Hoeveel unieke straatnamen heeft Nederland nou eigenlijk? Ik zocht het voor je uit!

Zo af en toe vraagt iemand me hoeveel straatnamen er in Nederland zijn die niet vaker dan één keer voorkomen. Die vraag kreeg ik bijvoorbeeld na mijn artikel over de grote overlap in straatnamen tussen Den Helder en Dordrecht. Of naar aanleiding van de top-10 van meest voorkomende Nederlandse straatnamen. Of het gebeurt als ik wat schrijf over bijzondere straatnamen zoals Burelhul, Szydlowskiplein of Wroetende Mol, of tweets stuur over opmerkelijke namen zoals Nijdjipstrjitte of Wiebiegenweg. Aan de ene kant zijn er best veel straatnamen die heel vaak voorkomen, en lijkt er dus weinig ruimte voor echt unieke straatnamen. Maar aan de andere kant komen er eigenlijk best vaak vreemde straatnamen voorbij waarvan je je haast niet voor kunt stellen dat er meer straten zijn die zo heten. Ik heb het eindelijk uitgezocht.

Om het antwoord op de vraag te vinden, ben ik weer eens in de BAG-database gedoken. Dat is de database van de Basisregistraties Adressen en Gebouwen, en daarin staan alle straatnamen van Nederland officieel geregistreerd. Om te bepalen of een straatnaam uniek is, heb ik gekeken of er werkelijk nergens een tweede straat is met precies dezelfde naam. Twee straatnamen zijn identiek als er niet één letter of leesteken verschil in zit. Een Sint-Jorisstraat (met een streepje) is dus wat anders dan de Sint Jorisstraat (met een spatie) of een St.-Jorisstraat (met een afkorting).

Het antwoord 
De laatste keer dat ik keek had Nederland 263.679 straten met namen - er zijn dus 263.679 straten met een naam. Die straten hadden samen 148.388 verschillende namen. Maar die namen zijn lang niet allemaal uniek. De Kerkstraat komt bijvoorbeeld 517 keer voor, de Nieuwstraat 237 en de Kwikstraat vier keer. Er zijn bijvoorbeeld 15.254 straatnamen die twee keer in Nederland voorkomen; dat zijn dus 30.508 straten bij elkaar. En er zijn 5.181 straatnamen die drie keer voorkomen; dat zijn nog eens 15.543 straten met namen die niet uniek zijn. Er zijn zo bijna 25.000 straatnamen die twee tot vijf keer voorkomen. De straatnaam Aardbeivlinder komt in Nederland vijf keer voor (in Hoogeveen, Nijkerk, Tiel, Helmond en s-Gravenzande), de Aardbeistraat vier keer (in Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven), de Aardbei drie keer (in Hengelo, Nijkerk, Doorn), de Aardbeienstraat twee keer (Almere en Wateringen), en Aardbeidreef, Aardbeiencroft, Aardbeienvlak, Aardbeihof en Aardbeipad ieder één keer. Die laatste vijf zijn dus uniek! Maar dat geldt ook voor Aarbrandsevendijk, Aartjesakker, Aarperstraat, Aarhuslaan, Aardzwaluw en Aardwal. Stuk voor stuk unieke straatnamen.

Als je al de namen weghaalt die meer dan eens voorkomen, houd je nog 118.927 straten over die allemaal een unieke naam hebben. Er zijn dus meer dan honderdduizend straatnamen die maar voor één straat ergens in Nederland worden gebruikt. Iets minder dan de helft van alle straten in het land heeft een unieke naam. Dat geldt ook voor de losse plaatsen: van veel steden komt ongeveer de helft van de straatnamen verder nergens in Nederland voor. In Nijmegen, Eindhoven, Delft en Middelburg ligt het aantal unieke straten rond de 50%. In Amsterdam is dat ruim 60% en in Maastricht zelfs iets meer dan 70%. Aan de andere kant is van de straatnamen van Den Helder maar iets meer dan de helft uniek.

Alle straten uniek (of niet)
En dan vraag ik me dus af of er plaatsen zijn met alleen maar unieke straatnamen, die verder dus nergens in Nederland voorkomen. Die zijn er inderdaad een paar, maar ze zijn niet heel groot. Reahûs en Waaxens hebben het record: beide plaatsen hebben in totaal vijf straatnamen die allemaal uniek zijn in Nederland. In Reahûs zijn dat Bongapaed, Pastoar ten Bokumstrjitte, Sânleansterdyk, Slyp en Slypsterwei. In Waaxens zijn dat Hillige Wei, Poelewei, Tsjessenswei, Van Harinxmawei en Sjuksmawei. Voor het behalen van het record helpt het wel dat ze in beide plaatsen voor Friese straatnamen hebben gekozen. Andere plaatsjes met alleen maar unieke straatnamen zijn Eldersloo, Hieslum en Papekop (allemaal met 4 straatnamen) en Hinnaard, Kolderwolde, Purmer en Smalle Ee (met 3 straatnamen).

Ik dwaal misschien een beetje af, maar er zijn ook plaatsen met alleen maar straatnamen die allemaal ook elders in Nederland voorkomen. Daarvan is Heesselt met tien straatnamen de grootste! Heesselt heeft dus geen enkele unieke straatnaam. Voor de liefhebbers de tien niet unieke straatnamen van Heesselt op een rij: Kerklaan, Bommelsestraat, Hooiakker, Esterweg, Gemeneweg, Gerestraat, Steenfabriek, Waalbandijk, Donkerstraat, De Leeuw. Opmerkelijk: niet één van deze straatnamen staat in de top-20 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen. Zo 'saai' zijn ze dus ook weer niet. Na Heesselt volgen Harkstede en Enumatil  met 9 straatnamen en Spanga, Zuidermeer en Weteringbrug met 8 straatnamen.

ConclusieBijna de helft van alle Nederlandse straatnamen is dus uniek. Dat betekent dat er nog genoeg bijzondere straatnamen zijn waar ik hier verhalen over kan vertellen.