Doorgaan naar hoofdcontent

Wat zijn de meest populaire straatnamen van Nederland?

Pas vroeg iemand me naar welke personen in Nederland de meeste straatnamen zijn vernoemd. Mijn vermoeden werd bevestigd: dat zijn geen schilders of zeehelden, maar gewoon leden van het koningshuis. Dat bracht me tot de vraag: welke straatnamen komen eigenlijk het vaakst voor in Nederland? En hoe zit dat in andere landen?

Dit is de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen:
1. Kerkstraat
2. Schoolstraat
3. Molenstraat
4. Dorpsstraat
5. Molenweg
6. Julianastraat
7. Parallelweg
8. Nieuwstraat
9. Wilhelminastraat
10. Sportlaan

Deze tien worden op de voet gevolgd door Industrieweg, Beatrixstraat, Kastanjelaan, Stationsweg, Eikenlaan, Markt, Prins Bernhardstraat, Emmastraat en Beukenlaan. Wat zien we aan dit lijstje? Het zijn allemaal bijzonder traditionele straatnamen met een verwijzing naar een bekend gebouw (kerk, school, molen, station), een bestemming of functie (dorp, parallelweg, sport, industrie, markt), het koningshuis (Juliana, Wilhelmina, Beatrix, Bernhard, Emma) of bomen (kastanje, eik, beuk).

Gebouwen, bestemmingen en functies... dat zijn de onderwerpen waar men van oudsher al straten naar noemt. Vroeger werden straten ook nog genoemd naar prominente bewoners of opvallende uithangborden, maar die komen natuurlijk vaak maar in één plaats voor. Toen de steden en dorpen op een gegeven moment gingen groeien, ging men thema's gebruiken voor de straatnaamgeving. Daarbij waren het koningshuis en de bomen bijzonder populair.

Most common street names in the UK


Iets vergelijkbaars zien we in de top-10 van meest voorkomende straatnamen in het Verenigd Koninkrijk:
1. High Street
2. Station Road
3. Main Street
4. Park Road
5. Church Road
6. Church Street
7. London Road
8. Victoria Road
9. Green Lane
10. Manor Road

Met op de plekken 11 tot en met 20: Church Lane, Park Avenue, The Avenue, The Crescent, Queens Road, New Road, Grange Road, Kings Road, Kingsway en Windsor Road. Geen bomen deze keer, maar wel gewoon weer gebouwen (kerk en station, maar geen molen), bestemmingen, functies en het koningshuis.

Noms de rue les plus courants en France

Gaan we verder naar Frankrijk. Wat zijn daar de populairste straatnamen?

1. Rue de l'Église
2. Place de l'Église
3. Grande Rue
4. Rue du Moulin
5. Place de la Mairie
6. Rue du Château
7. Rue des Écoles
8. Rue de la Gare
9. Rue de la Mairie
10. Rue Principale

Net buiten de top-10 staan achtereenvolgens nog: Rue du Stade, Rue de la Fontaine, Rue Pasteur, Rue des Jardins en Rue Victor-Hugo. Het wordt bijna saai, maar ook hier zien we weer dezelfde gebouwen (kerk, school, molen, station), bestemmingen en functies. Opvallend is de hoge positie op de Franse ranglijst van de scheikundige Louis Pasteur en de schrijver Victor Hugo - twee nationale helden, blijkbaar. Wat ook opvalt, is dat de 'mairie' (het gemeentehuis) twee keer in de top-10 staat. In Nederland komen 'Raadhuisplein' en 'Raadhuisstraat' wel vaker voor, maar niet vaak genoeg voor een plek bij de eerste twintig. En alleen Noordbroek (in Groningen) heeft een 'Gemeentehuislaan'.

Die häufigsten Straßennamen in Deutschland

Op naar Duitsland.  Welke straatnamen komen daar het meeste voor?
1. Hauptstraße
2. Dorfstraße
3. Schulstraße
4. Bahnhofstraße
5. Gartenstraße
6. Bergstraße
7. Lindenstraße
8. Birkenweg
9. Waldstraße
10. Kirchstraße

Met net buiten de top-10 ook nog Ringstraße, Wiesenweg, Schillerstraße, Goethestraße en Mühlenweg. We zien weer veel bekende gebouwen, bestemmingen, functies en bomen - het wordt bijna saai. Bij gebrek aan koningshuis zijn de dichters Schiller en Goethe populair bij de Duitsers.

Most common street names in the USA

Hoe anders wordt dat lijstje als we naar de Verenigde Staten van Amerika gaan! 

1. Second Street
2. Third Street
3. First Street
4. Fourth Street
5. Park Street
6. Fifth Street
7. Main Street
8. Sixth Street
9. Oak Street
10. Seventh Street

Op de plekken 11 tot en met 20 staan hier nog: Pine Street, Maple Street, Cedar Street, Eighth Street, Elm Street, View Street, Washington Street, Ninth Street, Lake Street en Hill Street.

Wat in deze lijst natuurlijk meteen opvalt, is dat er zo veel volgnummers in staan! Eerste, tweede, derde, vierde, vijfde, zesde, zevende... alsof ze niks leukers konden verzinnen. En zo is het ook wel een beetje, want waarom zou je moeilijk doen als het makkelijk kan? De Amerikaanse steden staan bekend om hun strakke en rechtlijnige stratenplannen, en daar horen strakke en duidelijke namen bij. Dat de ranglijst niet met 'First' maar met 'Second' begint, heeft overigens een logische verklaring: de eerste - vaak centraal gelegen - straat kreeg vaak nog wel een 'echte' naam, zoals 'Main Street' of 'Central Street'.

Als we al die nummers even negeren, zien we in deze lijst ook weer veel straten met verwijzingen naar bestemmingen en functies. Er staan ook opvallend veel bomen in de lijst. Geen gebouwen deze keer, en om begrijpelijke reden ook geen koningshuis. Een speciale vermelding is er nog voor George Washington, op de zeventiende plaats. Washington was de eerste president van de Verenigde Staten, van 1789 tot 1797. Hij is op deze lijst de eerste persoon waar een straat naar vernoemd is.

En wat leert dit ons?

Ik begon dit verhaal met de vraag naar welke personen in Nederland de meeste straatnamen zijn vernoemd. Deze lijstjes roepen natuurlijk weer allemaal nieuwe vragen op. Wat zegt het over een land dat mensen de school en het station belangrijker vinden dan de kerk? En waarom komt in Nederland de naam Hoofdstraat zo weinig voor, terwijl die in andere landen juist zo populair is? Ik kan ooit nog wel een keer een diepe sociologische analyse loslaten op de verschillen die ik hier gevonden heb, maar voor nu laat ik het even hierbij.

Als jullie nog mooie straatnamentoptiens van andere landen kunnen vinden, dan hoor ik dat graag!

Reacties

Hazkan zei…
Om nog even wat sociologie van de brakke grond te gebruiken:
De kerk en school liggen blijkbaar altijd aan een straat en zelden aan een weg of laan. Sowieso is straat in de top 10 (maar ook in de andere opties) oververtegenwoordigd. Stations liggen juist altijd aan een weg en sportvelden aan een laan. Een molen is dan weer niet zo kritisch, die kan aan een weg of straat liggen.

Verder zijn analyses van buitenlandse straatnamen wmb altijd welkom.
musiqolog zei…
Ik mis Vlaanderen dan wel België in deze post. Zijn daar geen gegevens van beschikbaar?
Dinx zei…
Een terechte vraag, Musiqolog! Ik heb helaas nog geen actuele gegevens voor heel België kunnen vinden.

In 2007 waren dit de vijf populairste straatnaam in Vlaanderen:
- Molenstraat
- Kerkstraat
- Nieuwstraat
- Schoolstraat
- Veldstraat

In Brussel en Wallonië was dit de top-vijf:
- Kerkstraat
- Molenstraat
- Stationstraat
- Schoolstraat
- Kapelstraat
(Ik neem aan dat deze uit het Frans vertaald zijn... ;-)
Hazkan zei…
Nieuwstraat. Wat een leuke vreemde eend in de Belgische bijt? Of vergis ik mij?
Dinx zei…
@Hazkan:
Ach, vreemd... Nieuwstraat staat in Nederland op 8.
Dinx zei…
En wat is nieuws? De Nieuwstraat in Rotterdam dateert uit 1586, die in Den Haag uit 1458 en die in Nijmegen uit 1410... misschien dat er zelfs nog wel oudere zijn.
Anoniem zei…
Nombres de calle más repetido en España:
- Calle Mayor
- Calle Iglesia
- Calle Real
- Plaza Mayor
- Calle Nueva
Simon1967 zei…
Een officiële top 10 kan ik niet vinden maar de meest voorkomende straatnaam in Italië is denk ik Via Roma
De overige veel voorkomende straatnamen verwijzen meestal naar de geschiedenis van het land. Belangrijke data en personen komen veel voor, bv:
Via IV Novembre
Via XX Settembre
Via IV Novembre
Via XXV Aprile
Via XXVII Aprile
Via XXIV Maggio
Via (Giuseppe) Garibaldi
Via (Giacomo) Matteotti
Via Cavour

Enkele andere belangrijke personen die je vaak tegenkomt in straatnamen zijn:
Via (Papa) Giovanni XXIII
Via Aldo Moro
Via (Antonio) Gramsci
Via (Giuseppe) Mazzini

En uit de kunst kunst en wetenschap:
Via (Guglielmo) Marconi
Via Giuseppe Verdi
Via Dante Aligheri
Via Galileo Galilei
Anoniem zei…
Ik las pas in de krant een terloopse opmerking dat het in de UK niet gebruikelijk is om mensen te eren met een straatnaam, behalve dan de koningin. Nou ben ik wel eens op Cuba geweest en daar worden in elk dorp/stad de helden van de revolutie geëerd met een straatnaam. Het andere uiterste lijkt me.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol