Onlangs was ik bij het Drielandenpunt in Vaals. Op weg ernaartoe reed ik over de Viergrenzenweg. Dat klinkt erg onlogisch... waarom heet die weg niet gewoon Driegrenzenweg?
Natuurlijk maakte ik het eerst veel te moeilijk: ik haalde er een vraagstuk bij van de lagere school. Er staan vier bomen langs de weg en een man wil daar slingers tussen ophangen. De vraag is hoeveel slingers hij nodig heeft. Ik herinner me goed dat een deel van de klas zonder na te denken 'vier' antwoordde. Als er vier bomen staan, heb je immers ook vier slingers nodig. Maar zo zit het dus niet. En als je drie landen hebt, zitten daar ook zeker geen vier grenzen tussen. Maar hoe komt de Viergrenzenweg dan aan zijn naam? Dat is heel eenvoudig: ons Drielandenpunten was ooit een Vierlandenpunt. Behalve Nederland, België en Duitsland kwam ook Neutraal Moresnet nog op dit punt uit.
Neutraal Moresnet was een droomland. De lonen waren hoog, de belastingen en invoerrechten laag, de prijzen waren laag, het stoken van alcohol was legaal en in eerste instantie was er ook geen dienstplicht. Tussen 1816 en 1856 vertienvoudigde het inwonertal van 256 tot ruim 2500. In 1885 was de zinkmijn echter volledig uitgeput, terwijl het daar ooit allemaal om begonnen was. Vanaf het begin van de twintigste eeuw werd er regelmatig over gesproken hoe België en Duitsland het land van Moresnet alsnog konden verdelen. In 1914 - aan het begin van de Eerste Wereldoorlog - werd het land bezet door Duitsland. Maar Duitsland verloor, en direct na de oorlog werd het grondgebied van Moresnet in 1919 aan België toegekend. Toen lag er bij Vaals dus weer een drielandenpunt, gemarkeerd door grenspaal nummer 193.
Foto: www.moresnet.nl
Natuurlijk maakte ik het eerst veel te moeilijk: ik haalde er een vraagstuk bij van de lagere school. Er staan vier bomen langs de weg en een man wil daar slingers tussen ophangen. De vraag is hoeveel slingers hij nodig heeft. Ik herinner me goed dat een deel van de klas zonder na te denken 'vier' antwoordde. Als er vier bomen staan, heb je immers ook vier slingers nodig. Maar zo zit het dus niet. En als je drie landen hebt, zitten daar ook zeker geen vier grenzen tussen. Maar hoe komt de Viergrenzenweg dan aan zijn naam? Dat is heel eenvoudig: ons Drielandenpunten was ooit een Vierlandenpunt. Behalve Nederland, België en Duitsland kwam ook Neutraal Moresnet nog op dit punt uit.Neutraal Moresnet?
Na de val van Napoleon werden in 1815 tijdens het Congres van Wenen nieuwe afspraken gemaakt over de landsgrenzen in Europa. Het Koninkrijk der Nederlanden en Pruisen konden het niet eens worden over de grens in de buurt van de plaats Kelmis. Daar lag namelijk de belangrijke zinkmijn 'Vieille Montagne' en die wilden beide landen wel hebben. Ze kwamen er niet uit. Als compromis werd een nieuw land geïntroduceerd: Neutraal Moresnet. Beide landen kregen er een eigen regeringscommissaris en de burgemeester van Kelmis werd het staatshoofd. Moresnet lag tussen Nederland en Pruisen ingeklemd en had dus twee drielandenpunten. In 1830 werd België onafhankelijk en nam de bestuurlijke rechten over van Nederland. Vanaf dat moment lag er bij Vaals een vierlandenpunt.Neutraal Moresnet was een droomland. De lonen waren hoog, de belastingen en invoerrechten laag, de prijzen waren laag, het stoken van alcohol was legaal en in eerste instantie was er ook geen dienstplicht. Tussen 1816 en 1856 vertienvoudigde het inwonertal van 256 tot ruim 2500. In 1885 was de zinkmijn echter volledig uitgeput, terwijl het daar ooit allemaal om begonnen was. Vanaf het begin van de twintigste eeuw werd er regelmatig over gesproken hoe België en Duitsland het land van Moresnet alsnog konden verdelen. In 1914 - aan het begin van de Eerste Wereldoorlog - werd het land bezet door Duitsland. Maar Duitsland verloor, en direct na de oorlog werd het grondgebied van Moresnet in 1919 aan België toegekend. Toen lag er bij Vaals dus weer een drielandenpunt, gemarkeerd door grenspaal nummer 193.
Een Viergrenzenweg door drie landen
De weg van Vaals naar het Drielandenpunt loopt via België door naar Duitsland. In België heet de weg Route des Trois Bornes en in Duitsland ga je dan verder over de Dreiländerweg. Maar Nederland heeft nog steeds een Viergrenzenweg, een weg die ons herinnert aan Neutraal Moresnet.Foto: www.moresnet.nl
Reacties