Doorgaan naar hoofdcontent

Over Beets, Hildebrand en Nurks - de hele Nederlandse literatuurgeschiedenis in één wijk bijeen

Soms hebben verschillende straatnaamthema's nauw met elkaar te maken. Op veel plaatsen in Nederland zijn straten genoemd naar beroemde Nederlandse schrijvers en dichters, zoals de P.C. Hooftlaan en de Willem Kloosstraat. Er worden ook straten genoemd naar de pseudoniemen waaronder zij hun werken schreven, zoals de Multatulistraat. Er worden verder ook straten genoemd naar beroemde romans, zoals het Eline Vereplantsoen of De Vlaschaard. En er worden af en toe straten genoemd naar romanfiguren, zoals het Jan Wandelaarpad en de Pieter Stastokstraat. Waarom zou je die thema's niet gewoon in één nieuw alles omvattend thema ‘Nederlandse literatuur’ combineren?

Het lijkt misschien iets moderns om straten te noemen naar romans of romanpersonages, maar in de Haagse Spoorwijk hebben ze al bijna honderd jaar straten die genoemd zijn naar schrijvers, hun pseudoniemen en hun belangrijkste romans, en ook nog hun bekendste personages. De wijk werd tussen 1918 en 1936 aangelegd, bijna helemaal volgens het plan van architect Hein Berlage (in 1982 is in Den Haag de Architect Berlagelaan naar hem genoemd). In de wijk liggen bijvoorbeeld de Beetsstraat, de Hildebrandstraat, en de Camera Obscurastraat, respectievelijk genoemd naar de schrijver Nicolaas Beets, zijn pseudoniem en zijn belangrijkste werk. Op dezelfde manier kwam men tot de Douwes Dekkerstraat, de Multatulistraat en de Max Havelaarstraat. De Vosmaerstraat en de Amazonestraat zijn genoemd naar schrijver en werk, net als de Busken Huetstraat en de Lidewijdestraat. Naar Potgieter werd de Potgieterstraat genoemd, maar zijn bekendste werk 'Jan, Jannetje en hun jongste kind' zie je niet in de straatnamen terug. Jammer, want het was leuk geweest om straten te noemen naar de zoons uit zijn werk die allemaal Jan heetten: Jan Rap, Jan Maat, Jan Klaassen, Jan Contant, Jan Crediet, Jan Compagnie, Jan Cordaat en Jan Hen. Bij een grote renovatie van de wijk aan het begin van de twintigste eeuw werden - deels op de plek van de Camera Obscurastraat - een aantal nieuwe straatjes aangelegd. Deze werden genoemd naar een aantal populaire figuren uit de ‘Camera Obscura’; daar liggen nu bijvoorbeeld het Bartje Blomhof, het Mevrouw Doorbeenhof en het Robertus Nurkshof.

Als er eventueel nieuwe straten in deze wijk komen, kunnen ze nóg een laag dieper gaan in dit thema. In een deel van de wijk Schothorst in Amersfoort zijn de straten genoemd naar personages uit de Nederlandse literatuur. Tussen de Eline Verestraat en het Van Oudijckerf ligt daar ook het Klaartje Donzepad. Klaartje Donze was een personage uit het boek ‘Gerrit Witse’, dat dan weer deel uitmaakt van de ‘Camera Obscura’ van Hildebrand.



Dit verhaal staat ook in mijn boek Over straatnamen met name, een vrolijk en informatief boek vol met verhalen, voorbeelden, feiten en fabels over straatnamen.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Op hoerenjacht met drie groene eikels en een vette knol - de bijzondere straatnamen van Enkhuizen

In lijstjes met bijzondere of vreemde straatnamen kom je vaak dezelfde namen tegen. De Dubbeleworststeeg in Amsterdam bijvoorbeeld, of de Eendekotsweg in Gapinge. Opvallend is dat er in die lijstjes altijd wel één of meer straatnamen uit Enkhuizen staan, zoals de Hoerejacht of Tussen Hel en Vagevuur . Hoe komt Enkhuizen aan die bijzondere straatnamen? Enkhuizen is een eeuwenoud stadje. Zeshonderd jaar geleden was het een haven- en vissersdorp aan de Zuiderzee. In 1356 kreeg het stadsrechten. Aan het eind van de middeleeuwen werden er havens gegraven en men legde vestingwerken aan. Dat leidde tot een bloeitijd in de zeventiende eeuw: Enkhuizen had toen een eigen kamer van de VOC en het had de grootste haringvloot van de Nederlanden. In die tijd ontstonden straatnamen nog in de volksmond; straten werden genoemd naar een opvallend kenmerk zoals een groot gebouw, de handel die er werd gedreven of een afbeelding op een uithangbord. De Breedstraat was gewoon een opvallend 'breede&#