Ze komen uit de tijd dat er in Noord-Europa nog veel gevaren werd met schepen waar het roer aan de rechterkant van het schip zat, en dat noemde men dus de stuurkant of 'stuurboord'. De stuurman stond met zijn rug naar de andere zijde van het schip en dat werd 'bakboord' genoemd, vermoedelijk afgeleid van het oude woord 'bak' (of 'baec') voor 'rug'

De ene vreemde vogel is de andere niet - volop verwarring in de Vogelbuurt

Welke van deze drie Delftse straatnamen hoort niet in het rijtje thuis: Meeslaan , Koetlaan , Jagerstraat ? Inderdaad, het juiste antwoord is inderdaad Jagerstraat . Dat is namelijk de enige van de drie die wél in de Vogelbuurt ligt! De andere twee liggen elders in de stad. In Delft ligt tussen de Bosuilstraat , de Eksterstraat en de Valkenlaan dus een Jagerstraat . Je zou haast denken dat dat een morbide grap is van degene die de straatnamen voor deze buurt heeft bedacht. Maar het is ook een beetje vreemd, want de bosuil, de ekster en de valk zijn nou niet echt typisch vogels zijn waar jagers op jagen. In werkelijkheid is de Jagerstraat ook gewoon naar een vogel genoemd; de jager is een zeevogel uit de orde van de steltloperachtigen. Een beetje misleidend is het natuurlijk wel. Dat de Meeslaan en de Koetlaan in Delft niet in de Vogelbuurt liggen, is natuurlijk ook verwarrend. De Meeslaan ligt helemaal aan de andere kant van de stad, in een buurt waar alle straten zijn genoemd

Er is maar één Lievelingsweg en die ligt in Bonn

Als je een inwoner van Bonn naar zijn lievelingsweg vraagt, is de kans groot dat hij je naar de noordrand van de stad zal sturen. Daar ligt in de wijk Tannenbusch namelijk de enige echte Lievelingsweg ! Een straat met zo'n naam verwacht je niet in Duitsland. Ik tenminste niet. Dat is toch net zoiets als dat we in Nederland een straat Lieblingsstraße , Rue Préférée of Favorite Road noemen. Het zou in Nederland trouwens ook bijzonder zijn om een straat Lievelingsstraat te noemen, hoewel er best een verhaal denkbaar is van een grootgrondbezitter in de achttiende eeuw die van alle wegen op zijn domein één weg echt het allerleukst vond en dat dus zijn Lievelingsweg noemde. Maar de straatnaam komt in Nederland niet voor. Hoe komt zo'n naam dan in Bonn terecht? De Lievelingsweg ligt in de wijk Tannenbusch. Voordat men daar rond 1900 huizen ging bouwen, lag op die plek een natuurgebied met duinen en een dennenbos. De zijstraten van de Lievelingsweg heten van oost naar west Zeis

Simpelweg simpele straatnamen - als de inspiratie even ontbreekt

Je kunt als straatnaamcommissie natuurlijk niet altijd op de toppen van je kunnen presteren. Altijd maar die creatieve thema's, verantwoorde vernoemingen en orginele achtervoegsels. Soms is het ook wel lekker om het eens een keertje simpel te houden en een straat gewoon Straat te noemen en een plein Plein. Er liggen in Nederland honderden van dat soort simpele straatnamen. Gebrek aan inspiratie? Gemakzucht? Geen idee? Nee, gewoon historisch zo gegroeid. We lopen het rijtje even langs in volgorde van populariteit van de straatnaamachtervoegsels : Straat - Er is één echte Straat in Nederland en die ligt ten oosten van Roermond. Weg - Het zou leuk zijn als er ergens een weg lag die Weg heet, maar die heb ik nergens kunnen vinden. In Enkhuizen hebben ze wel een alternatiefje: het Wegje . Laan - Niks Lindelaan , Legolaan of Churchilllaan. In Schagen, Den Haag, Broek in Waterland, Schiedam, Meeuwen, Oosterhout en Nunspeet hebben ze simpelweg een Laan . Er zijn ook nog negen pl