Doorgaan naar hoofdcontent

Een straat met twee namen - ieder zijn zin

Wat doe je als je voor een straat niet kunt kiezen tussen twee namen? Als je een nieuwe naam wilt, maar de oude eigenlijk niet kwijt wilt? Dan neem je ze gewoon allebei! Zo ligt in het centrum van Delft een straat met de curieuze naam 'Jozefstraat voorheen Molenpoort'.

De oudste bekende naam voor deze straat is 'Molenpoort'. Zo heette de straat al in de zeventiende eeuw. In die tijd werd er veel gebruik gemaakt van beschrijvende straatnamen, die iets vertelden over de locatie, de bewoners of het gebruik van de straat. Ook de naam 'Molenpoort' was niet zo slecht gekozen: om de straat te bereiken moest je door een poort, en op de hoek van die poort stond een molen.

De straat lag direct naast de Sint-Jozefkerk en was tot 1898 ook eigendom van de kerk. In dat jaar ging het eigendom van de straat over naar de gemeente. Behalve de kerk hadden er maar twee huizen een ingang in de straat. Die waren echter officieel genummerd aan de grote straten aan de uiteinden van de Molenpoort. Het ene huis had als adres Burgwal 18 en het andere Oude Langedijk 27. Pas in 1980 werd de straatnaam 'Molenpoort' op verzoek van de politie officieel vastgesteld door de Delftse gemeenteraad. De twee huizen werden vanaf dat moment ook aan de Molenpoort geadresseerd. Opmerkelijk genoeg behielden ze wel hun huisnummers. In de Molenpoort waren dus maar twee huizen, met de huisnummers 18 en 27!

De nieuwe adressen leverden al meteen problemen op met de bezorging van de post. Er is in Delft namelijk ook een 'Molenstraat', en de post van de Molenpoort werd regelmatig in de Molenstraat afgeleverd. Men bedacht als snel een pragmatische oplossing: één van de twee straten moest maar een nieuwe naam krijgen. De naam 'Molenstraat' was al sinds de veertiende eeuw in gebruik, en die had dus de oudste rechten. Daarom werd in januari 1981 besloten om de Molenpoort voortaan Jozefstraat te noemen, naar de naastgelegen Sint-Jozefkerk. (Die kerk heette overigens al sinds 1971 de Maria van Jessekerk, maar dat terzijde).

Nou is het goed om te weten dat de bekende schilder Johannes Vermeer zijn hele leven in Delft heeft gewoond. Zijn schoonmoeder had een groot pand naast de Sint-Jozefkerk, op de hoek van de Molenpoort. Vermeer ging daar in 1660 wonen. Hij werkte daar in zijn atelier op de eerste verdieping. Misschien is dat wel de plek waar hij aan zijn beroemde 'Gezicht op Delft' werkte! Vanwege deze beroemde bewoner besloten enkele raadsleden in 1990 dat het goed zou zijn om de historische naam Molenpoort in ere te herstellen. De historische waarde van de naam vonden ze belangrijker dan eventuele problemen door de verwarring van de naam met de Molenstraat. Eén van de raadsleden vertelde dat ze alle bewoners van de straat had gesproken, op eentje na, en die waren volgens haar allemaal akkoord met de keuze voor de oude naam. 'Op eentje na'... dat betekende in de praktijk dat ze de ene bewoner wel had gesproken en de andere niet, want er waren er in totaal maar twee. Toch werd het voorstel in 1991 aangenomen. De straat heette toen dus weer Molenpoort.

Al snel kwam er een bezwaar van beide bewoners van de straat. Zij bleken helemaal niet akkoord met het toekennen van de oude naam, want nu was de verwarring over de straatnaam weer terug. De naam 'Molenpoort' was voor hen geen optie; zei wilden dat het gewoon weer 'Jozefstraat' werd. Maar de gemeenteraad wilde de oude naam 'Molenpoort' - vanwege de beroemde historische bewoner - toch wel graag behouden. Men kwam met een opmerkelijke oplossing: we nemen gewoon allebei de namen! De straatnaam werd op 27 juni 1991 officieel vastgesteld als 'Jozefstraat v/h Molenpoort'. Zo was er geen verwarring meer met de andere straatnaam en was er toch nog steeds een verwijzing naar het oude adres van Vermeer. Een fijn compromis.

Iedereen blij? Dat weet ik niet. Maar het is wel een bijzondere straatnaam. En daar word ík in ieder geval altijd wel blij van.

Reacties

Anoniem zei…
ik dacht dat ik wel vaker straatnamen heb gezien met "voorheen" er in, maar dat is dan misschien alleen in het onderschrift op het bordje geweest en niet in de naam van de straat zelf
Trijntje zei…
In Amsterdam staat onder het straatnaambord 'Albert Luthulistraat' : voorheen Louis Bothastraat.

Dat heeft vast meer te maken met een soort van politieke correctheid.
Bewoner 27 zei…
Op dit moment is de straat zelfs uitgebreid met de huisnummers 18A en 29
Frans zei…
In De Bilt heb je ook zo'n geval: de Dorpsstraat vanouds Steenstraat. Officieel geregistreerd als "Dorpsstraat vo Steenstraat".
Ronald zei…
@Trijntje: 'Albert Luthulistraat' voorheen Louis Bothastraat is ergens in de jaren 90 ontstaan tesamen met het Steve Bikoplein. In de Louis Bothastraat woonde toen een vrouw tegen de naamverandering was, en het was gelukt om de voorheen melding er bij te krijgen. Als ik haar sprak zei ze ook altijd Louis Bothastraat ipv Albert Luthulistraat.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol