Over straatnamen met name

Ik ben dol op dingetjes. De verkleinde vorm van dingen klinkt altijd liever dan het origineel en is dat vaak ook - zelfs bij monstertjes, spookjes en draakjes. Om het nieuwe jaar eens lief te beginnen, ben ik dus voor jullie op zoek gegaan naar straatjes, paadjes en weggetjes die naar verkleinwoordjes genoemd zijn. Lezen jullie een stukje met me mee? Er zijn in Nederland honderden straten met een verkleinwoordje erin. De meeste daarvan zijn van het klassieke type met een verkleinwoord met een achtervoegsel, zoals Reutjesstraat , Nonnetjesweg en Waardjesweg . Die klinken allemaal al best lief, toch? Voor mensenmensjes hebben we zo ook de Stelletjesdijk , de Heertjeslaan , de Vrouwtjesweg en het Kindertjesweilandenpad . Of het Egeltjespad , de Kalfjeslaan en de Hertjesweg voor wie meer van diertjes houdt. Blokjesplaat , Bolletjesweg en Buisjesstraat . Pontjespad , Scheepjeshof en Sluisjesdijk . Broertjespad , Maatjesweg en Luitjesweg . Laantjesweg , Steegjesdijk en Kampjesstraat .

In het algemeen worden er geen straten genoemd naar levende personen, maar een enkele keer wordt er toch een uitzondering gemaakt op die regel. Bijvoorbeeld wanneer iemand een héél bijzondere prestatie heeft verricht. Hoewel personen dus meestal pas na hun overlijden een straatnaam krijgen, zijn er in 2021 maar liefst zes personen overleden waar in Nederland al een straat naar genoemd was - en misschien zelfs wel zeven. Dat moet wel een record zijn! Drie Nobelprijswinnaars, een astronaut, een dirigent en een componist: Op 4 januari 2021 overleed de natuurkundige Martin Veltman. Hij kreeg in 1999 - samen met zijn promovendus Gerard 't Hooft – de Nobelprijs voor de Natuurkunde 'voor het ophelderen van de kwantumstructuur van de elektrozwakke interacties in de natuurkunde'. In zijn geboorteplaats Waalwijk werd een paar jaar geleden de Prof. Veltmanweg aangelegd, als klein zijstraatje van de Prof. van 't Hoffweg .  Op 28 januari 2021 overleed de meteoroloog Paul Crutzen. H

Vorige week verscheen het boek Straatnamen van Leiderdorp onthuld - van Acacialaan tot Zwaanstraat . Leiderdorp is een plaats en gemeente met ongeveer 27.000 inwoners en 365 straatnamen, en die namen worden in dit boek allemaal verklaard. Nou ben ik persoonlijk dol op straatnamenboeken, dus ik heb dit nieuwe boek meteen eens goed doorgenomen. Het boek geeft een alfabetisch overzicht van alle straatnamen. Bij elke straat wordt beschreven waar die ligt ("zijstraat aan oostzijde van Hoofdstraat haaks op Kastanjelaan ") en staat een korte beschrijving van de betekenis of geschiedenis van de naam. In de beschrijving lees je soms ook iets over oude namen van een straat of van wie de suggestie kwam om de straat deze naam te geven. De teksten worden hier en daar ondersteund met foto's. In enkele 'mindmaps' worden wat achtergronden bij de straatnamen uitgelicht; zo wordt bijvoorbeeld een overzicht gegeven van alle burgemeesters die in Leiderdorp vernoemd zijn. Ik vind het

Taaljournalist Ewoud Sanders ging deze week op zoek naar woorden met 1, 2, 3, 4 of 5 G's erin. Bij de 5G-woorden vond hij bijvoorbeeld vergiftigingspoging en regeringstoezegging. In een reactie heb ik hem een kort rijtje straatnamen gestuurd die aan zijn zoekopdracht voldoen. En toen vroeg ik me dus af: wat zijn de Nederlandse straatnamen waar de verschillende letters van ons alfabet het vaakst in voorkomen? Je hebt er verder natuurlijk niks aan. Maar je eigen straatnaam zal maar net in dit lijstje staan! Per letter heb ik zelf één mooie straatnaam uitgezocht, en soms twee of drie.  Hier komen ze: 10x E: Verlengde Tweede Koppelveenweg (in Emmer-Compascuum) 9x A: Adriaan van Alkmaarstraat (in Woudrichem) 8x N: van Nispen tot Pannerdenplantsoen (Doorwerth) 7x O: Barones van Voorst tot Voorsthof (Geldrop) 7x R: Ir. Mr. Dr. van Waterschoot van der Grachtstraat (Heerlen) - dat is trouwens ook een van de langste straatnamen van Nederland 6x I: Belgisch Regiment Special Air Service

Ik heb al eens op een rijtje gezet welke palindroomstraatnamen er in Nederland zijn, zoals Egge en Netten . Joost Tel wees me er onlangs op dat er ook straatnaamkoppels bestaan waarbij de straatnamen elkaars omgekeerde zijn. Zo ligt er in Dordrecht een Pijl en hebben ze in Ureterp een straat die Ljip heet. Mooi toch? Hieronder vind je alle koppels op een rijtje, met dank aan Joost. Ik zet de plaatsnamen er bij, voor de mensen die een keer een tochtje langs deze straten willen maken. Aalst (in Riel) & 't Slaa (in Aalten) Bark (Alblasserdam, Alphen aan den Rijn, Barendrecht, Brielle, Huizen, Kropswolde, Nieuw-Amsterdam, Nieuwe Pekela, Obdam, Schipluiden, Spijkenisse, Wieringerwerf) & Krab (Hellevoetsluis, Katwijk, Noord-Scharwoude en Yerseke) Draak (Medemblik) & Kaard (Terschelling) Edam (Rotterdam) & Made (Zeijen) Egger (Leusden) & Regge (Apeldoorn, Den Haag, Deurne, Hoogeveen, Kaatsheuvel, Pijnacker, Rotterdam, Someren, Tilburg, Urk, Veenendaal en Wijk bij

Olympisch kampioenen worden bij terugkomst in Nederland gehuldigd. Eerst als team en daarna vaak nog ieder voor zich in de eigen geboorte- of woonplaats. Bij die plaatselijke inhuldiging horen allerlei verrassingen zoals bossen bloemen, gouden spelden en penningen, een rondrit en als het even meezit een eigen straatnaam. Ik zal eens alle olympische kampioenen op een rij zetten die bij terugkeer in Nederland een straatnaam kregen in hun eigen woonplaats: Anton Geesink won de gouden medaille bij de Olympische Spelen van Tokio in 1964. Toen hij een jaar later aan de Omloop in Utrecht een eigen sportschool begon, besloot de gemeente om dat deel van de straat om te dopen tot Anton Geesinkstraat . Geesink ging er zelf wonen. Schaatser Jochem Uytdehaage won in 2002 goud op zowel de vijf als de tien kilometer bij de Olympische Spelen in Salt Lake City. Na afloop van de spelen werd hij gehuldigd in Utrecht. Een parkje vlak bij zijn ouderlijk huis kreeg bij die gelegenheid de naam Jochem Uytdeh