Doorgaan naar hoofdcontent

En tóch zijn er Brinken in Noord-Brabant!

Op de onvolprezen Taalkalender van Onze Taal is het iedere vrijdag straatnamendag. Dat was voor mij reden genoeg om de kalender aan te schaffen. Op vrijdag 18 januari ging het over de straatnaam Brink - onder andere bekend van het Monopoly-spel. Volgens de kalender zijn er wel brinken te vinden in Noord-Brabant, maar heten ze daar nooit 'Brink'. Nou ben ik toevallig Brabander en daardoor weet ik dat die informatie helemaal niet klopt. Dat zet ik dus graag even recht.

Wat is een brink eigenlijk? Op de Taalkalender schrijft men hierover: "De brinken zijn in de late Middeleeuwen ontstaan. Oorspronkelijk waren het open ruimtes aan de rand van het dorp, waar men het vee verzamelde om daarmee naar de gemeenschappelijke weidegronden te gaan. Pas later kwam de brink in de dorpskom te liggen, en veranderde hij in een dorpsplein." Zo, dat is duidelijk. En waar in Nederland liggen die brinken dan zoal? De tekst op de kalender gaat verder: "Brinken zijn te vinden in Drenthe, Overijssel, Gelderland en Noord-Holland. In wezen zijn ze ook in Noord-Brabant te vinden, maar daar heten ze anders, namelijk plaats(e) of heuvel." En dáár gaat Onze Taal dus in de fout, want ook in Noord-Brabant liggen brinken die 'Brink' heten.

Midden in het dorp Sint Anthonis ligt bijvoorbeeld een prachtige brink. Het plein is de reden dat het dorp in de wijde omtrek bekendstaat als 'brinkdorp'; het helpt daarbij vast dat de plaatselijke VVV die term ook gebruikt. Voor het dorpsplein in Sint Anthonis is officieel de straatnaam Brink vastgesteld. En zo liggen er ook brinken met die naam in Someren, Geldrop, Ravenstein en Empel (tegenwoordig een wijk van 's-Hertogenbosch). Er ligt ook nog een Brink in Ottersum in Limburg, net over de provinciegrens met Noord-Brabant. Als we die stiekem nog meetellen, liggen er in Noord-Brabant evenveel straatnamen die Brink heten als in Gelderland. Drenthe, Overijssel en Noord-Holland hebben er nog nét een paar meer, maar het aantal Brinken in Noord-Brabant kunnen we niet negeren. Al is het alleen al vanwege al die mensen die heel tevreden aan een Brabantse Brink wonen.

Brink op Wikipedia
Waarom schrijft Onze Taal dat er in Noord-Brabant geen Brinken te vinden zijn? Waarschijnlijk hebben ze de Wikipedia-pagina over de brink geraadpleegd. Daar staat namelijk een vrijwel identieke uitleg van wat een brink precies is, en bovendien vertelt men daar over de naamgeving het volgende: "Regionaal heeft het fenomeen van de brink verschillende namen. De term brink zelf wordt gebruikt in Drenthe, Overijssel, Gelderland en Noord-Holland, terwijl men in Noord-Brabant spreekt over een plaetse of heuvel." Hmm, dat lijkt best een beetje op de tekst op de kalender. Maar die informatie op Wikipedia klopt dus ook niet!

Ik heb even opgezocht of de straatnamen 'Plaats' en 'Heuvel' typisch Brabants zijn. De straatnaam Plaats komt helemaal niet voor in Noord-Brabant, maar wel vier keer in Zuid-Holland, drie keer in Flevoland, een keer in Gelderland en nog een keer in Utrecht. Plaatse met een e erachter heb ik maar één keer kunnen vinden: in Eersel en dat is inderdaad Noord-Brabant. De straatnaam Heuvel lijkt wel typisch Brabants te zijn. Die straatnaam komt ruim twintig keer in Noord-Brabant voor. Daarnaast liggen er ook nog zeven in Limburg, een in Gelderland en een in Utrecht. Op die straatnaam lijken ze in Brabant dus wel een monopolie te hebben.

(Ik heb voor dit artikel overigens alleen gekeken naar straatnamen 'Brink', 'Heuvel', 'Plaats' en 'Plaatse', en dus niet naar varianten zoals  'De Brink', 'Grote Brink' of 'Aan de Brink'.

Brink in Monopoly
Aanleiding van het stuk op de Taalkalender was de vraag of de straatnaam Brink uit het Monopoly-spel in Nederland ook echt bestaat. Dat is dus inderdaad zo. In het spel ligt de straat in Ons Dorp, samen met de Dorpsstraat. Die combinatie van twee straatnamen komt in Nederland in een paar dorpen voor. Eén van die dorpen is Someren. Blijkbaar ligt Ons Dorp uit het Monopoly-spel gewoon in Noord-Brabant!

Reacties

Voor zover ik heb kunnen nagaan is het Drentse Vledder de enige plaats in Nederland met zowel een Brink als een Dorpsstraat (met dubbel -s). Daarom staat Vledder in mijn gids 'Fietsen Rond de Wereld in Nederland' vermeld als 'Ons Dorp.'
Someren heeft weliswaar een Dorpsstraat, maar de Brink ligt drie kilometer verder in de afzonderlijke kern Someren-Heide.

Flip van Doorn
Dinx zei…
@Flip: Volgens de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) is 'Someren' de officiële woonplaats; de woonplaats 'Someren-Heide' staat niet op die lijst. Officieel liggen de Brink en de Dorpsstraat dus in dezelfde woonplaats Someren. En dat komt voor mijn Brabantse verhaal wel mooi uit. :-)
Anoniem zei…
What about Muiderberg:

https://www.google.com/maps/preview#!q=Brink%2C+Muiderberg%2C+Nederland&data=!4m10!1m9!4m8!1m3!1d7722!2d5.118062!3d52.326488!3m2!1i1120!2i608!4f13.1

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol