Doorgaan naar hoofdcontent

Straatnamen in het Fries - over strjitten, leanen en buorren

Als ik ergens ben waar ik niet zo vaak kom, let ik natuurlijk altijd op de straatnaamborden. Onlangs was ik een lang weekend in Friesland en daar viel het me op dat heel veel straatnamen op strjitte, wei, paad, leane, dyk of tún eindigen. Dat is op zich niet vreemd, want veel straatnamen worden officieel in het Fries geschreven. De woorden die ik net noemde, zijn gewoon Fries voor straat, weg, pad, laan, dijk en tuin. Ik zag ook straten die op reed eindigen; reed is een oude Friese variant op (op)rit en het Engelse road, en dus een ander woord voor weg. Maar ik zag ook ontzettend veel straatnamen met buorren erin, en daar kon ik zo snel even niks van maken.

Ik heb eens opgezocht wat buorren betekent, en het is eigenlijk heel simpel. Het is gewoon Fries voor 'buurt', 'buurtschap' of 'buren' - dat had ik eigenlijk ook wel kunnen raden. Het woord wordt vaak gebruikt om de hoofdstraat van een dorp aan te duiden, maar het kan ook voor een huizenblok of een buurtje in het centrum worden gebruikt. Vaak heeft een dorp ook meer dan één buorren.

Je hebt buorren in allerlei soorten en maten. Zo heb je de Greate Buorren en de Lytse Buorren (Grote straat en Kleine straat), de Alde Buorren en de Nije Buorren (Oude straat en Nieuwe straat), de Easterbuorren en de Westerbuorren (Oosterstraat en Westerstraat), de Binnenbuorren en de Bûtenbuorren (Binnenstraat en Buitenstraat), de Fiskersbuorren en de Skippersbuorren (Vissersstraat en Schippersstraat), en de Tsjerkebuorren, de Spoarbuorren, de Mûnebuorren en de Brêgebuorren (Kerkstraat, Spoorstraat, Molenstraat en Brugstraat). In totaal liggen er ruim 200 straten in Friesland met 'buorren' in de naam. Een op de vijf daarvan heet gewoon Buorren of De Buorren.

Mooi. Ik zeg altijd maar zo: "Better goeie buorren, as fiere freonen!"

Reacties

Anoniem zei…
In Kootstertille heb je de Tillebuorren.
Anoniem zei…
Bedankt voor de uitleg en zo leuk geschreven! Wij gaan in Friesland wonen en ik zat ook met dat woord buorren in mijn maag :-). Volgende stap is uitvissen hoe je het uitspreekt, want ik ga in ieder geval proberen iets van dat Fries op te pikken. Kan al wel een Fries nadoen die Nederlands praat.
oosterhagen zei…
Buorren spreek je gewoon uit als "Bworre" . Beetje achter in de mond, geen nadruk op de w maar wel een vette ó, die laatste n is heel zwak.

Wil je echt laten blijken waar je vandaan komt dan zeg je "bu-oorren". Weet elke Fries dat je uit Holland komt.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol