Doorgaan naar hoofdcontent

Over Louis Couperus en al zijn straatnamen

In 2013 is het precies 150 jaar geleden dat de Nederlandse schrijver Louis Couperus werd geboren. Daarom is het jaar ook uitgeroepen tot Couperus-jaar. Het is volgepland met allerlei activiteiten. Normaal zou je bij zo'n jubileum ook kijken of het mogelijk is om ergens een straat naar de jubilaris genoemd te krijgen, maar dat is bij Couperus niet nodig...

Louis Couperus werd in 1863 geboren in Den Haag. Zijn verre voorvaderen heetten nog gewoon 'Kuiper', maar aan het begin van de 17e eeuw werd de familienaam heel chique verlatijnst tot 'Couperus'. Louis Couperus staat met zes werken in de Canon van de Nederlandse letterkunde: Eline Vere (uit 1889), De stille kracht (1900), De boeken der kleine zielen (1901), De berg van licht (1906), Van oude menschen, de dingen die voorbijgaan (1906) en Iskander (1920). Couperus en Willem Elsschot zijn de enige schrijvers die er zes keer in staan. Ter vergelijking: P.C. Hooft en Simon Vestdijk staan er vijf keer in, Nescio, Nijhoff, Hermans en Vondel vier keer, en Claus, Mulisch, Reve en Slauerhoff drie keer. Je kunt dus wel stellen dat hij een van de belangrijkste Nederlandse schrijvers was.

Couperus en zijn straatnamen
Van zo'n groot schrijver mag je verwachten dat er wel her en der in het land straten naar zijn genoemd. En inderdaad: hij heeft in Nederland bijna vijftig straatnamen. Van de Louis Couperusstraat in Alkmaar tot de Couperusstraat in Zuidbroek, van de Couperusweg in Almere tot de Louis Couperusstraat in Zevenaar, van de Louis Couperussingel in Amstelveen tot de Couperussingel in Zevenhuizen en van de Couperusstraat in Arnhem tot de Louis Couperushove in Zoetermeer. Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht... ze hebben allemaal een straat naar Couperus genoemd. In Den Haag mocht die natuurlijk ook niet ontbreken, want dat is zijn geboortestad; het Haagse Louis Couperusplein ligt niet ver van zijn geboortehuis.

Maar een schrijver zoals Couperus verdient nog meer eer: er zijn ook straatnamen genoemd naar zijn romanfiguren! In plaatsen zoals Amstelveen, Gouda, Hoogvliet en Zaandam zijn in hele wijken de straten genoemd naar beroemde figuren uit de Nederlandse literatuur. Daar zijn altijd wel straten genoemd naar Max Havelaar (uit de gelijknamige roman van Multatuli), Jan Wandelaar (uit Hollands Glorie, van Jan de Hartog), Sara Burgerhart (uit De Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart, door Betje Wolff en Aagje Deken), Ferdinand Huyck (uit De Lotgevallen van Ferdinand Huyck, van Jacob van Lennep) en Joachim Stiller (uit De komst van Joachim Stiller, van Hubert Lampo). En Eline Vere ontbreekt gelukkig niet in dat rijtje. In Oosterhout gaan ze nog wat verder: daar hebben ze niet alleen een Eline Verelaan, maar ook een Leonie van Oudyckstraat. Die straat is natuurlijk genoemd naar de hoofdpersoon uit De stille kracht.

Spaar ze allemaal
Amersfoort spant de kroon in deze Couperus-verering. In een deel van de wijk Schothorst zijn de straten genoemd naar personages uit de Nederlandse literatuur. Het lijkt wel of Couperus daar een eigen buurtje heeft gekregen, want in de noordwesthoek liggen niet alleen de Eline Verestraat en het Van Oudijckerf, maar ook nog de Elly Takmastraat en het Iskanderpad. Daarmee zijn niet alleen de personages Eline Vere en Leonie van Oudijck vernoemd (zoals in Oosterhout), maar ook nog Otto van Oudijck, Elly Takma (uit Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan...) en Iskander (de bijnaam van Alexander de Grote, waar Couperus zijn roman naar noemde). Jammer dat ze niet ook nog een plekje hebben gevonden voor straatnamen voor Henri van der Welcke en zijn vrouw Constance, of voor keizer Heliogabalus. Dat had er nog mooi bij gepast.

Het zou natuurlijk mooi zijn als ze in dit jubileumjaar in zijn geboortestad Den Haag zouden besluiten om een hele Couperuswijk te plannen, maar dat zal er wel niet van komen. Jammer, want daar hadden we genoeg mooie straatnamen voor kunnen bedenken. Tot die tijd moet je je in Den Haag beperken tot een wandeling langs de straten waar Couperus gewoond heeft. Die wandeling voert je - in chronologische volgorde - van de Mauritskade (waar hij geboren is), via de Nassaukade, het Nassauplein, de Surinamestraat, de Jacob van der Doesstraat naar de Hoge Wal. Echte fans lopen halverwege naar de Roeltjesweg te Hilversum, want dat uitstapje maakte Couperus ook. En de wandeling eindigt in de Arnhemse Straatweg in De Steeg, waar Couperus in 1923 overleed.

Reacties

Den Haag heeft sinds kort ook eindelijk een Simon Carmiggelthof (Carmiggelt werd dit jaar 100 jaar geleden geboren in Den Haag).
Anoniem zei…
Het is ook precies 150 jaar geleden dat de eerste metro in London reed. Kunnen jullie daar ook wat mee?
Matt Dings zei…
Soms komt Louis er maar bekaaid vanaf:
http://mattdings.blogspot.nl/2012/05/eeuwige-roem-op-het-naatjepedpaadje.html

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd...

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la...

Waar ligt het geografisch middelpunt van Nederland?

Mijn zoon vroeg me waar precies het middelpunt van Nederland, want daar wil hij dan graag een keer met me naartoe. Nederland heeft aardig wat geografische middelpunten. Het is maar net hoe je definieert wat het middelpunt van een land is. Ik zet in dit verhaal een paar van die middelpunten op een rijtje - voor mijn zoon, maar natuurlijk ook voor jullie. (Voor dit verhaal kijk ik alleen naar het Europese deel van Nederland, zonder de Caribische eilanden; met die eilanden erbij ligt alles weer anders.) Uiterste punten Voordat ik een aantal middelpunten langsloop, noem ik hier eerst de geografische extremen van Nederland. Rottumerplaat - Het noordelijkst gelegen punt van Nederland ligt op Rottumerplaat. Locatie: 53.556485, 6.492520 Bad Nieuweschans - Het oostelijkste punt van Nederland ligt bij Bad Nieuweschans (Groningen). Om precies te zijn bij grenspaal 196, bij de grensovergang naar Duitsland. Locatie: 53.180299, 7.227509 Klein-Kuttingen - Het zuidelijkste punt van Nederland ligt ...

Wat zijn de meest populaire straatnamen van Nederland?

Pas vroeg iemand me naar welke personen in Nederland de meeste straatnamen zijn vernoemd. Mijn vermoeden werd bevestigd: dat zijn geen schilders of zeehelden, maar gewoon leden van het koningshuis. Dat bracht me tot de vraag: welke straatnamen komen eigenlijk het vaakst voor in Nederland? En hoe zit dat in andere landen? Dit is de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen: 1. Kerkstraat 2. Schoolstraat 3. Molenstraat 4. Dorpsstraat 5. Molenweg 6. Julianastraat 7. Parallelweg 8. Nieuwstraat 9. Wilhelminastraat 10. Sportlaan Deze tien worden op de voet gevolgd door Industrieweg, Beatrixstraat, Kastanjelaan, Stationsweg, Eikenlaan, Markt, Prins Bernhardstraat, Emmastraat en Beukenlaan . Wat zien we aan dit lijstje? Het zijn allemaal bijzonder traditionele straatnamen met een verwijzing naar een bekend gebouw (kerk, school, molen, station), een bestemming of functie (dorp, parallelweg, sport, industrie, markt), het koningshuis (Juliana, Wilhelmina, B...