Doorgaan naar hoofdcontent

Waarom hebben ze in Dordrecht een straat genoemd naar een lastige eend?

Door het hele land liggen straten die zijn genoemd naar dieren met een opvallend kenmerk. Ik heb hier al wel eens wat geschreven over de Wroetende Mol en Achter het Wild Varken. Zo hebben ze in Stegeren nog een straat die de Hongerige Wolf heet en in Maassluis ligt de Zure Vischsteeg. Een bijzondere straat in deze categorie is de Lastig Eendstraat in Dordrecht. 

De bebouwing in de Lastig Eendstraat is relatief modern, maar ergens is aan een muur een oude gevelsteen te zien uit het midden van de zeventiende eeuw. De gevelsteen toont een eend die een zware steen op zijn staart draagt, en erachter staat een ooievaar die aan de teugels trekt. Of de eend werkelijk lastig was is hier niet zo relevant, het gaat er hier om dat het de eend lastig wordt gemaakt. De eend is dus niet 'lastig' in de betekenis 'overlast veroorzakend', maar juist 'belast' of 'lastdragend'. Er zijn wel meer gevelstenen uit die tijd met een 'lastige eend' erop. In Dordrecht hangt er een eindje verderop ook een in de Nieuwstraat (die zie je ook op de foto bij dit verhaal) en in Amsterdam hangt er een aan de Prinsengracht. In beide gevallen heeft de eend hier trouwens geen steen maar een rijksappel op de rug, wat dan weer symbool staat voor 'de wereld'. Ook geen pretje.

Waarom hield men er in de zeventiende eeuw zo van om het eenden letterlijk en figuurlijk zwaar te maken? Dat is een typische woordgrap uit die tijd, en eigenlijk ook een beeldgrap. Op de Amsterdamse gevelsteen staat de tekst "T endt draagt de last". Dit kun je letterlijk lezen als "de eend draagt de last" en dat is ook wat je op de afbeelding ziet. Maar wat men er eigenlijk mee wilde zeggen, is: "het einde draagt de last". Tegenwoordig hebben we de daarvoor de uitdrukking "de laatste loodjes wegen het zwaarst". Zo koos men vroeger als symbool wel vaker de verbeelding van een complete veelbetekenende uitdrukking.

Als je door een eeuwenoude binnenstad loopt en ergens een opmerkelijke straatnaam ziet, is de kans groot dat die naar een oude gevelsteen of uithangbord is genoemd. Blik omhoog dus, want misschien hangt de verklaring van de straatnaam gewoon ergens hoog aan de muur!

Reacties

Lianne zei…
Hongerige Wolf is geen straat, maar een gehucht, bij Finsterwolde inderdaad. Het heeft zelfs een eigen festival.
Dinx zei…
@Lianne: Je hebt helemaal gelijk. Maar circa 100 kilometer zuidelijker ligt in Stegeren een straat die de Hongerige Wolf heet.
Rob Essers zei…
Hongerige Wolf (openbare ruimte ID 1895300000000015) is in de Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG) geregistreerd als een openbare ruimte van het type 'Weg' in de woonplaats Finsterwolde. Er zijn 10 bijbehorende adressen (huisnummers 1, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 13, 14 en 22 A). De straatnaam staat op het straatnaambord; zie https://goo.gl/maps/u6jRbJBAetJ2

Een gelijknamige woonplaats of openbare ruimte van het type 'Administratief gebied' heb ik in de BAG niet aangetroffen. Er is wel een bebouwde kom (artikel 20a, Wegenverkeerswet 1994) in de woonplaats Finsterwolde met de naam Hongerige Wolf gem. Oldambt; zie https://goo.gl/maps/BXvQpoQVKVS2

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol