Doorgaan naar hoofdcontent

Aan de Amsterdamse grachten - een brug te ver voor Wim Sonneveld

"Aan de Amsterdamse grachten heb ik heel m'n hart voor altijd verpand. Amsterdam vult mijn gedachten als de mooiste stad in ons land", zo zong Wim Sonneveld in de jaren zestig. Je zou denken dat hij met zijn vertolking van die klassieker wel een straatnaam ergens in de buurt van die grachten zou verdienen, maar in heel Amsterdam is geen Wim Sonneveldstraat te bekennen. Hoog tijd om dat recht te zetten.

Wim Sonneveld werd in 1917 geboren in Utrecht, en daar hebben ze nu een Wim Sonneveldlaan. In Den Haag hebben ze een Wim Sonneveldplein en een Wim Sonneveldstraat, en er zijn ook nog wat andere plaatsen met een Wim Sonneveldstraat. Sonneveld woonde het grootste deel van zijn leven in Amsterdam, maar daar zie je hem in de straatnamen helemaal niet terug. Ja, in de Amsterdamse wijk Buitenveldert ligt wel een straat die Sonneveld heet, maar die is genoemd naar een middeleeuws kasteel dat al in 1789 werd gesloopt. Sonneveld kwam in 1936 in Amsterdam en hij ging er nooit meer weg. Hij woonde er op een aantal plekken in het centrum, zoals aan de Keizersgracht, de Reguliersgracht en de Lijnbaansgracht. Hij trad er op als zanger, als cabaretier in zijn eigen cabaretgroepen en als acteur in de musical My Fair Lady. En in 1952 werd hij ook nog eens directeur van het Nieuwe De La Mar theater, dat hij daarmee van de ondergang redde. Sonneveld overleed in 1974 in Amsterdam. Hij ligt er begraven op de begraafplaats van Buitenveldert, nota bene op slechts een paar kilometer van de straat Sonneveld.

Zo iemand verdient toch een straatnaam in Amsterdam? Dat vond Daan Bartels ook. Hij is 'ambassadeur' van het Nederlandstalige lied en geeft ook Wim Sonneveld-wandelingen langs de plekken waar Sonneveld woonde en werkte. Een kenner dus. Bartels ontdekte dat de brug waarop Wim Sonneveld zich voor de hoes van zijn single 'Aan de Amsterdamse grachten' heeft laten fotograferen nog geen naam heeft. Sonneveld had die brug waarschijnlijk niet voor niks uitgekozen voor de foto, want hij ligt op een paar passen lopen van de Keizersgracht en de Reguliersgracht waar hij tussen 1943 en 1962 woonde. Hij keek dus bijna twintig jaar uit op de brug en zal er ook bijna dagelijks over hebben gelopen. In november 2014 stuurde Bartels een mooie brief aan het College van B&W van gemeente Amsterdam met het vriendelijke verzoek deze brug naar Wim Sonneveld te noemen.

Over bruggen
De gemeente Amsterdam hanteert tien gouden regels bij straatnaamgeving, en één daarvan is dat enige terughoudendheid geboden is bij het geven van namen aan bruggen, "omdat daarmee waardevolle namen verloren kunnen gaan voor straatnaamgeving. Ook om een andere reden is het minder gewenst alle bruggen een naam te geven: daarmee verdwijnt de mogelijkheid om eens iemand te vernoemen die door omstandigheden geen straatnaam meer kan krijgen, maar wel voor vernoeming in aanmerking komt." Aan de ene kant moet je dus geen brug naar iemand noemen als je de mogelijkheid open wilt houden om er later een echte straat naar te noemen, maar aan de andere kant is de vernoeming van een brug een mooie oplossing als vernoemen van een straat niet mogelijk is. Met zo'n gouden regel kun je alle kanten op. Door die terughoudendheid zijn er meer dan 1300 naamloze bruggen in Amsterdam, maar er zijn in Amsterdam bijvoorbeeld al wel bruggen genoemd naar Pieter Goemans (de schrijver van 'Aan de Amsterdamse grachten') en Piet Meerburg (Sonnevelds mededirecteur van het Nieuwe De La Mar theater).

De Commissie Naamgeving Openbare Ruimten (CNOR) kwam in december 2014 na uitgebreid beraad met een reactie op het voorstel. De CNOR vond het een sympathiek plan maar zag "onvoldoende aanleiding om juist deze brug naar hem te vernoemen". Dat Sonneveld twintig jaar naast die brug woonde en zich er liet vereeuwigen voor de hoes van zijn beroemde single is blijkbaar niet voldoende. De CNOR was het wel met Bartels eens dat Wim Sonneveld een persoon is die in Amsterdam vernoemd zou moeten worden. "Dit zou bijvoorbeeld kunnen wanneer er in een nieuwe wijk een kleinkunstbuurt zou komen of een brug die nog meer houvast biedt dan de door jou aangedragen argumenten." Bartels liet het er niet bij zitten: hij stuurde een herhaald verzoek aan het College van B&W, startte een online petitie en kreeg volop aandacht in de media. Dus kwam de gemeente maar snel met een tegenvoorstel. In april 2015 maakte men bekend dat binnenkort een andere brug naar Sonneveld genoemd zal worden. Deze brug ligt in de buurt van het DeLaMar Theater waar Sonneveld veel heeft opgetreden en ook vele jaren directeur was. Ook toepasselijk, maar je kunt je afvragen of dat sterkere argumenten zijn dan de argumenten die Bartels heeft aangevoerd. Maar goed: Wim Sonneveld krijgt nu dus eindelijk zijn eigen brug aan de Amsterdamse grachten.

Tuinpad
De mooiste straatnaam die aan Wim Sonneveld doet denken, ligt trouwens in Deurne. Deurne is de geboorteplaats van Friso Wiegersma, de partner van Wim Sonneveld. Wiegersma schreef in de tekst van het lied 'Het Dorp' over zijn geboorteplaats en het pad langs zijn ouderlijk huis: "En langs het tuinpad van m'n vader zag ik de hoge bomen staan. Ik was een kind en wist niet beter, dan dat dat nooit voorbij zou gaan." En precies dat pad gaf men een paar jaar geleden de naam Het tuinpad van mijn vader.

"Dit is al wat er bleef voor mij, een ansicht en herinneringen"... en een paar mooie straatnamen dus.

Reacties

Anoniem zei…
In Utrecht ligt de Wim Sonneveldlaan naast de Fien de la Marlaan
Een Amsterdammer zei…
Stom van de gemeente dat ze niet gewoon de brug bij zijn huis zo noemen!!
Krabbe zei…
Zijn er ook straten of bruggen genoemd naar de andere twee van de Grote Drie: Toon Hermans en Wim Kan?
Dinx zei…
@Krabbe:
In Almere en Beverwijk zijn straten naar genoemd naar Toon Hermans, Wim Kan én Wim Sonneveld. Daar hebben ze de 'Grote Drie' dus compleet.
Verder heeft Toon Hermans straten in Sittard (zijn geboorteplaats), Culemborg, Haaren en Waalwijk, en Wim Kan in Kudelstaart, Den Haag, Rosmalen, Arnhem, Hengelo en Wageningen. En dan ook nog maar even het rijtje van Wim Sonneveld: Beverwijk, Utrecht, Den Haag, Almere, Arnhem, Haarlem, Hengelo, Rosmalen, Waalwijk en Wageningen. Wim Kan en Wim Sonneveld hebben in Den Haag trouwens allebei een straat én een plein.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol