Doorgaan naar hoofdcontent

Een straatnaam voor 'Wttewaall'? Dit is gekkenwerk!

Er zijn in Nederland drie straatnamen met de familienaam 'Wttewaall' erin. Waar komt die naam vandaan? En veel belangrijker nog: hoe spreek je die naam in hemelsnaam uit?

In Kampen hebben ze een Wttewaall van Stoetwegenstraat, in Pijnacker een Freule Wttewaall van Stoetwegensingel en in Amsterdam een Freule Wttewaalpad. De straat in Kampen is genoemd naar jonkheer Henri Assuërus Wttewaall van Stoetwegen. Hij werd in 1866 lid van de Tweede Kamer, maar overleed al een paar maanden later. Daarvoor was hij ruim twintig jaar burgemeester van Kampen geweest. De andere twee straatnamen zijn genoemd naar zijn achterkleindochter freule Christine Wilhelmine Isabelle Wttewaall van Stoetwegen, roepnaam 'Bob'. Zij zat iets langer in de Tweede Kamer: van 1945 tot 1971, dus meer dan een kwart eeuw. Ze kwam in die tijd onder andere op voor de rechten van de vrouw en die van het koningshuis. Het was een vrolijke en vriendelijke vrijgezelle dame, maar ook een eigenwijze en eigengereide tante en mede daardoor bijzonder populair. Een leuke anekdote is dat ze in november 1970 na een lang, vermoeiend en verwarrend debat over het belastingplan midden in de nacht een memorabele uitspraak deed: "Dit is gekkenwerk. Ik stel voor, thans de vergadering te sluiten." Daarmee zei ze eigenlijk gewoon wat iedereen dacht.

Allemaal fijn om te weten, maar hoe moet je 'Wttewaall' nou uitspreken? Is het misschien gewoon 'Wittewaal', waarbij er een i is weggevallen? Je zou het bijna denken. Op internet komt de naam 'Wittewaall van Stoetwegen' ook best vaak voor met die extra i. De straat in Kampen staat als Wittewaall van Stoetwegenstraat op Google Maps. En aan het Freule Wttewaalpad in Amsterdam werden officiële straatnaamborden opgehangen met 'Freule Wittewaalpad' erop. Toen de gemeente erop werd gewezen dat die schrijfwijze fout was - er staat een i te veel en aan het eind ook nog een l te weinig - werden op alle bordjes de i's met blauwe verf weggewerkt. Dat is weer eens wat anders dan puntjes op de i zetten...

Die W is een bijzondere letter. Misschien heb je je wel eens afgevraagd waarom Engelsen het een 'double-joe' noemen, een dubbele u. Dat is omdat het dat oorspronkelijk ook was! In de middeleeuwen maakte men nog geen onderscheid tussen de u en de v, en voor een dubbele u (of een dubbele v) ging men op een gegeven moment een w als teken gebruiken. In de W van 'Wttewaall' zie je dat nog steeds terug. Het geslacht Wttewaall kwam oorspronkelijk uit Tull en 't Waal, of zoals men dat vroeger zei "uut Twaall". Die dubbele U werd geschreven als W en de familienaam werd zo Wttewaall. De correcte uitspraak van de achternaam is dus 'Uutewaal'.

Tja, Wttewaall van Stoetwegen. Zo'n naam is natuurlijk prachtig en bijzonder, maar vanwege de onduidelijkheid over de schrijfwijze en de uitspraak helemaal niet geschikt voor een straatnaam. Toch zijn er dus in Nederland een een straat, een pad en een singel naar genoemd. In Kampen wilde men aan het begin van de twintigste eeuw gewoon een straat naar de voormalig burgemeester noemen, zoals dat overal wel gebeurt. In Amsterdam ligt het pad in een buurt waar allemaal politici zijn vernoemd, zoals Willem Drees, Marga Klompé en Piet Lieftinck. In Pijnacker ligt de singel in een wijk waar alle straten naar beroemde vrouwen zijn genoemd, waaronder Aagje Deken en Fien de la Mar.

In Zutphen is trouwens een jaar of twintig geleden ook nog een straat naar de freule genoemd, in een wijk waar net als in Pijnacker het thema 'beroemde vrouwen' is. Ook hier hebben ze straten die zijn genoemd naar Marga Klompé, Aagje Deken en Fien de la Mar, maar er ligt ook een straat die simpelweg Freulepark heet. Daarvan weet iedereen hoe je het uitspreekt.

Reacties

Anoniem zei…
Met zo'n naam begrijp ik wel dat mensen je liever Bob noemen.
Dinx zei…
Update:
Er blijkt nóg een straatnaam te zijn die naar een Wttewaal genoemd is: de Burgemeester Wttewaallweg in Lochem. Die is genoemd naar Frederik Willem Reinhard Wttewaall.
Hildairene zei…
En die extra l hebben ze maar laten zitten

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol