Doorgaan naar hoofdcontent

Het zijn niet allemaal pareltjes - over de straten van Vermeer

Van Johannes Vermeer zijn 37 schilderijen bekend en daarvan is op dit moment een groot deel te zien in het Rijksmuseum. In Nederland zijn 162 straten en pleinen naar hem genoemd. Dat zijn meer dan vier straten per schilderij. Dat doet hij dus helemaal niet slecht, straatnaamsgewijs. Ik meen dat alleen Rembrandt van Rijn en Frans Hals meer straten hebben in Nederland. Daar waar de schilderwerken van Vermeer internationaal tot de top worden gerekend, zijn de meeste van de naar hem genoemde straten echter nogal, ehhh... middle of the road.

Van die 162 straten heet het gros Johannes Vermeerstraat, Jan Vermeerstraat of gewoon Vermeerstraat. Nou vooruit tussen al die saaie straten met gewone namen zit wel één pareltje: in Schoondijke hebben ze in de schildersbuurt een Straatje van Vermeer. Dat is toch veel leuker dan nĂ³g een Vermeerstraat. Ik heb de straten van Vermeer niet allemaal bezocht, maar ze liggen vrijwel allemaal ergens anoniem in een schilderswijk. Sta je ergens in Nederland in een Vermeerstraat? Dan zijn de straten voor Frans Hals, Meindert Hobbema, Ferdinand Bol en Gabriel Metsu nooit ver weg. Vermeer kreeg in zo'n wijk vaak gewoon een van de straten. Als er al een hoofdstraat is, is die vaak voor Rembrandt van Rijn. 

Zelfs in Delft - de stad waar Vermeer zijn hele leven woonde - werd slechts een onbeduidende straat naar hem genoemd. In 1911 kreeg een van de straatjes in de schildersbuurt zijn naam. De andere straten werden genoemd naar Delftse schilders zoals De Hooch, Verkolje en Van Oosterwijck. Ook Rembrandt van Rijn kreeg hier zijn eigen straat; zonder Rembrandt is een schilderswijk immers niet echt een schilderswijk. Er werd bij de aanleg al meteen geroepen dat de Vermeerstraat 'van te weinig beteekenis' was voor zo'n grote schilder, maar dat veranderde niks aan de situatie. De verering van Vermeer was ook veel minder dan nu. Met alle aandacht die Vermeer tegenwoordig trekt, zou je denken dat hij inderdaad wel een prominentere straat had verdiend in Delft. Als we met een schone lei konden beginnen, zouden we nu misschien in de oude binnenstad de Voldersgracht naar hem noemen (waar hij geboren is) of de Langendijk (waar hij zijn atelier had). Of anders wel één van de prominente wegen rondom het centrum.

Er wordt weleens gezegd dat straatnamen een goede afspiegeling geven van onze nationale geschiedenis. Maar eigenlijk geven ze vooral een afspiegeling van wat we in een bepaalde tijd belangrijk vonden, en wat niet.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste lĂ¡Ă¡n van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la...

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd...

Van Busbaan naar Beneden Rijkersloot - over alle gewijzigde straatnamen van 2024

Er wordt de laatste jaren veel gediscussieerd over straatnamen. Helden waar ooit een straat naar genoemd is vallen van hun voetstuk omdat ze in verband worden gebracht met slavernij, fout waren in de oorlog of andere misstanden hebben begaan. In dat soort discussies wordt vaak ook geroepen dat de vernoemde personen geen straatnaam verdienen en de straat dus hernoemd zou moeten worden. "Ze pakken ons onze straatnamen af!", roepen anderen dan weer. Maar gemeentes houden er helemaal niet van om straten een andere naam te geven. Ik krijg regelmatig de vraag hoeveel straatnamen er in Nederland worden gewijzigd. Voor het antwoord op die vraag heb ik me eens verdiept in alle straatnaamwijzigingen van 2024. Alle straatnamen van Nederland worden geregistreerd in de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). In dat bestand worden ook de wijzigingen bijgehouden. Bert Hubert stuurde me een bestand met al deze wijzigingen in de BAG-database (waarvoor veel dank!). Dat bestand vormt de b...

De langste straatnamen van Nederland

Wat zijn de langste straatnamen van Nederland? Ik zet deze mooie namen graag voor je op een rijtje. Om de lengte van een straatnaam te bepalen volstaat het niet om op de straatnaamborden te kijken, want soms hangen er in één straat al borden met verschillende schrijfwijzen van dezelfde naam. Het is beter om uit te gaan van de officiële schrijfwijze van de straatnaam zoals die is vastgelegd in de BAG, de Basisregistraties Adressen en Gebouwen. Dat levert de volgende top-10 op: Ir. Mr. Dr. van Waterschoot van der Grachtstraat in Heerlen (48 tekens in totaal, 38 tekens zonder punten en spaties) Burgemeester Baron van Voerst van Lyndenstraat in Gramsbergen (46/41 tekens) Wethouder Fierman Eduard Meerburg senior kade in Katwijk (45/40 tekens) Burgemeester Baron van Voorst tot Voorstweg in Tilburg (43/38 tekens) Burgemeester van Nispen van Sevenaerstraat in Laren (42/38 tekens) Burgemeester van Hövell tot Westerflierpad in Halfweg (42/38 tekens) Burgemeester Hoytema van...