Doorgaan naar hoofdcontent

De mijn is weg, leve de Mijnweg! Of toch de Meinweg?

Ten zuidoosten van Roermond ligt een oude steenkolenmijn. De weg erlangs heet Meinweg, met een korte ei. Sterker nog: het hele gebied heet Meinweg! Dat zal toch wel een foutje zijn... had dat niet Mijnweg met een lange ij moeten zijn?

In 1954 werd ten oosten van Herkenbosch in Midden-Limburg begonnen met de aanleg van de Staatsmijn Beatrix. Na Wilhelmina, Emma, Hendrik en Maurits werd dat de de vijfde Nederlandse staatsmijn. Acht jaar later werd de aanbouw van de Staatsmijn Beatrix echter al weer stilgelegd, omdat er in plaats van steenkool steeds meer aardolie en aardgas gebruikt werd; de mijn is nooit in productie genomen. Sinds de jaren negentig ligt in dit gebied een nationaal park dat 'De Meinweg' heet... met een korte ei dus. En nee, dat is geen foutje.

Voor de oorsprong van de naam moeten we ver terug in de geschiedenis. In de bronstijd - zo rond 2000 voor Christus - kwamen de eerste boeren in dit bosrijke gebied wonen. Langzaamaan begon men met de ontginning van het gebied. Men liet er vee grazen, kapte bomen voor het hout en gebruikte plaggen in de stallen. Dat was natuurlijk niet goed voor de bossen. De grond werd zelfs zo intensief gebruikt, dat het bos aan het eind van de middeleeuwen was verdwenen en het gebied was veranderd in een heidelandschap met hier en daar zelfs een zandverstuiving. Het begrazen en plaggen ging nog door tot aan het begin van de negentiende eeuw. Toen begon men met de aanplant van nieuwe bossen.

Het gebied was altijd voor algemeen gebruik. Rondom lagen veertien dorpen die het gebied samen bestuurden en gebruikten. De gemeenschappelijke gronden noemde men 'gemeine weide', en daar zijn de naam van de weg en het gebied ook van afgeleid. Of 'Meinweg' direct van 'gemeine weide' is afgeleid of dat het de naam voor de weg door het 'gemeine' gebied is, heb ik helaas niet kunnen vinden.

Met het gebied is het trouwens ondanks het intensieve gebruik nog helemaal goed gekomen. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het gebruik tot een gevarieerd landschap met een unieke combinatie van bossen, heide, vennen en beken heeft geleid. De Meinweg is bijvoorbeeld ook het enige gebied in Limburg waar de adder nog voorkomt. Sinds 1990 is het natuurgebied officieel een nationaal park: Nationaal Park De Meinweg. Met een korte ei.
 

Reacties

Rob Essers zei…
In de Nederlandsche Staatscourant van 14 november 1816, nr. 27, staat de tekst van het Trakaat van grensscheiding tusschen de Koning der Nederlanden en den Koning van Pruissen d.d. 13 november 1816. In de opsomming bij punt 24 wordt "de groote heide, genaamd Meinweg" genoemd; zie http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010052468%3Ampeg21%3Ap002%3Aa0002#.

In 1816 wordt de naam Meinweg gebruikt om een gebied aan te duiden. Een gelijknamige weg ben ik in het traktaat niet tegengekomen.
Dinx zei…
Dat is een mooie vondst, Rob. Maar dan kan het natuurlijk nog steeds zo zijn dat de naam 'Meinweg' die in 1816 voor het gebied wordt gebruikt, is afgeleid van een weg met die naam.
Rob Essers zei…
In de woonplaats Herkenbosch in de gemeente Roerdalen is een openbare ruimte met de naam Meinweg (openbare ruimte ID 1669300000200323). Op http://watwaswaar.nl/#f2-9I-6-1-1v-1-49HJ-ev5 vind je het minuutplan van de kadastrale gemeente Melick en Herckenbosch, sectie B, blad 02. Hierop staat het toponiem Meijn Weg vermeld. Op deze kaart die voor 1832 is vervaardigd, is nog geen weg te bekennen. Dit bevestigt mijn vermoeden dat het gebied niet naar een (verbindings)weg is genoemd is.

Op latere kaarten ben ik wel de namen Grote of Herkenboscher Baan en Voetpad tegengekomen. Ook wordt op een van de kaarten verschil gemaakt tussen Meijnweg aan Nederlandse zijde en Meinweg aan de Duitse kant van de grens. Op de topografische militaire kaart uit 1925 heet het gebied Mijnweg. Een (overbodig) lidwoord ben ik nergens tegengekomen.
Anoniem zei…
Wat ik nu laatst gelezen hebt is het zo dat het in de Romeinse tijd het Gemeinde Weide heete ..
Vandaar dat het de Meinweg nu heet ..het gebied gaat al terug van 2000 jaar v Cr..

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd...

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la...

Waar ligt het geografisch middelpunt van Nederland?

Mijn zoon vroeg me waar precies het middelpunt van Nederland, want daar wil hij dan graag een keer met me naartoe. Nederland heeft aardig wat geografische middelpunten. Het is maar net hoe je definieert wat het middelpunt van een land is. Ik zet in dit verhaal een paar van die middelpunten op een rijtje - voor mijn zoon, maar natuurlijk ook voor jullie. (Voor dit verhaal kijk ik alleen naar het Europese deel van Nederland, zonder de Caribische eilanden; met die eilanden erbij ligt alles weer anders.) Uiterste punten Voordat ik een aantal middelpunten langsloop, noem ik hier eerst de geografische extremen van Nederland. Rottumerplaat - Het noordelijkst gelegen punt van Nederland ligt op Rottumerplaat. Locatie: 53.556485, 6.492520 Bad Nieuweschans - Het oostelijkste punt van Nederland ligt bij Bad Nieuweschans (Groningen). Om precies te zijn bij grenspaal 196, bij de grensovergang naar Duitsland. Locatie: 53.180299, 7.227509 Klein-Kuttingen - Het zuidelijkste punt van Nederland ligt ...

Wat zijn de meest populaire straatnamen van Nederland?

Pas vroeg iemand me naar welke personen in Nederland de meeste straatnamen zijn vernoemd. Mijn vermoeden werd bevestigd: dat zijn geen schilders of zeehelden, maar gewoon leden van het koningshuis. Dat bracht me tot de vraag: welke straatnamen komen eigenlijk het vaakst voor in Nederland? En hoe zit dat in andere landen? Dit is de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen: 1. Kerkstraat 2. Schoolstraat 3. Molenstraat 4. Dorpsstraat 5. Molenweg 6. Julianastraat 7. Parallelweg 8. Nieuwstraat 9. Wilhelminastraat 10. Sportlaan Deze tien worden op de voet gevolgd door Industrieweg, Beatrixstraat, Kastanjelaan, Stationsweg, Eikenlaan, Markt, Prins Bernhardstraat, Emmastraat en Beukenlaan . Wat zien we aan dit lijstje? Het zijn allemaal bijzonder traditionele straatnamen met een verwijzing naar een bekend gebouw (kerk, school, molen, station), een bestemming of functie (dorp, parallelweg, sport, industrie, markt), het koningshuis (Juliana, Wilhelmina, B...