Doorgaan naar hoofdcontent

De Amsterdamse s en het Rembrandtplein

Kunsthistorica Esther Schreuder schreef een boek over Hotel Schiller aan het Rembrandtplein in Amsterdam. Ze werd daar vorige week op televisie over geĂ¯nterviewd in het programma Tijd voor Max. Schreuder had het keer op keer over het 'Rembrandtsplein', met een duidelijk hoorbare s halverwege. Wim T. Schippers zat toevallig ook aan tafel. Hij kon het niet laten om haar duidelijk te maken dat het plein 'Rembrandtplein' heet, zonder die s. Schreuder gaf hem vriendelijk gelijk en noemde het "een Amsterdamse s". Een paar minuten later kwam in een reportage een straatnaambord in beeld met 'Rembrandtsplein' erop... met een s! Hoe zit dat nou?

Het plein ligt in het centrum van Amsterdam, in het verlengde van de Reguliersdwarsstraat. Aan het eind van de zeventiende eeuw werd het plein nog Botermarkt genoemd, omdat de wekelijkse zuivelmarkt er werd gehouden. In 1852 werd een standbeeld van Rembrandt van Rijn op het plein geplaatst. Aanvankelijk stond het beeld nog aan de rand, maar in 1875 werd het verplaatst naar het midden van het plein. Een jaar later werd de naam van het plein officieel gewijzigd in 'Rembrandtplein'. Het bijbehorende raadsbesluit dateert van 19 mei 1876.

Al vanaf het begin noemen veel Amsterdammers het het Rembrandtsplein, met een tussen-s. Misschien is dat wel de 'Amsterdamse s', zoals Esther Schreuder het noemde. Het is op zich heel begrijpelijk om hier een tussen-s te gebruiken. Als je een museum van het rijk een 'rijksmuseum' noemt, waarom zou je het plein van Rembrandt dan niet het 'Rembrandtsplein' noemen? Ik vind het wel natuurlijk klinken. De officiële regels voor het gebruik van een tussen-s zijn heel eenvoudig: als je in een woord een s als tussenklank hoort, mag je het woord ook met een tussen-s schrijven. Spellingscontrole, stationschef, Reguliersdwarsstraat, rijksmuseum... Rembrandtsplein! Waarschijnlijk was de Amsterdamse straatnaambordenmaker het hier wel mee eens, want tot halverwege de jaren tachtig hebben er rondom het plein borden gehangen met 'Rembrandtsplein' erop. Een van die borden is toevallig in de uitzending van Tijd voor Max terechtgekomen. Als het op een bord staat, is het echter nog niet automatisch de correcte schrijfwijze. Bordenmakers maken namelijk ook wel eens fouten.

Er liggen in Nederland meer dan tweehonderd Rembrandtpleinen, Rembrandtstraten, Rembrandtkades, Rembrandtlanen, Rembrandtparken, Rembrandthoven en Rembrandtwegen. Ik ken er niet Ă©Ă©n die officieel met een tussen-s wordt geschreven. Officieel heet het plein in Amsterdam ook gewoon 'Rembrandtplein', maar je mag het van mij best als 'Rembrandtsplein' uitspreken - of je nou Amsterdammer bent of niet.

Bron: Tijd voor Max van 17 september 2012

Reacties

Rob Essers zei…
Er zijn twee Rembrandtspleinen (met s) in Nederland: het ene Rembrandtsplein (openbare ruimte ID 0331300000249891) ligt in de woonplaats Lopik en het andere Rembrandtsplein (openbare ruimte ID 1884300000000288) ligt in de woonplaats Oude Wetering.
Dinx zei…
Goed gevonden, Rob. Dank voor de aanvulling.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch Ă©Ă©n stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat Ă©Ă©n straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wat is in Nederland de langste straat met Ă©Ă©n naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste lĂ¡Ă¡n van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. GeĂ¯nspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Waar ligt het geografisch middelpunt van Nederland?

Mijn zoon vroeg me waar precies het middelpunt van Nederland, want daar wil hij dan graag een keer met me naartoe. Nederland heeft aardig wat geografische middelpunten. Het is maar net hoe je definieert wat het middelpunt van een land is. Ik zet in dit verhaal een paar van die middelpunten op een rijtje - voor mijn zoon, maar natuurlijk ook voor jullie. (Voor dit verhaal kijk ik alleen naar het Europese deel van Nederland, zonder de Caribische eilanden; met die eilanden erbij ligt alles weer anders.) Uiterste punten Voordat ik een aantal middelpunten langsloop, noem ik hier eerst de geografische extremen van Nederland. Rottumerplaat - Het noordelijkst gelegen punt van Nederland ligt op Rottumerplaat. Locatie: 53.556485, 6.492520 Bad Nieuweschans - Het oostelijkste punt van Nederland ligt bij Bad Nieuweschans (Groningen). Om precies te zijn bij grenspaal 196, bij de grensovergang naar Duitsland. Locatie: 53.180299, 7.227509 Klein-Kuttingen - Het zuidelijkste punt van Nederland ligt