Doorgaan naar hoofdcontent

Borrelen op het Marie Heinekenplein. Biertje?

Er zijn in Nederland nauwelijks straatnamen die naar bedrijven of merken zijn genoemd. Dat is heel begrijpelijk want zo'n straatnaam zou veel te veel verbonden zijn aan de identiteit van het bedrijf. Als een bedrijf negatief in het nieuws komt, kan dat negatieve gevolgen hebben voor het imago van een straat die naar het bedrijf is genoemd. Onlangs voerde de gemeente Bergen op Zoom dat nog als reden op toen een voorstel om straatnamen aan bedrijven te gaan 'verkopen' werd afgewezen. Daarnaast willen gemeentes de straatnamen ook niet misbruiken om reclame mee te maken. Maar sluikreclame kan natuurlijk wel...

In de Amsterdamse wijk De Pijp werd in 1993 een groot plein aangelegd. De ruimte voor het plein was vrijgekomen omdat een paar jaar eerder een deel van de Heineken-brouwerij was gesloopt. Het plein moest horecagebied worden en het lag voor de hand om het het Heinekenplein te noemen. De regels van de gemeente Amsterdam staan het echter niet toe dat straten naar bedrijven worden genoemd. En dus moest er een list verzonnen worden.

In dit deel van De Pijp zijn de straten naar Nederlandse schilders genoemd, zoals Ferdinand Bol, Frans Hals, Jacob van Campen en Gerard Dou. Men ontdekte dat Gerard Heineken - de man die in 1864 de Heineken-brouwerij had opgericht - een nicht had die ook schilderijen had gemaakt: Marie Heineken. Zij schilderde voornamelijk stillevens met bloemen die ze cadeau had gekregen of in haar eigen tuin geplukt had. Ze was dus een Nederlandse schilderes en ze was ook al geruime tijd overleden, dus daarmee was de weg vrij om netjes volgens de regels een plein in De Pijp naar haar te noemen. In 1994 werd het Marie Heinekenplein geopend; in de volksmond werd dat natuurlijk al gauw gewoon het Heinekenplein genoemd, maar de regel dat een straat niet naar een bedrijf mag worden genoemd, werd zo vakkundig omzeild.

We zijn inmiddels twintig jaar verder en het plein is toe aan een stevige opknapbeurt. Vorige week werd het ontwerp daarvoor gepresenteerd. Het plein moet veel groener worden en midden op het plein komt een grote fontein in de vorm van een ster. Het is de bedoeling dat de waterstralen groen worden verlicht. Groen met een ster... dat zijn natuurlijk duidelijke verwijzingen naar het Heineken-logo. En dat is niet zo vreemd, want de bierbrouwer betaalt flink mee aan de fontein. Het wordt dus de Heinekenfontein. Als Ajax ooit de Champions League wint, gaat men er ongetwijfeld voor zorgen dat er bier uit die fontein komt.

Maar even voor de duidelijkheid: het Heinekenplein is dus niet naar een bekend biermerk genoemd, maar naar een bekende Nederlandse schilder. Dat je dat weet.

Reacties

"(...) een nichtje had die ook schilderijen had gemaakt". Een nichtje die? Dat zul je bedoelen. Kan die taalfout even worden afgeschoten?
Dinx zei…
Ja, *dat* is inderdaad niet goed. Ik heb er 'nicht' van gemaakt in plaats van 'nichtje'.
M. zei…
Hangt er al werk van haar in het Rijksmuseum?

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol