Als een Nederlander op fraaie wijze een etappe in de Tour de France heeft gewonnen, wordt er vaak meteen wel ergens voorgesteld om een fietspad naar hem te noemen. Logisch: we noemen zwembaden naar zwemmers (Pieter van den Hoogenband Zwemstadion), turnhallen naar turners (Epke Zonderland Turncentrum), voetbalstadions naar voetballers (Johan Cruyff Arena) en dus ook fietspaden naar fietsers. Mijn stelling is dat er in Nederland meer fietspaden naar wielrenners zijn genoemd, dan gewone straten, lanen en wegen. Tijd voor een onderzoek!
We hebben in Nederland zeeheldenbuurten, schilderswijken en componistenbuurten, maar er zijn geen speciale wielrennersbuurten waar alle straten naar beroemde wielrenners zijn genoemd. Er zijn wel sportersbuurten waar straten naar sporters uit allerlei verschillende disciplines zijn genoemd. Je komt daar de namen tegen van sporters zoals Max Euwe, Abe Lenstra, Fanny Blankers-Koen, Rie Mastenbroek en Ada Kok. Her en der liggen er in dat soort buurten ook straten die naar wielrenners zijn genoemd. In Arnhem hebben ze zo de Wout Wagtmanshof, in Oldenzaal de Joop Zoetemelkstraat, in Rosmalen de Gerrit Schultestraat, in Alphen aan den Rijn ligt de Kees Pellenaarsstraat en in Den Haag en Gouda hebben ze de Piet Moeskopsstraat.
In Amsterdam zijn meerdere wielrenners vernoemd. Bij de voetbalvelden van VVA/Spartaan liggen enkele straten die naar beroemde sporters genoemd zijn, en daar liggen ook de Gerrie Knetemannlaan en de Wim van Estlaan. In Amsterdam-Noord is nog zo'n buurt waar straten naar sporters genoemd zijn. Tussen straten voor Bep van Klaveren en Jesse Owens liggen daar ook paden die genoemd zijn naar de baanwielrenners Bernard Leene, Henk Ooms en Daan van Dijk die aan het begin van de 20e eeuw Olympische medailles hebben gewonnen. Leene en Van Dijk kregen ook een hof in Tilburg. En in Den Haag werd een pad genoemd naar Van Dijk.
Er zijn een stuk of tien plaatsen waar een straat naar Jaap Eden genoemd is. Jaap Eden was niet alleen wielrenner maar ook schaatser, en in beide sporten werd hij meerdere malen wereldkampioen. Een slimme strategie want dan heb je ook meer kans dat er ergens een straat naar je genoemd wordt! Op het straatnaambordje van de Jaap Edendreef in Utrecht staat als onderschrift 'wereldkampioen schaatsen', dus blijkbaar is hij daar niet als wielrenner vernoemd maar als schaatser. Maar we doen niet moeilijk; hij hoort er ook in dit verhaal gewoon bij. Jaap Eden is niet alleen in Utrecht vernoemd, maar ook in Gouda, Haarlem, Oudenbosch, Almere, Nijmegen, Amsterdam, Rosmalen en Den Haag.
In Almere en Nijmegen hebben ze het anders aangepakt. Daar hebben ze in een aantal wijken (in Almere in stadsdeel Almere Buiten en in Nijmegen in de stadsdelen Dukenburg en Lindenholt) tussen alle straten door de fietspaden naar wielrenners vernoemd. Beide plaatsen hebben paden voor Jaap Eden, Piet Moeskops, Wout Wagtmans en Gerrit Schulte. In Almere kozen ze ook nog voor Wim van Est, Mathieu Cordang (wielrenpionier aan het eind van de 19e eeuw) en Maurice Garin (in 1903 winnaar van de eerste Ronde van Frankrijk). Nijmegen vernoemde ook paden naar Bert Oosterbosch, Frans Mahn, Kees Pellenaars, Theo Blankenaauw, Tom Simpson en Fausto Coppi.
Wim van Est en Jan Janssen zijn allebei vernoemd in hun eigen woonplaats: in Nootdorp ligt een Jan Janssenpad en in St. Willebrord is een Wim van Eststraat. Er is trouwens ook een Wim van Eststraat in Haarlem, en die loopt dan weer parallel aan het Wout Wagtmanserf. En dan is in Landgraaf nog de Erik Dekkerpassage (in een buurt waar verder vooral componisten vernoemd zijn). Had ik het Joop Zoetemelkpad in Nieuwe Wetering al genoemd? Oh, en er is ook nog een Wielrenpad in Spijkenisse en een Wielrenstraat in Rotterdam.
We hebben in Nederland zeeheldenbuurten, schilderswijken en componistenbuurten, maar er zijn geen speciale wielrennersbuurten waar alle straten naar beroemde wielrenners zijn genoemd. Er zijn wel sportersbuurten waar straten naar sporters uit allerlei verschillende disciplines zijn genoemd. Je komt daar de namen tegen van sporters zoals Max Euwe, Abe Lenstra, Fanny Blankers-Koen, Rie Mastenbroek en Ada Kok. Her en der liggen er in dat soort buurten ook straten die naar wielrenners zijn genoemd. In Arnhem hebben ze zo de Wout Wagtmanshof, in Oldenzaal de Joop Zoetemelkstraat, in Rosmalen de Gerrit Schultestraat, in Alphen aan den Rijn ligt de Kees Pellenaarsstraat en in Den Haag en Gouda hebben ze de Piet Moeskopsstraat.
In Amsterdam zijn meerdere wielrenners vernoemd. Bij de voetbalvelden van VVA/Spartaan liggen enkele straten die naar beroemde sporters genoemd zijn, en daar liggen ook de Gerrie Knetemannlaan en de Wim van Estlaan. In Amsterdam-Noord is nog zo'n buurt waar straten naar sporters genoemd zijn. Tussen straten voor Bep van Klaveren en Jesse Owens liggen daar ook paden die genoemd zijn naar de baanwielrenners Bernard Leene, Henk Ooms en Daan van Dijk die aan het begin van de 20e eeuw Olympische medailles hebben gewonnen. Leene en Van Dijk kregen ook een hof in Tilburg. En in Den Haag werd een pad genoemd naar Van Dijk.
Er zijn een stuk of tien plaatsen waar een straat naar Jaap Eden genoemd is. Jaap Eden was niet alleen wielrenner maar ook schaatser, en in beide sporten werd hij meerdere malen wereldkampioen. Een slimme strategie want dan heb je ook meer kans dat er ergens een straat naar je genoemd wordt! Op het straatnaambordje van de Jaap Edendreef in Utrecht staat als onderschrift 'wereldkampioen schaatsen', dus blijkbaar is hij daar niet als wielrenner vernoemd maar als schaatser. Maar we doen niet moeilijk; hij hoort er ook in dit verhaal gewoon bij. Jaap Eden is niet alleen in Utrecht vernoemd, maar ook in Gouda, Haarlem, Oudenbosch, Almere, Nijmegen, Amsterdam, Rosmalen en Den Haag.
In Almere en Nijmegen hebben ze het anders aangepakt. Daar hebben ze in een aantal wijken (in Almere in stadsdeel Almere Buiten en in Nijmegen in de stadsdelen Dukenburg en Lindenholt) tussen alle straten door de fietspaden naar wielrenners vernoemd. Beide plaatsen hebben paden voor Jaap Eden, Piet Moeskops, Wout Wagtmans en Gerrit Schulte. In Almere kozen ze ook nog voor Wim van Est, Mathieu Cordang (wielrenpionier aan het eind van de 19e eeuw) en Maurice Garin (in 1903 winnaar van de eerste Ronde van Frankrijk). Nijmegen vernoemde ook paden naar Bert Oosterbosch, Frans Mahn, Kees Pellenaars, Theo Blankenaauw, Tom Simpson en Fausto Coppi.
Wim van Est en Jan Janssen zijn allebei vernoemd in hun eigen woonplaats: in Nootdorp ligt een Jan Janssenpad en in St. Willebrord is een Wim van Eststraat. Er is trouwens ook een Wim van Eststraat in Haarlem, en die loopt dan weer parallel aan het Wout Wagtmanserf. En dan is in Landgraaf nog de Erik Dekkerpassage (in een buurt waar verder vooral componisten vernoemd zijn). Had ik het Joop Zoetemelkpad in Nieuwe Wetering al genoemd? Oh, en er is ook nog een Wielrenpad in Spijkenisse en een Wielrenstraat in Rotterdam.
De genoemde wielrenners zijn allemaal mannen. Zijn er geen vrouwen vernoemd? Jawel, want in Den Haag ligt sinds vorig jaar het Mien van Breepad, genoemd naar de de wielrenster die in 1938 de eerste Nederlandse wereldkampioen bij de vrouwen werd. Toen Elis Ligtlee in 2016 een gouden medaille won op de Olympische Spelen kondigde men in haar woonplaats Eerbeek aan dat het Stationsplein na een verbouwing zou worden omgedoopt tot Elis Ligtleeplein, Dat heeft even op zich laten wachten maar het is er in 2019 dan echt van gekomen.
Conclusie
Ik sluit niet uit dat ik ergens nog een wielrenstraatnaam over het hoofd heb gezien, maar ik heb op dit moment 53 straatnamen op mijn lijst staan. De straten zijn genoemd naar wereldkampioenen, medaillewinnaars en etappewinnaars. Bij die 53 straatnamen gaat het om elf straten, vijf lanen (waarvan drie voor Jaap Eden), twee hoven, een dreef, een plein, een erf en een weg... en dan ook nog eens dertig paden - dat is meer dan de helft! Het helpt natuurlijk dat er in Almere en Nijmegen meerdere paden naar wielrenners genoemd zijn, maar ook Amsterdam, Nieuwe, Wetering, Nootdorp, Den Haag en Spijkenisse dragen bij met hun paden.
De conclusie is duidelijk: als je wielrenner bent, is de kans groter dat er een fietspad naar je genoemd wordt, dan een straat, laan, weg of zo. Maar dat is ook wel zo toepasselijk.
Conclusie
Ik sluit niet uit dat ik ergens nog een wielrenstraatnaam over het hoofd heb gezien, maar ik heb op dit moment 53 straatnamen op mijn lijst staan. De straten zijn genoemd naar wereldkampioenen, medaillewinnaars en etappewinnaars. Bij die 53 straatnamen gaat het om elf straten, vijf lanen (waarvan drie voor Jaap Eden), twee hoven, een dreef, een plein, een erf en een weg... en dan ook nog eens dertig paden - dat is meer dan de helft! Het helpt natuurlijk dat er in Almere en Nijmegen meerdere paden naar wielrenners genoemd zijn, maar ook Amsterdam, Nieuwe, Wetering, Nootdorp, Den Haag en Spijkenisse dragen bij met hun paden.
De conclusie is duidelijk: als je wielrenner bent, is de kans groter dat er een fietspad naar je genoemd wordt, dan een straat, laan, weg of zo. Maar dat is ook wel zo toepasselijk.
Reacties
Zie ook http://blerickvroeger.blogspot.nl/2016/06/mathieu-cordang-1869-1942.html
Zie https://familysearch.org/ark:/61903/3:1:939F-139F-5W?i=163&cc=2026214
Overigens liggen zowel het Mien van Breepad als de Piet Moeskopstraat beide in het voormalige dorp Loosduinen dat sinds 1923 deel van Den Haag is. En dat is ook wel terecht want beiden zijn daar geboren en hebben elkaar ook gekend.
@Rob: Ik neem aan dat je niet werkelijk wilde vertellen dat 'Piet Moeskopsstaat' de officiële naam is... ik laat in ieder geval maar gewoon 'Piet Moeskopsstraat' in de tekst staan. ;-)
(Oh, en natuurlijk verdient Erica Terpstra een plek, maar ik vond het in een verhaal over straatnamen niet nodig om Ă¡lle sporters waar iets toepasselijks naar genoemd is te vermelden. En die foto van Cordang leek me een leuke sfeerfoto, en zonder naamsvermelding ook een leuke verwijzing voor de kenners.)
In Ă©Ă©n Middelburgse buurt meer dan tien straatnamen die allemaal met 'Seis' beginnen en die allemaal een ander achtervoegsel hebben. In de opsomming die volgt, ontbreekt er nog een: de Seislaagte. Het is het korte stukje tussen Seisplein en Volderijlaagte, eigenlijk het eerste deel van Klein Vlaanderen. De straatnaam Seislaagte is waarschijnlijk vervallen bij de aanleg van het Seisplein, eind jaren zeventig, maar het straatnaambordje (uit 1889 of daaromtrent, van de Parijse firma Gillet) hangt er nog altijd.
En dan is er ook nog 't Hof Seijs, een verzorgingstehuis aan de Griffioenstraat aan de rand van Middelburg, gebouwd rond 2012.
Bert Gerestein, Middelburg
Dank. Dat Wim van Estpad was er blijkbaar al toen ik het stuk schreef. Ik heb het verhaal er zojuist op aangepast.
Dank! Ik heb Daan van Dijk met zijn pad toegevoegd aan het verhaal.
Tjonge, zou het er dan toch nog van gaan komen?
Zie https://www.destentor.nl/zutphen/net-25-en-al-een-eigen-plein-in-je-woonplaats-eerbeek-eert-olympisch-kampioene-met-elis-ligtleeplein~a4f829a7/
Het bevoegde gemeentelijke orgaan heeft de naam Elis Ligtleeplein volgens het brondocument (Documentnummer: D312106) dat is ingeschreven in de BAG, pas op 22 augustus 2019 vastgesteld.
Heel goed. Maar die stonden allebei ook al in het verhaal.
https://www.youtube.com/watch?v=jUWAMzFCfsw. Zie moment op 5:50.
Ja, dat is een hele mooie. Maar inderdaad geen officiële...
Kwam ook nog een artikel tegen dat in Harderwijk in nieuwbouwwijk Weiburg straten vernoemd gaan worden.
In Swalmen is geen straat maar een park vernoemd naar de lokale held Mathieu Cordang.
En tot slot heeft MvdP een Allee in Limburg, maar ook die is niet officieel.
Over die straat voor Ab Geldermans wordt al sinds 2016 gesproken:
https://www.overstraatnamen.nl/2016/06/marco-bakker-straat.html
Over die Allee voor Matthieu schreef ik vorig jaar dit verhaal:
https://www.overstraatnamen.nl/2021/04/mathieu-van-der-poel-allee.html
En toen heb ik ook maar meteen een verhaal geschreven over de allee van Hennie Kuiper:
https://www.overstraatnamen.nl/2021/04/hennie-kuiper-allee.html
Dank! Die had ik nog niet op mijn lijst. Deze paden maken de conclusie van het verhaal alleen nog maar duidelijker.