Doorgaan naar hoofdcontent

Boeken over straten voor mensen met namen

Het gebeurt niet vaak dat er straatnamen worden genoemd naar personen die nog in leven zijn. En het komt ook niet vaak voor dat er boeken worden gemaakt over die straatnamen. Toch zijn er afgelopen jaar twee van die boeken verschenen: After Mandela (over alle straatnamen voor Nelson Mandela) en Koninklijke Wegen (over alle straatnamen voor koning Willem-Alexander). Ik heb ze allebei verslonden.

Koninklijke Wegen
Er zijn in Nederland in de loop der jaren meer dan tweehonderd straten, wegen, lanen en pleinen naar Willem-Alexander genoemd. Fotografe Charlotte Bogaert heeft drie jaar de tijd genomen om van al die straten een foto te maken. Het resultaat heeft ze gebundeld in het boek 'Koninklijke Wegen'. Met die foto's heeft ze iets bijzonders gedaan: in plaats van gewoon Ă©Ă©n foto te maken, heeft ze van iedere straat een hele serie foto's gemaakt en die in Ă©Ă©n beeld samengevoegd. Dat levert heel bijzondere foto's op van drukke straten waar overal mensen lopen, fietsen en spelen. Een vrolijke drukte, die tegelijkertijd onwerkelijk Ă©n geloofwaardig is.

Meer dan tweehonderd straten - dat zijn dus ook meer dan tweehonderd foto's. Samen geven die drukke straatfoto's een mooi beeld van Nederland. Als je je ogen goed de kost geeft, is er op iedere foto's wel iets bijzonders te ontdekken. Rare mannetjes, dubbele honden, vreemde taferelen. Wat opvalt, is dat er heel veel Willem-Alexanderstraten zijn die erg op elkaar lijken. Dat is niet vreemd: veel van die straten zijn in de jaren zeventig en tachtig vernoemd, en ze liggen dus veelal in typische jarenzeventig- en jarentachtigwijken. Veel rijtjeshuizen met puntdaken dus, zoals je die overal ziet. Er zitten nauwelijks straten bij met de allure die bij een koning past. Er waren blijkbaar maar weinig plaatsen die het geduld op konden brengen om met het vernoemen van de kroonprins te wachten tot zich een passende straatnaam aandiende.

Bij het samenstellen van het boek hoorde Charlotte Bogaert ook veel verhalen over de geschiedenis van de Willem-Alexanderstraten. Voor die verhalen was in het boek geen ruimte meer, dus die krijgen binnenkort een plekje op de website www.koninklijkewegen.nl. Achterin het boek staat wel een lijst met het 'bouwjaar' van alle Willem-Alexanderstraten.

After Mandela
Als er in Nederland een nieuw kroonprinsje of kroonprinsesje wordt geboren, is het bijna vanzelfsprekend dat er direct overal straten naar de toekomstige troonopvolger worden genoemd. Bij Nelson Mandela is dat bijna tegenovergesteld. Toen de eerste straatnamen in Nederland werden genoemd, zat hij nog in de gevangenis. Sommige mensen zagen hem toen al als vrijheidsstrijder en held, maar voor anderen was hij een rebel, een terrorist en een crimineel. Het was maar net van welke kant je het bekeek. Dat moet haast wel interessante verhalen opleveren. In After Mandela verzamelden Jan Dirk van der Burg en Stefanie Grätz informatie over alle straten die in Nederland naar Nelson Mandela zijn genoemd.

After Mandela is net als Koninklijke Wegen een fotoboek. Maar daar waar de Willem-Alexanderstraten met een vrolijke drukte zijn vastgelegd, zijn de Mandelastraten op de foto's juist helemaal leeg; er is geen mens te bekennen. Daardoor ga je nog meer letten op het soort straten en pleinen dat naar Mandela genoemd is. Dan dient zich automatisch de vraag aan die Jan Dirk van der Burg zichzelf ook stelde: wat zou Mandela nou van zo'n eerbetoon vinden?

Het bijzondere van het boek dat is er naast de foto's ook allerlei verhalen van 'achter de schermen' in zijn verzameld. Delft was de eerste plaats in Nederland waar een straatnaam naar Mandela is genoemd; het lijkt erop dat dat was omdat die naam mooi binnen het gekozen thema 'De Derde Wereld' paste. Veel vernoemingen die volgden in andere plaatsen waren onderdeel van de anti-apartheidspolitiek die veel gemeentes in de jaren tachtig gingen voeren. In sommige steden werd flink discussie gevoerd of je nou wel een straat naar Mandela (en andere vrijheidsstrijders) moest noemen, terwijl men in andere plaatsen juist graag gehoor gaf aan suggesties van betrokken burgers of vooruitstrevende raadsleden. De verhalen geven een mooi beeld van de politiek aan het eind van de vorige eeuw, en vooral ook van de discussies die er kunnen zijn bij de vernoeming van straten naar nog levende personen.De meeste vernoemingen zijn overigens uit de jaren negentig; die zijn dus van nĂ¡ de vrijlating van Mandela en van nĂ¡ zijn benoeming tot president. En natuurlijk is iedere vernoeming een eerbetoon aan Mandela, hoe mooi of lelijk de straat zelf ook is.

Samenvat
Twee personen met al hun straatnamen. Dat levert twee interessante boeken op. Koninklijke Wegen is interessant vanwege de vrolijk drukke foto's die goed zijn voor uren kijkplezier. En After Mandela is interessant vanwege de boeiende verhalen die een inkijkje geven in de straatnaampolitiek. Beide boeken laten wat van de wereld zien die schuilgaat achter de straatnaambordjes.


Reacties

Anoniem zei…
Zijn er Ă¼berhaupt meer boeken over straatnamen die naar Ă©Ă©n persoon genoemd zijn?

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch Ă©Ă©n stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat Ă©Ă©n straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd...

Wat is in Nederland de langste straat met Ă©Ă©n naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste lĂ¡Ă¡n van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la...

Waar ligt het geografisch middelpunt van Nederland?

Mijn zoon vroeg me waar precies het middelpunt van Nederland, want daar wil hij dan graag een keer met me naartoe. Nederland heeft aardig wat geografische middelpunten. Het is maar net hoe je definieert wat het middelpunt van een land is. Ik zet in dit verhaal een paar van die middelpunten op een rijtje - voor mijn zoon, maar natuurlijk ook voor jullie. (Voor dit verhaal kijk ik alleen naar het Europese deel van Nederland, zonder de Caribische eilanden; met die eilanden erbij ligt alles weer anders.) Uiterste punten Voordat ik een aantal middelpunten langsloop, noem ik hier eerst de geografische extremen van Nederland. Rottumerplaat - Het noordelijkst gelegen punt van Nederland ligt op Rottumerplaat. Locatie: 53.556485, 6.492520 Bad Nieuweschans - Het oostelijkste punt van Nederland ligt bij Bad Nieuweschans (Groningen). Om precies te zijn bij grenspaal 196, bij de grensovergang naar Duitsland. Locatie: 53.180299, 7.227509 Klein-Kuttingen - Het zuidelijkste punt van Nederland ligt ...

Wat zijn de meest populaire straatnamen van Nederland?

Pas vroeg iemand me naar welke personen in Nederland de meeste straatnamen zijn vernoemd. Mijn vermoeden werd bevestigd: dat zijn geen schilders of zeehelden, maar gewoon leden van het koningshuis. Dat bracht me tot de vraag: welke straatnamen komen eigenlijk het vaakst voor in Nederland? En hoe zit dat in andere landen? Dit is de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen: 1. Kerkstraat 2. Schoolstraat 3. Molenstraat 4. Dorpsstraat 5. Molenweg 6. Julianastraat 7. Parallelweg 8. Nieuwstraat 9. Wilhelminastraat 10. Sportlaan Deze tien worden op de voet gevolgd door Industrieweg, Beatrixstraat, Kastanjelaan, Stationsweg, Eikenlaan, Markt, Prins Bernhardstraat, Emmastraat en Beukenlaan . Wat zien we aan dit lijstje? Het zijn allemaal bijzonder traditionele straatnamen met een verwijzing naar een bekend gebouw (kerk, school, molen, station), een bestemming of functie (dorp, parallelweg, sport, industrie, markt), het koningshuis (Juliana, Wilhelmina, B...