Doorgaan naar hoofdcontent

De Oom Keesweg in Wieringerwerf - over een paard, twee zeugen, een school bruinvissen én Oom Kees

In de Wieringermeerpolder loopt van het dorp Wieringerwerf richting IJsselmeer een weg met een intrigerende naam: de Oom Keesweg. Naar welke Oom Kees zou deze straat zijn genoemd?

In 1927 werd begonnen met de aanleg van deze polder in de kop van Noord-Holland en vanaf 1934 werd het nieuwe land in gebruik genomen. Er werden wegen aangelegd om de dorpen en boerderijen te ontsluiten en daarvoor moesten natuurlijk namen bedacht worden. In de Schager Courant van 21 juli 1932 schreef men het volgende over de namen van nieuwe dorpen en straten:

"In de 'Staatscourant' zijn thans officieel afgekondigd de aardrijkskundige benamingen in de Wieringermeer, wat betreft polderafdeelingen, dorpen, wegen, kanalen, vaarten en tochten, elk met een kleine toelichting er bij. [...] Bij de wegen vinden wij o.m. den Schelpenbolweg, Wierweg, Havenweg, Sluitgatweg en ook Oom-Keesweg. Hoe men aan laatstgenoemde benaming komt, blijkt niet. Dolfijnweg, Praamweg en Schervenweg zijn begrijpelijker; de Praamweg herinnert aan een wrak, dat op die plaats onder het zand werd gevonden en de Schervenweg loopt langs kuilen, waar scherven uit vroeger eeuwen werden aangetroffen. De Paardetocht is zoo genoemd, omdat men er een vrij volledige paardenskelet heeft gevonden."

Blijkbaar wist de schrijver van het stuk ook niet wie Oom Kees was en stond dat ook niet in de Staatscourant vermeld. In het artikel wordt de naam van de Dolfijnweg trouwens ook niet verklaard, terwijl dat wel een leuk verhaal is. De naam verwijst naar een school bruinvissen die tijdens de drooglegging nog een tijdlang op die plek rondzwommen, en die blijkbaar geen zin hadden om te verhuizen.

We kijken nog even verder. Er liggen in de Wieringermeer veel meer straten waarvan de namen naar de geschiedenis van de locatie verwijzen, en dan niet alleen naar bodemvondsten. Ooit lagen hier in de zee bijvoorbeeld geulen met namen zoals Sloot, Ulkediep, Molendiep en Wagenpad. Die zie je terug in de namen van de Slootweg, de Ulkeweg, de Molenweg en... het Wagenpad. En ongeveer op de plek waar in juli 1929 het laatste gat in de nieuwe dijk werd gedicht, ligt nu de Sluitgatweg. Zo vond men dus volop inspiratie in oude toponiemen en het proces van inpoldering.

Vlak bij Wieringen lagen twee zandplaten die Nieuwe Zeug en Oude Zeug heetten. Men zegt dat die oude plaat zo genoemd werd omdat die de vorm van een varken had. Ik heb er eens een oude kaart van het gebied bij gepakt en probeerde in de contour van de zandplaat een varken te zien. Dat is net zoiets als een grote beer of twee vissen herkennen in een groepje sterren aan de hemel. Als iemand zo'n naam eenmaal bedacht heeft, gaat dat vaak makkelijker. Hoe dan ook: tussen die twee zandplaten lag een geul en die werd de Oom Keesree genoemd. Ree is een ander woord voor een afwateringsgeul en Kees zou - net als zeug - een aanduiding voor een varken zijn. Ik heb geen idee waar dat 'Oom' dan nog vandaan komt, maar de straatnaam Oom Keesweg verwijst dus naar die oude geul tussen de twee zeugen.




Reacties

Pieter zei…
Dat 'Kees' en varkens iets met elkaar van doen hebben zie je ook in Brabant. Een fotobijschrift uit mijn baby/kleuterboek, waar ik bij een varkenskot van opa stond, luidt: "Bij de kuus van opa".
Leo R. zei…
Een 'keu' is een woord voor 'big', dus de gegeven oplossing zou kunnen kloppen. Jammer, want ik was wel benieuwd wie Oom Kees was.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd...

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la...

Waar ligt het geografisch middelpunt van Nederland?

Mijn zoon vroeg me waar precies het middelpunt van Nederland, want daar wil hij dan graag een keer met me naartoe. Nederland heeft aardig wat geografische middelpunten. Het is maar net hoe je definieert wat het middelpunt van een land is. Ik zet in dit verhaal een paar van die middelpunten op een rijtje - voor mijn zoon, maar natuurlijk ook voor jullie. (Voor dit verhaal kijk ik alleen naar het Europese deel van Nederland, zonder de Caribische eilanden; met die eilanden erbij ligt alles weer anders.) Uiterste punten Voordat ik een aantal middelpunten langsloop, noem ik hier eerst de geografische extremen van Nederland. Rottumerplaat - Het noordelijkst gelegen punt van Nederland ligt op Rottumerplaat. Locatie: 53.556485, 6.492520 Bad Nieuweschans - Het oostelijkste punt van Nederland ligt bij Bad Nieuweschans (Groningen). Om precies te zijn bij grenspaal 196, bij de grensovergang naar Duitsland. Locatie: 53.180299, 7.227509 Klein-Kuttingen - Het zuidelijkste punt van Nederland ligt ...

Wat zijn de meest populaire straatnamen van Nederland?

Pas vroeg iemand me naar welke personen in Nederland de meeste straatnamen zijn vernoemd. Mijn vermoeden werd bevestigd: dat zijn geen schilders of zeehelden, maar gewoon leden van het koningshuis. Dat bracht me tot de vraag: welke straatnamen komen eigenlijk het vaakst voor in Nederland? En hoe zit dat in andere landen? Dit is de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen: 1. Kerkstraat 2. Schoolstraat 3. Molenstraat 4. Dorpsstraat 5. Molenweg 6. Julianastraat 7. Parallelweg 8. Nieuwstraat 9. Wilhelminastraat 10. Sportlaan Deze tien worden op de voet gevolgd door Industrieweg, Beatrixstraat, Kastanjelaan, Stationsweg, Eikenlaan, Markt, Prins Bernhardstraat, Emmastraat en Beukenlaan . Wat zien we aan dit lijstje? Het zijn allemaal bijzonder traditionele straatnamen met een verwijzing naar een bekend gebouw (kerk, school, molen, station), een bestemming of functie (dorp, parallelweg, sport, industrie, markt), het koningshuis (Juliana, Wilhelmina, B...