Doorgaan naar hoofdcontent

Twee verschillende straatnamen - en de kaartenmaker als verrassende link

Wat hebben de Balthasar Floriszstraat in Amsterdam en de Van Berckenrodestraat in Rotterdam met elkaar te maken? Hoewel het twee heel verschillende namen zijn, zijn de straten toch genoemd naar dezelfde persoon!

Balthasar Florisz van Berckenrode (1591-1645) was een belangrijke Nederlandse kaartenmaker. Hij was een begenadigd tekenaar, en werkte ook als landmeter en kopergraveur. Hij leerde het vak in dienst van zijn vader - Floris Balthasars van Berckenrode - die ook cartograaf was. Balthasar Florisz van Berckenrode maakte een aantal bekende kaarten, zoals de nauwkeurig uitgevoerde plattegronden van Amsterdam (uit 1625) en Rotterdam (uit 1626) en kaarten van het beleg van 's-Hertogenbosch (uit 1629) en Sas-van-Gent (uit 1644). In 1629 maakte hij een grote wandkaart van Holland en West-Friesland - dat is de kaart die aan de muur hangt op het schilderij 'De soldaat en het lachende meisje' van Johannes Vermeer. Van Berckenrode verkocht de koperen drukplaten van deze wandkaart aan de beroemde kaartenmaker Willem Jansz Blaeu. In 1641 werd Van Berckenrode - vier jaar voor zijn dood - nog in Den Haag benoemd tot beëdigd landmeter voor de Staten Generaal. Het Rijksmuseum heeft veel van zijn kaarten en prenten in bezit.

Omdat hij plattegronden van Amsterdam en Rotterdam heeft gemaakt, zijn er in die steden straten naar hem genoemd. De Balthasar Floriszstraat in Amsterdam stamt al uit 1897. Het is me niet duidelijk waarom men voor die straatnaam alleen de voornamen gebruikt heeft. Misschien stond hij er wel gewoon bekend als 'Balthasar Florisz'. Of wellicht is men in de war geraakt door Cornelis Anthonisz - een andere cartograaf naar wie de naastgelegen straat is genoemd - maar 'Cornelis Anthonisz' was gewoon zijn volledige naam. In 1949 noemde men in Schiedam een straat op de grens met Rotterdam naar Van Berckenrode; twee jaar later besloten de Rotterdammers om hun kant van de straat ook maar zo te noemen.

Vreemd genoeg is er in zijn geboortestad Delft geen straat naar hem genoemd. Waarschijnlijk konden ze daar niet kiezen tussen zijn voornaam en zijn achternaam...

Reacties

JvdM zei…
Er staat: In 1941 werd Van Berckenrode - vier jaar voor zijn dood - nog in Den Haag benoemd tot beëdigd landmeter voor de Staten Generaal. Dat zal wel 1641 moeten zijn? Of is deze kaartenmaker in de twintigste eeuw uit de dood opgestaan?
Dinx zei…
@JvdM: Nee, in 1941 was hij bijna driehonderd jaar dood. Ik heb het aangepast!
Anoniem zei…
In Waalwijk hebben we ook een Van Berckenrodelaan, vlak bij de Cartografenweg.
Peter zei…
Zijn vader is, zeker voor Delft, veel belangrijker, als maker van de eerste gedrukte kaart van Delfland (en Schieland en Rijnland). Hij heette alleen Floris Balthasarsz. - komt nooit voor met de familienaam Van Berckenrode. Die wandkaart van Holland van de zoon is vooral gebaseerd op de waterschapskaarten van zijn vader.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol