Er zijn genoeg mensen, dieren en dingen om duizenden straten naar te noemen. Toch kiezen gemeentes er weleens voor om zelf iets te verzinnen waar ze straten naar kunnen noemen. Plantjes bijvoorbeeld, of kastelen. Ik ontdekte dat toen iemand me vroeg naar de herkomst van de straatnaam Troostheide in Rotterdam. Want bestaat er eigenlijk wel troostheide?
Toen ik verder ging zoeken, bleek dat deze straatnamen in Rotterdam niet de eerste waren die compleet verzonnen waren. In Charlois zijn rond 1950 straten genoemd naar Nederlandse kastelen en landgoederen, zoals Bronkhorst (een kasteel in Gelderland), Glinthorst (ooit een kasteel bij Barneveld) en Langenhorst (een landgoed bij Wassenaar). En zo verwijzen ook Havikhorst, Langenhorst en Ravenhorst naar een plek ergens in Nederland. Maar in diezelfde buurt liggen ook de straten Ludenhorst en Vaerhorst, die je niet makkelijk elders zult vinden en waarvan het Stadsarchief zelf aangeeft dat het vermoedelijk fantasienamen zijn. Iets verderop in de wijk liggen zo ook de verzonnen namen Buddenkamp, Dalingkamp, Schammenkamp en Sluzenkamp.
Een vergelijkbaar verhaal geldt voor Reijeroord in het stadsdeel IJsselmonde. De straatnamen daar zijn in de jaren '60 ontleend aan aardrijkskundige namen van buurtschappen en landgoederen met het achtervoegsel -oord. Maar ook hier liggen straten die helemaal verzonnen zijn, zoals Schalkeroord en Schelmeroord. Van de drie Rotterdams straatnamen Averkamp (uit 1953), Averlo (1956) en Averdijk (1961) is alleen Averlo een bestaande aardrijkskundige naam, namelijk van een buurtschap in de gemeente Deventer. De andere twee namen zijn ook weer helemaal verzonnen.
Terug naar de wijk Ommoord. Daar ligt ook een buurt waar in 1969 een stuk of twintig straten zijn aangelegd waarvan de namen allemaal op -kruid eindigen: de kruidenbuurt. Het bijzondere is dat van de hier vernoemde kruiden er dertien alleen in Rotterdam vernoemd zijn. Van de Rotterdamse straatnamen Dennekruid en Ebbekruid zegt het Stadsarchief: "Een plant of kruid met deze naam is niet bekend. De naam berust op fantasie en is gegeven naar analogie van de andere namen in de wijk." Het argument dat men hier misschien net een paar kruiden tekortkwam om alle straten in de buurt een naam te kunnen geven gaat deze keer niet op, want de namen van kruiden die elders in het land tientallen keren vernoemd zijn (zoals speenkruid, pijlkruid, fonteinkruid en penningkruid) komen in Rotterdam niet voor. Je zou denken dat men in de jaren '60 met de Kruidengids op schoot makkelijk nog wat echte kruiden had kunnen vinden.
Op zich maakt het niet veel uit. Of een straat nou Troostheide, Dopheide of Kraaiheide heet, mensen zullen er vast met evenveel plezier wonen. Maar ik zou zelf bij gelijke geschiktheid de voorkeur geven aan een kasteel of kruid dat echt bestaat in plaats van eentje die verzonnen is.
Nou vraag ik me af natuurlijk af: zijn er meer straten in Nederland die genoemd zijn naar iets dat niet bestaat?
Reacties
Dachten een bestaande ster / planeet / hemellichaam (want zo'n wijk is het) te vernoemen. Wat er mis ging weet ik niet
maar het kwam pas aan het licht toen het al lang en breed besloten was. De bordjes hingen al aan de palen, zogezegd,
toen iemand zich hardop begon af te vragen etc etc.
Johan Banis
Klopt. De gemeente schreef een speciale prijsvraag uit met de vraag om nieuwe vogelnamen te bedenken. Op de straatnaamborden staan in het onderschrift de namen van de bedenkers erbij vermeld. Overigens is de Maanvogel niet speciaal voor deze prijsvraag verzonden; het is een fabeldier dat in meerdere sprookjes voorkomt. De scherpsnavel is een bestaande zangvogel, en ook een fictieve vogel uit De Koning van Katoren (van Jan Terlouw). Eigenlijk gaat het hier dus net andersom: stiekem een paar echte namen tussen de fantasienamen. ;-)