Doorgaan naar hoofdcontent

Over Beets, Hildebrand en Nurks - de hele Nederlandse literatuurgeschiedenis in één wijk bijeen

Soms hebben verschillende straatnaamthema's nauw met elkaar te maken. Op veel plaatsen in Nederland zijn straten genoemd naar beroemde Nederlandse schrijvers en dichters, zoals de P.C. Hooftlaan en de Willem Kloosstraat. Er worden ook straten genoemd naar de pseudoniemen waaronder zij hun werken schreven, zoals de Multatulistraat. Er worden verder ook straten genoemd naar beroemde romans, zoals het Eline Vereplantsoen of De Vlaschaard. En er worden af en toe straten genoemd naar romanfiguren, zoals het Jan Wandelaarpad en de Pieter Stastokstraat. Waarom zou je die thema's niet gewoon in één nieuw alles omvattend thema ‘Nederlandse literatuur’ combineren?

Het lijkt misschien iets moderns om straten te noemen naar romans of romanpersonages, maar in de Haagse Spoorwijk hebben ze al bijna honderd jaar straten die genoemd zijn naar schrijvers, hun pseudoniemen en hun belangrijkste romans, en ook nog hun bekendste personages. De wijk werd tussen 1918 en 1936 aangelegd, bijna helemaal volgens het plan van architect Hein Berlage (in 1982 is in Den Haag de Architect Berlagelaan naar hem genoemd). In de wijk liggen bijvoorbeeld de Beetsstraat, de Hildebrandstraat, en de Camera Obscurastraat, respectievelijk genoemd naar de schrijver Nicolaas Beets, zijn pseudoniem en zijn belangrijkste werk. Op dezelfde manier kwam men tot de Douwes Dekkerstraat, de Multatulistraat en de Max Havelaarstraat. De Vosmaerstraat en de Amazonestraat zijn genoemd naar schrijver en werk, net als de Busken Huetstraat en de Lidewijdestraat. Naar Potgieter werd de Potgieterstraat genoemd, maar zijn bekendste werk 'Jan, Jannetje en hun jongste kind' zie je niet in de straatnamen terug. Jammer, want het was leuk geweest om straten te noemen naar de zoons uit zijn werk die allemaal Jan heetten: Jan Rap, Jan Maat, Jan Klaassen, Jan Contant, Jan Crediet, Jan Compagnie, Jan Cordaat en Jan Hen. Bij een grote renovatie van de wijk aan het begin van de twintigste eeuw werden - deels op de plek van de Camera Obscurastraat - een aantal nieuwe straatjes aangelegd. Deze werden genoemd naar een aantal populaire figuren uit de ‘Camera Obscura’; daar liggen nu bijvoorbeeld het Bartje Blomhof, het Mevrouw Doorbeenhof en het Robertus Nurkshof.

Als er eventueel nieuwe straten in deze wijk komen, kunnen ze nóg een laag dieper gaan in dit thema. In een deel van de wijk Schothorst in Amersfoort zijn de straten genoemd naar personages uit de Nederlandse literatuur. Tussen de Eline Verestraat en het Van Oudijckerf ligt daar ook het Klaartje Donzepad. Klaartje Donze was een personage uit het boek ‘Gerrit Witse’, dat dan weer deel uitmaakt van de ‘Camera Obscura’ van Hildebrand.



Dit verhaal staat ook in mijn boek Over straatnamen met name, een vrolijk en informatief boek vol met verhalen, voorbeelden, feiten en fabels over straatnamen.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Hoeveel unieke straatnamen heeft Nederland nou eigenlijk? Ik zocht het voor je uit!

Zo af en toe vraagt iemand me hoeveel straatnamen er in Nederland zijn die niet vaker dan één keer voorkomen. Die vraag kreeg ik bijvoorbeeld na mijn artikel over de grote overlap in straatnamen tussen Den Helder en Dordrecht . Of naar aanleiding van de top-10 van meest voorkomende Nederlandse straatnamen . Of het gebeurt als ik wat schrijf over bijzondere straatnamen zoals Burelhul , Szydlowskiplein of Wroetende Mol , of tweets stuur over opmerkelijke namen zoals Nijdjipstrjitte of Wiebiegenweg . Aan de ene kant zijn er best veel straatnamen die heel vaak voorkomen, en lijkt er dus weinig ruimte voor echt unieke straatnamen. Maar aan de andere kant komen er eigenlijk best vaak vreemde straatnamen voorbij waarvan je je haast niet voor kunt stellen dat er meer straten zijn die zo heten. Ik heb het eindelijk uitgezocht. Om het antwoord op de vraag te vinden, ben ik weer eens in de BAG-database gedoken. Dat is de database van de Basisregistraties Adressen en Gebouwen, en daarin s...

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la...

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd...

Wat zijn de meest populaire straatnamen van Nederland?

Pas vroeg iemand me naar welke personen in Nederland de meeste straatnamen zijn vernoemd. Mijn vermoeden werd bevestigd: dat zijn geen schilders of zeehelden, maar gewoon leden van het koningshuis. Dat bracht me tot de vraag: welke straatnamen komen eigenlijk het vaakst voor in Nederland? En hoe zit dat in andere landen? Dit is de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen: 1. Kerkstraat 2. Schoolstraat 3. Molenstraat 4. Dorpsstraat 5. Molenweg 6. Julianastraat 7. Parallelweg 8. Nieuwstraat 9. Wilhelminastraat 10. Sportlaan Deze tien worden op de voet gevolgd door Industrieweg, Beatrixstraat, Kastanjelaan, Stationsweg, Eikenlaan, Markt, Prins Bernhardstraat, Emmastraat en Beukenlaan . Wat zien we aan dit lijstje? Het zijn allemaal bijzonder traditionele straatnamen met een verwijzing naar een bekend gebouw (kerk, school, molen, station), een bestemming of functie (dorp, parallelweg, sport, industrie, markt), het koningshuis (Juliana, Wilhelmina, B...