Doorgaan naar hoofdcontent

Fietsen over het Joop Zoetemelkpad - naar wielrenners noemen we geen straten maar fietspaden

Als een Nederlander op fraaie wijze een etappe in de Tour de France heeft gewonnen, wordt er vaak meteen wel ergens voorgesteld om een fietspad naar hem te noemen. Logisch: we noemen zwembaden naar zwemmers (Pieter van den Hoogenband Zwemstadion), turnhallen naar turners (Epke Zonderland Turncentrum), voetbalstadions naar voetballers (Johan Cruyff Arena) en dus ook fietspaden naar fietsers. Mijn stelling is dat er in Nederland meer fietspaden naar wielrenners zijn genoemd, dan gewone straten, lanen en wegen. Tijd voor een onderzoek!

We hebben in Nederland zeeheldenbuurten, schilderswijken en componistenbuurten, maar er zijn geen speciale wielrennersbuurten waar alle straten naar beroemde wielrenners zijn genoemd. Er zijn wel sportersbuurten waar straten naar sporters uit allerlei verschillende disciplines zijn genoemd. Je komt daar de namen tegen van sporters zoals Max Euwe, Abe Lenstra, Fanny Blankers-Koen, Rie Mastenbroek en Ada Kok. Her en der liggen er in dat soort buurten ook straten die naar wielrenners zijn genoemd. In Arnhem hebben ze zo de Wout Wagtmanshof, in Oldenzaal de Joop Zoetemelkstraat, in Rosmalen de Gerrit Schultestraat, in Alphen aan den Rijn ligt de Kees Pellenaarsstraat en in Den Haag en Gouda hebben ze de Piet Moeskopsstraat.

In Amsterdam zijn meerdere wielrenners vernoemd. Bij de voetbalvelden van VVA/Spartaan liggen enkele straten die naar beroemde sporters genoemd zijn, en daar liggen ook de Gerrie Knetemannlaan en de Wim van Estlaan. In Amsterdam-Noord is nog zo'n buurt waar straten naar sporters genoemd zijn. Tussen straten voor Bep van Klaveren en Jesse Owens liggen daar ook paden die genoemd zijn naar de baanwielrenners Bernard Leene, Henk Ooms en Daan van Dijk die aan het begin van de 20e eeuw Olympische medailles hebben gewonnen. Leene en Van Dijk kregen ook een hof in Tilburg. En in Den Haag werd een pad genoemd naar Van Dijk.

Er zijn een stuk of tien plaatsen waar een straat naar Jaap Eden genoemd is. Jaap Eden was niet alleen wielrenner maar ook schaatser, en in beide sporten werd hij meerdere malen wereldkampioen. Een slimme strategie want dan heb je ook meer kans dat er ergens een straat naar je genoemd wordt! Op het straatnaambordje van de Jaap Edendreef in Utrecht staat als onderschrift 'wereldkampioen schaatsen', dus blijkbaar is hij daar niet als wielrenner vernoemd maar als schaatser. Maar we doen niet moeilijk; hij hoort er ook in dit verhaal gewoon bij. Jaap Eden is niet alleen in Utrecht vernoemd, maar ook in Gouda, Haarlem, Oudenbosch, Almere, Nijmegen, Amsterdam, Rosmalen en Den Haag.

In Almere en Nijmegen hebben ze het anders aangepakt. Daar hebben ze in een aantal wijken (in Almere in stadsdeel Almere Buiten en in Nijmegen in de stadsdelen Dukenburg en Lindenholt) tussen alle straten door de fietspaden naar wielrenners vernoemd. Beide plaatsen hebben paden voor Jaap Eden, Piet Moeskops, Wout Wagtmans en Gerrit Schulte. In Almere kozen ze ook nog voor Wim van Est, Mathieu Cordang (wielrenpionier aan het eind van de 19e eeuw) en Maurice Garin (in 1903 winnaar van de eerste Ronde van Frankrijk). Nijmegen vernoemde ook paden naar Bert Oosterbosch, Frans Mahn, Kees Pellenaars, Theo Blankenaauw, Tom Simpson en Fausto Coppi.

Wim van Est en Jan Janssen zijn allebei vernoemd in hun eigen woonplaats: in Nootdorp ligt een Jan Janssenpad en in St. Willebrord is een Wim van Eststraat. Er is trouwens ook een Wim van Eststraat in Haarlem, en die loopt dan weer parallel aan het Wout Wagtmanserf. En dan is in Landgraaf nog de Erik Dekkerpassage (in een buurt waar verder vooral componisten vernoemd zijn). Had ik het Joop Zoetemelkpad in Nieuwe Wetering al genoemd? Oh, en er is ook nog een Wielrenpad in Spijkenisse en een Wielrenstraat in Rotterdam.

De genoemde wielrenners zijn allemaal mannen. Zijn er geen vrouwen vernoemd? Jawel, want in Den Haag ligt sinds vorig jaar het Mien van Breepad, genoemd naar de de wielrenster die in 1938 de eerste Nederlandse wereldkampioen bij de vrouwen werd. Toen Elis Ligtlee in 2016 een gouden medaille won op de Olympische Spelen kondigde men in haar woonplaats Eerbeek aan dat het Stationsplein na een verbouwing zou worden omgedoopt tot Elis Ligtleeplein, Dat heeft even op zich laten wachten maar het is er in 2019 dan echt van gekomen.

Conclusie
Ik sluit niet uit dat ik ergens nog een wielrenstraatnaam over het hoofd heb gezien, maar ik heb op dit moment 53 straatnamen op mijn lijst staan. De straten zijn genoemd naar wereldkampioenen, medaillewinnaars en etappewinnaars. Bij die 53 straatnamen gaat het om elf straten, vijf lanen (waarvan drie voor Jaap Eden), twee hoven, een dreef, een plein, een erf en een weg... en dan ook nog eens dertig paden - dat is meer dan de helft! Het helpt natuurlijk dat er in Almere en Nijmegen meerdere paden naar wielrenners genoemd zijn, maar ook Amsterdam, Nieuwe, Wetering, Nootdorp, Den Haag en Spijkenisse dragen bij met hun paden.

De conclusie is duidelijk: als je wielrenner bent, is de kans groter dat er een fietspad naar je genoemd wordt, dan een straat, laan, weg of zo. Maar dat is ook wel zo toepasselijk.

Reacties

Rob Essers zei…
Het Erica Terpstra Sportfondsenbad in Nijmegen mag hier niet onvermeld blijven. Het valt me op dat bij de naamgeving van sportcomplexen nogal slordig met spaties wordt omgegaan ('Engelse ziekte'). Bij straatnamen is dat meestal niet het geval.
Rob Essers zei…
Mag de wielrenner op de foto geen naam hebben? Naar deze Joannaes Matheus (Mathieu) Cordang (Blerick 26 december 1869 – Swalmen 24 maart 1942) is op 3 december 1985 het Matieu Cordangpad in Almere genoemd. Op 5 november 2013 is de naam van het fietspad gewijzigd in Mathieu Cordangpad. Zijn de straatnaamborden inmiddels voorzien van de juiste naam? Volgens Street View was dat in september 2016 nog niet het geval; zie https://goo.gl/maps/72HkWM1KyLT2

Zie ook http://blerickvroeger.blogspot.nl/2016/06/mathieu-cordang-1869-1942.html
Rob Essers zei…
Slordig knip- en plakwerk! In geboorteakte nr. 132 van de Gemeente Maasbree d.d. 6 december 1869 staan de voornamen Joannes Matheus.
Zie https://familysearch.org/ark:/61903/3:1:939F-139F-5W?i=163&cc=2026214
Peter zei…
Mogelijk is het pad dat naar Mien van Bree is genoemd, wel een breed pad maar om het nou het Mien van Breedpad te noemen... ;-)
Overigens liggen zowel het Mien van Breepad als de Piet Moeskopstraat beide in het voormalige dorp Loosduinen dat sinds 1923 deel van Den Haag is. En dat is ook wel terecht want beiden zijn daar geboren en hebben elkaar ook gekend.
Rob Essers zei…
De straat in de woonplaats 's-Gravenhage heet Piet Moeskopsstaat. Het straatnaambord met onderschrift laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Zie https://goo.gl/maps/JAwcLReb1882
Anoniem zei…
Ontbreekt er bij Peter een S, bij Rob is er een R gesneuveld, waardoor Piet ineens een heel land naar zich vernoemd krijgt ;)
Dinx zei…
@Peter: Blijkbaar dacht ik bij Mien van Bree onbewust aan een breed pad. Ik heb dat typfoutje maar meteen hersteld.

@Rob: Ik neem aan dat je niet werkelijk wilde vertellen dat 'Piet Moeskopsstaat' de officiële naam is... ik laat in ieder geval maar gewoon 'Piet Moeskopsstraat' in de tekst staan. ;-)

(Oh, en natuurlijk verdient Erica Terpstra een plek, maar ik vond het in een verhaal over straatnamen niet nodig om álle sporters waar iets toepasselijks naar genoemd is te vermelden. En die foto van Cordang leek me een leuke sfeerfoto, en zonder naamsvermelding ook een leuke verwijzing voor de kenners.)
Bert Gerestein zei…
Allemaal Seis
In één Middelburgse buurt meer dan tien straatnamen die allemaal met 'Seis' beginnen en die allemaal een ander achtervoegsel hebben. In de opsomming die volgt, ontbreekt er nog een: de Seislaagte. Het is het korte stukje tussen Seisplein en Volderijlaagte, eigenlijk het eerste deel van Klein Vlaanderen. De straatnaam Seislaagte is waarschijnlijk vervallen bij de aanleg van het Seisplein, eind jaren zeventig, maar het straatnaambordje (uit 1889 of daaromtrent, van de Parijse firma Gillet) hangt er nog altijd.
En dan is er ook nog 't Hof Seijs, een verzorgingstehuis aan de Griffioenstraat aan de rand van Middelburg, gebouwd rond 2012.
Bert Gerestein, Middelburg

Anoniem zei…
Almere heeft tegenwoordig ook een Wim van Estpad. Ligt aan de oostkant van de nieuwe wijk Almere Poort.
Dinx zei…
@Anoniem:
Dank. Dat Wim van Estpad was er blijkbaar al toen ik het stuk schreef. Ik heb het verhaal er zojuist op aangepast.
Anoniem zei…
En vandaag bij toeval nog eentje ontdekt in Den Haag: Daan van Dijkpad.
Dinx zei…
@Anoniem:
Dank! Ik heb Daan van Dijk met zijn pad toegevoegd aan het verhaal.
Rob Essers zei…
In de BAG staat inmiddels het Elis Ligtleeplein (openbare ruimte ID 0213300000000707) in de woonplaats Eerbeek vermeld (Begindatum: 22-08-2019).
Dinx zei…
@Rob:
Tjonge, zou het er dan toch nog van gaan komen?
Rob Essers zei…
@Dinx - De Stentor berichtte op 14 augustus 2019 al over de onthulling van het straatnaambord die een daar eerder heeft plaatsgevonden. Onder de foto staat: "Elis Ligtlee en loco-burgemeester Peter-Paul Steinweg van Brummen bij de onthulling. © Gemeente Brummen"

Zie https://www.destentor.nl/zutphen/net-25-en-al-een-eigen-plein-in-je-woonplaats-eerbeek-eert-olympisch-kampioene-met-elis-ligtleeplein~a4f829a7/

Het bevoegde gemeentelijke orgaan heeft de naam Elis Ligtleeplein volgens het brondocument (Documentnummer: D312106) dat is ingeschreven in de BAG, pas op 22 augustus 2019 vastgesteld.
Edu zei…
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
edu zei…
En via de Daan van Dijk wiki heb ik er nog 2 gevonden: Daan van Dijkhof in Tilburg. En om de hoek ligt de Bernard Leenestraat.
Dinx zei…
@edu:
Heel goed. Maar die stonden allebei ook al in het verhaal.
edu zei…
Nog eentje gevonden. Geen officiële straat, maar eigenlijk mag ie niet in het lijstje ontbreken: Hennie Kuiper Allee. Een klassieker in de wielerklassieker ;-)
https://www.youtube.com/watch?v=jUWAMzFCfsw. Zie moment op 5:50.
Dinx zei…
@edu:
Ja, dat is een hele mooie. Maar inderdaad geen officiële...
Edu zei…
Dacht ik vorige week de collectie compleet te hebben (https://www.strava.com/activities/8247684499), wordt ik door 2 Strava vriendjes op 2 zeer recente straten gewezen: Annemiek van Vleutenpad in Vleuten (Utrecht) en het Ab Geldermanshof in Beverwijk. De laatste is nog in prille aanbouw; niet zichtbaar op google maps of OSM.
Kwam ook nog een artikel tegen dat in Harderwijk in nieuwbouwwijk Weiburg straten vernoemd gaan worden.
In Swalmen is geen straat maar een park vernoemd naar de lokale held Mathieu Cordang.
En tot slot heeft MvdP een Allee in Limburg, maar ook die is niet officieel.
Dinx zei…
Zo blijf je lekker bezig! :-)

Over die straat voor Ab Geldermans wordt al sinds 2016 gesproken:
https://www.overstraatnamen.nl/2016/06/marco-bakker-straat.html

Over die Allee voor Matthieu schreef ik vorig jaar dit verhaal:
https://www.overstraatnamen.nl/2021/04/mathieu-van-der-poel-allee.html

En toen heb ik ook maar meteen een verhaal geschreven over de allee van Hennie Kuiper:
https://www.overstraatnamen.nl/2021/04/hennie-kuiper-allee.html
Edu zei…
Heb er weer 2 gevonden. Reed op de fiets zuidwest van Hoofddorp en reed daar over het Leendert van der Meulenpad en Frans Mahnpad.
Dinx zei…
@Edu:
Dank! Die had ik nog niet op mijn lijst. Deze paden maken de conclusie van het verhaal alleen nog maar duidelijker.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol