Doorgaan naar hoofdcontent

De laatste straat van het land

Op Vernoeming.nl las ik een artikel over de laatste voornamen in het alfabet: Zzohra, Zzamouri en Zyxcban. Intrigerende namen waar ik me bijna niet van voor kan stellen dat er echt mensen zijn die zo heten. Maar het inspireerde me wel om eens op zoek te gaan naar de laatste straatnamen uit het alfabet.

Eigenlijk levert dat een heel erg saaie lijst op. Drie dingen met een z waar men straatnamen naar noemt zijn zwin (het gedeelte in zee tussen twee zandbanken), Zwitserland en Zwolle. Op een aantal plekken in Nederland zijn er Zwinpaden, -straten en -wegen. De meeste daarvan liggen om begrijpelijke redenen in plaatsen in Zeeland en Noord-Holland. Straten die genoemd zijn naar Zwitserland liggen door het hele land - dat zijn er in totaal ongeveer tien. Straatnamen met een verwijzing naar Zwolle vinden we ook door het hele land, maar de meeste liggen - ook weer om begrijpelijke redenen - in Gelderland en Overijssel. Een beetje rondom Zwolle, zeg maar.

De laatste drie straatnamen op mijn lange alfabetische lijst zijn:
  1. Het Zwolsewegje in Nunspeet. Dankzij de verkleinvorm laat deze alle 'gewone' Zwolsewegen voor zich in het alfabet. En geloof het of niet, maar als je vanuit deze weg een rechte lijn ongeveer 30 kilometer doortrekt, dan kom je precies in Zwolle uit!
  2. De Zwolsmanweg in de jachthaven van Sneek. Ik weet het niet zeker, maar ik acht de kans groot dat deze straat is genoemd naar meneer of mevrouw Zwolsman. Zwolsman is namelijk gewoon een achternaam. En het is een toponiem, want de naam betekent eigenlijk 'een man uit Zwolle'. De lijn van de Zwolsmanweg naar Zwolle is letterlijk en figuurlijk wat langer dan die vanuit Nunspeet.
  3. De Zworrelstraat in Herwijnen is de allerlaatste straatnaam op mijn alfabetische lijst. Ik heb werkelijk geen idee wie of wat een 'zworrel' is. Een oud soort wilg? Een uitgestorven bijenras? Een behekste vrouw? Een of ander beest dat onder de grond leeft? Een oude kreekrug misschien? Of gewoon een ander woord voor Zzohra, Zzamouri of Zyxcban? Ik heb geen idee... wie het weet mag het zeggen.

Reacties

Hazkan zei…
Dit maakt mij natuurlijk nieuwsgierig naar de eerste drie van de lijst.

Waarschijnlijk Aalbesweg of zoiets.

(staat er nu voor altijd dat ik deze reactie verwijderde alleen omdat ik het email-volgreactievinkje wilde aanvinken om het nogmaals te versturen?)
RenĂ© zei…
@Hazkan: Ik was natuurlijk ook benieuwd naar de eerste drie, maar dat hangt een beetje van de definitie af. Komen de cijfers voor de letters? Dan begint de straat met een 1 - bijvoorbeeld de 1 Februariweg in Herkingen. Of beginnen we met de vreemde tekens? Dan is 'n Mos in Geesteren de eerste. Als we gewoon bij de A kijken, dan is 'A' in Ottoland de eerste straatnaam in het alfabet. Op de voet gevolgd door 'Aa' in Kaatsheuvel.

(Ik heb je eerste reactie net maar verwijderd.)
Henk Bakker zei…
Is Zworrel misschien een oude voor- of achternaam?
Een z of een s als beginletter kan duiden op een verkorting van het woordje des. Zie bijv. Smeets en Smulders.
Er zijn in Nederland minder dan 5 mannen met die voornaam.
http://www.meertens.knaw.nl/nvb/naam/is/worrel
Worrel in heel veel variaties is ook een Angelsaksische achternaam.
Henk Bakker zei…
Zworrelstraat.
Ik heb het even nagevraagd bij de destbetreffende gemeente.
Als ik antwoord krijg, zal ik het hier melden.
Henk Bakker zei…
Onderstaand antwoord (tussen "") kreeg ik van de gemeente Lingewaal.
Dus: des Worrels (land van Worrel) zou tot de mogelijkheden kunnen behoren. Maar dit is natuurlijk pure speculatie.

"Straatnamen in Herwijnen zijn in het verleden en ook nu nog altijd gelinkt aan het feit hoe bepaalde stukken grond daar in het verleden werden genoemd.
Deze hadden een naam.
Waarschijnlijk zal Zworrelstraat hier van afgeleid zijn"
Frank zei…
Ik dacht bij het lezen van dit stukje aan het laatste deel van de tejefoongids van Nederland: Waal t/m Zijtaart. Jaren tegenaan gekeken. Dus het leek mij al sterk. En inderdaad: de Zijtaartseweg in St Oedenrode.
Dinx zei…
@Frank:
De complete Telefoongids! Dat waren nog eens tijden... :-)
De gebruikelijke sortering in het Nederlands is om de letter ij als i-j te zien. Zij komt dan dus tussen Zie en Zip. De Telefoongids week daarvan af (net als de Gouden Gids volgens mij) en telde de ij als y. Daarom komt Zijtaart op en in de gids nĂ¡ Zworrel. Ik heb ooit gehoord dat ze daarvoor kozen omdat namen zoals Bruijn en Bruyn dan in de gids bij elkaar kwamen te staan.
Het zal je duidelijk zijn van welke sortering ik voor dit verhaal ben uitgegaan.
Frank zei…
Wij als Zworrelbuurtbewoners (de straat wordt as-we-speak geheel hervernieuwbouwd) zullen a.s. vrijdag op ons jaarlijkse tentfeest het glas heffen op u en uw onderzoek. Dank!
Dinx zei…
Proost. Geniet ervan. Hopelijk is het niet het laatste feestje!

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch Ă©Ă©n stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat Ă©Ă©n straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd...

Wat is in Nederland de langste straat met Ă©Ă©n naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste lĂ¡Ă¡n van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la...

Waar ligt het geografisch middelpunt van Nederland?

Mijn zoon vroeg me waar precies het middelpunt van Nederland, want daar wil hij dan graag een keer met me naartoe. Nederland heeft aardig wat geografische middelpunten. Het is maar net hoe je definieert wat het middelpunt van een land is. Ik zet in dit verhaal een paar van die middelpunten op een rijtje - voor mijn zoon, maar natuurlijk ook voor jullie. (Voor dit verhaal kijk ik alleen naar het Europese deel van Nederland, zonder de Caribische eilanden; met die eilanden erbij ligt alles weer anders.) Uiterste punten Voordat ik een aantal middelpunten langsloop, noem ik hier eerst de geografische extremen van Nederland. Rottumerplaat - Het noordelijkst gelegen punt van Nederland ligt op Rottumerplaat. Locatie: 53.556485, 6.492520 Bad Nieuweschans - Het oostelijkste punt van Nederland ligt bij Bad Nieuweschans (Groningen). Om precies te zijn bij grenspaal 196, bij de grensovergang naar Duitsland. Locatie: 53.180299, 7.227509 Klein-Kuttingen - Het zuidelijkste punt van Nederland ligt ...

Wat zijn de meest populaire straatnamen van Nederland?

Pas vroeg iemand me naar welke personen in Nederland de meeste straatnamen zijn vernoemd. Mijn vermoeden werd bevestigd: dat zijn geen schilders of zeehelden, maar gewoon leden van het koningshuis. Dat bracht me tot de vraag: welke straatnamen komen eigenlijk het vaakst voor in Nederland? En hoe zit dat in andere landen? Dit is de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen: 1. Kerkstraat 2. Schoolstraat 3. Molenstraat 4. Dorpsstraat 5. Molenweg 6. Julianastraat 7. Parallelweg 8. Nieuwstraat 9. Wilhelminastraat 10. Sportlaan Deze tien worden op de voet gevolgd door Industrieweg, Beatrixstraat, Kastanjelaan, Stationsweg, Eikenlaan, Markt, Prins Bernhardstraat, Emmastraat en Beukenlaan . Wat zien we aan dit lijstje? Het zijn allemaal bijzonder traditionele straatnamen met een verwijzing naar een bekend gebouw (kerk, school, molen, station), een bestemming of functie (dorp, parallelweg, sport, industrie, markt), het koningshuis (Juliana, Wilhelmina, B...