Doorgaan naar hoofdcontent

De Kindermakerdreef - is dat waar kinderen gemaakt worden?

Onlangs reed ik met mijn familie over een weggetje langs de Rotte in Bergschenhoek. En terwijl iedereen genoot van het uitzicht en het groen verbaasde ik me over de straatnaam die ik op een bordje zag staan: de Kindermakerdreef. Het is de naam van een kort weggetje van nog geen zestig meter lang, maar met zo'n straatnaam kun je natuurlijk alle kanten op.

Terwijl mijn familie druk in gesprek was over alles wat men zag, vroeg ik me nog maar één ding af: hoe komt de Kindermakerdreef aan zijn naam? Stond het straatje er vroeger wellicht om bekend dat er veel kindertjes werden gemaakt? Of woonde er iemand die veel kinderen had gekregen? Dat zijn geen dingen waar men tegenwoordig nog een straat naar zou vernoemen, maar vroeger dacht men daar wel anders over. Of zou het straatje misschien genoemd kunnen zijn naar een mannelijke verloskundige? Toen ik met Google zocht naar 'kindermaker' vroeg Google mij of ik niet gewoon 'kinderkamer' bedoelde. Dat lijkt er inderdaad best wel op en dat woord is ook veel normaler - maar niet voor een straatnaam. Al Googelend kwam ik ook terecht bij de Duitse hertog Johan II van Kleef, die als bijnaam 'de Kindermaker' had omdat hij maar liefst 63 buitenechtelijke kinderen had. Op zich een hele prestatie, maar ik zie niet direct waarom ze daar in Bergschenhoek een straatje naar zouden noemen.

Wat is het dan wel? Vermoedelijk verwijst de straat naar iemand die hier ooit woonde en die Kindermaker als achternaam had. Die familienaam '(de) Kindermaker' kwam aan het begin van de negentiende eeuw voor, en dan vooral vaak in de streek rond Berschenhoek, Hillegersberg en Zevenhuizen. Het wonderlijke is dat de naam volgens de Nederlandse Familienamenbank in 1947 helemaal niet meer voorkwam in Nederland. De laatste Kindermaker waar ik iets over heb kunnen vinden, was Alida Wilhelmina Kindermaker die in 1937 overleed in Rotterdam. Zou het geslacht van de Kindermakers in de tussenliggende periode zijn uitgestorven? Dat zou toch ironisch zijn.

Dan blijft de vraag natuurlijk waar de familienaam Kindermaker vandaan komt. Ook hier zou je weer kunnen denken dat men die naam ooit gaf aan iemand die veel kinderen had, of die verloskundige was. Maar nee, het heeft niet direct iets met kleine kinderen te maken. Een 'kindermaeker' was vroeger een kuiper die gespecialiseerd was in het maken van kleine tonnetjes en vaatjes. Men noemde dat 'kindekijns', oftewel 'kindertjes'. Als je zo'n klein tonnetje naast een grote ton zag staan, dan zag het eruit of dat een kindje was van die grote ton. Die kindekijns gebruikte men bijvoorbeeld voor het bewaren van boter, haring en tabak.

Wellicht woonde er langs de Rotte vroeger ook wel iemand die kleine tonnetjes maakte. Maar de kans is groter dat de Kindermakerdreef genoemd is naar iemand die gewoon Kindermaker heette.

Toevoeging:
Rob wees me er in een reactie op dit artikel op dat er aan het eind van de Kindermakerstraat een straatnaambord met een onderschrift staat. Dat onderschrift luidt: "Pachter 1784-1828". Blijkbaar is de straat inderdaad genoemd naar iemand die Kindermaker heette. Om precies te zijn: naar een persoon die hier rond 1800 een stuk grond pachtte.

Reacties

Rob Essers zei…
Op het straatnaambord met de naam KINDERMAKERDREEF aan de kant van de Rottekade stond in augustus 2009 het onderschrift "PACHTER 1784-1828"; zie http://goo.gl/u4W2i2#.

Mogelijk gaat het om Arie Kindermaker, van beroep bouwman, die op 26 augustus 1822 op 73-jarige leeftijd in de gemeente Bergschenhoek overleed; zie http://goo.gl/Bn9iBn (akte nr. 19).
Dinx zei…
Aha, mooi speurwerk Rob. Ik passeerde de Kindermakerdreef aan het andere eind (waar inmiddels ook een bordje staat, waar ik in het voorbijgaan geen onderschrift op zag) en heb er niet aan gedacht om op Streetview te zoeken naar een ander bordje om op in te zoomen. Maar dit bevestigt dat het gaat om een persoon - ik zal dat ook even toevoegen aan mijn verhaal.
Anoniem zei…
Dat het om de genoemde Arie Kindermaker zou gaan lijkt me zeer twijfelachtig, aangezien hij dan, gezien de hierboven genoemde jaartallen, tot 6 jaar na zijn dood pachter zou zijn geweest. (Of is er een fout in de jaartallen geslopen?)

Groet,
Bert
Rob Essers zei…
@Anoniem: Mogelijk liep de pachttermijn tot 'stoppelbloot' 1828 en heeft zijn weduwe Jacoba Patijn het agrarische bedrijf voortgezet. In de Rotterdamsche courant van 19 juli 1828 vond ik de volgende advertentie die mijn vermoeden bevestigd:

"OPENBARE VERKOOPING, aan de Bouwmanswoning van de Weduwe Ary Kindermaker, aan de Rotte, te Bergschenhoek, op Woensdag den 30 Julij 1828, van te Veld staande GEWASSEN, Oud en Nieuw gewonnen HOOI, LEVENDE HAVE, BOUW- en MELK-GEREEDSCHAPPEN, en VERHURING vau diverse partijen ETGROEN en NAWEIDEN; alles breeder bij Biljetten gespecificeerd."

Jacoba Patijn overleed op 5 maart 1830 in Bergschenhoek op 67-jarige leeftijd.
Anoniem zei…
@Rob: Dat is een zeer aannemelijke verklaring.

Aangezien ik de term 'stoppelbloot' niet kende, heb ik deze opgezocht en vermeld ik die hierbij voor de andere lezers.

stoppelbloot: het moment waarop de oogst van het veld was; vaak begin en einde van een pachttermijn.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol