Doorgaan naar hoofdcontent

De angstschreeuw van de slechtstschrijvende gerechtsschrijver... in de Borsjtsjstraat

In het Nederlands kom je soms woorden tegen met een grote verzameling medeklinkers achter elkaar. 'Medeklinkerclusters' noemt men dat. Met slimme combinaties van woorden kun je tot een flinke lengte komen. Iemand die driftig een bord borsjtsj - Russische rodebietensoep - zit weg te werken, kun je bijvoorbeeld een 'borsjtsjschranser' noemen. In de titel van dit verhaal staan nog wat voorbeelden. Komen er ook van die grote medeklinkerclusters voor in straatnamen?

Bij het toekennen van straatnamen probeert men er meestal op te letten dat de namen makkelijk te schrijven en uit te spreken zijn. Dat is wel zo praktisch in het dagelijks gebruik. Eigenlijk is het dus helemaal niet handig om een straatnaam met een lange reeks medeklinkers te hebben. Met het achtervoegsel -straat heb je echter al meteen drie medeklinkers te pakken. Als je een straat noemt naar iets of iemand die op een aantal medeklinkers eindigt, heb je dus al snel een straatnaam met een flink medeklinkercluster. Noem een straat naar een roodborst of naar iemand die Brinkhorst, Roland Holst of Diepenhorst heet, en je hebt al zes medeklinkers op een rij. Er zijn in Nederland ongeveer dertig Ambachtsstraten en vier Eendrachtsstraten - allemaal met zeven medeklinkers achter elkaar. Die namen zijn op zich nog best goed uit te spreken.

Voor het medeklinkerclusterrecord moeten we naar Edam. Het lijkt wel of men het erom gedaan heeft, want daar liggen twee straatnamen met maar liefst acht medeklinkers achter elkaar op nog geen tweehonderd meter van elkaar: de Jan Huibrechtszstraat en de Hendric Dirckszstraat. Hebben Jan en Hendric iets bijzonders gepresteerd, of hebben ze die straatnamen alleen verdiend met hun verzameling medeklinkers?

Nu is het wachten tot er een keer een gemeente komt die bedenkt om een soepenbuurt te bouwen, met straten zoals de Snertstraat, de Bouillonstraat en het Gazpachopad. Want daar moet dan natuurlijk ook een Borsjtsjstraat komen, met negen medeklinkers op een rij!

Reacties

rutger zei…
In Tilburg heb je de Burchtstraat, ook met zeven medeklinkers achter elkaar.
Stan zei…
ja, maar je moet tussen geschreven medeklinkers en klanken. Dircksz... is niet zo moeilijk te zeggen, want it is toch maar "dirks" wat de klanken betreft. Het zou interessant zijn er over te denken, hoeveel medeklinkerachtige klanken achter elkaar geplaast kunnen worden, en nog voor en Nederlandssprekende wel uit to spreken zijn.
Stan zei…
(sorry voor de typos... "...klanken onderscheiden... ... geplaatst"
Dinx zei…
@Stan: Het is inderdaad niet zo ingewikkeld om uit te spreken (als je eenmaal weet wat er staat), maar het is wel erg lastig om te schrijven. De Hendric Dirckszstraat zou prima in het Groot Dictee gebruikt kunnen worden.
Dinx zei…
Een reactie van de Vereniging Oud Edam:
Uw vraag heb ik voorgelegd aan de heer Jaap Molenaar - hij schreef eerder een boekje over de straatnamen van Edam. Daarin schrijft hij: Hendric Dircksz. komen we in 1563 als burgemeester tegen. Jan Huybrechtsz. was in 1537 door de Graaf van Holland als schout benoemd en verzorgde namens hem de rechtspraak. Hij werd bijgestaan door de schepenen, die uit de belangrijkste inwoners van de stad waren gekozen.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol