Het zijn niet allemaal pareltjes - over de straten van Vermeer

Van Johannes Vermeer zijn 37 schilderijen bekend en daarvan is op dit moment een groot deel te zien in het Rijksmuseum. In Nederland zijn 162 straten en pleinen naar hem genoemd. Dat zijn meer dan vier straten per schilderij. Dat doet hij dus helemaal niet slecht, straatnaamsgewijs. Ik meen dat alleen Rembrandt van Rijn en Frans Hals meer straten hebben in Nederland. Daar waar de schilderwerken van Vermeer internationaal tot de top worden gerekend, zijn de meeste van de naar hem genoemde straten echter nogal, ehhh... middle of the road.

Van die 162 straten heet het gros Johannes Vermeerstraat, Jan Vermeerstraat of gewoon Vermeerstraat. Nou vooruit tussen al die saaie straten met gewone namen zit wel één pareltje: in Schoondijke hebben ze in de schildersbuurt een Straatje van Vermeer. Dat is toch veel leuker dan nóg een Vermeerstraat. Ik heb de straten van Vermeer niet allemaal bezocht, maar ze liggen vrijwel allemaal ergens anoniem in een schilderswijk. Sta je ergens in Nederland in een Vermeerstraat? Dan zijn de straten voor Frans Hals, Meindert Hobbema, Ferdinand Bol en Gabriel Metsu nooit ver weg. Vermeer kreeg in zo'n wijk vaak gewoon een van de straten. Als er al een hoofdstraat is, is die vaak voor Rembrandt van Rijn.

Zelfs in Delft - de stad waar Vermeer zijn hele leven woonde - werd slechts een onbeduidende straat naar hem genoemd. In 1911 kreeg een van de straatjes in de schildersbuurt zijn naam. De andere straten werden genoemd naar Delftse schilders zoals De Hooch, Verkolje en Van Oosterwijck. Ook Rembrandt van Rijn kreeg hier zijn eigen straat; zonder Rembrandt is een schilderswijk immers niet echt een schilderswijk. Er werd bij de aanleg al meteen geroepen dat de Vermeerstraat 'van te weinig beteekenis' was voor zo'n grote schilder, maar dat veranderde niks aan de situatie. De verering van Vermeer was ook veel minder dan nu. Met alle aandacht die Vermeer tegenwoordig trekt, zou je denken dat hij inderdaad wel een prominentere straat had verdiend in Delft. Als we met een schone lei konden beginnen, zouden we nu misschien in de oude binnenstad de Voldersgracht naar hem noemen (waar hij geboren is) of de Langendijk (waar hij zijn atelier had). Of anders wel één van de prominente wegen rondom het centrum.

Er wordt weleens gezegd dat straatnamen een goede afspiegeling geven van onze nationale geschiedenis. Maar eigenlijk geven ze vooral een afspiegeling van wat we in een bepaalde tijd belangrijk vonden, en wat niet.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Lees verder... »

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Lees verder... »

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Lees verder... »

Op hoerenjacht met drie groene eikels en een vette knol - de bijzondere straatnamen van Enkhuizen

In lijstjes met bijzondere of vreemde straatnamen kom je vaak dezelfde namen tegen. De Dubbeleworststeeg in Amsterdam bijvoorbeeld, of de Eendekotsweg in Gapinge. Opvallend is dat er in die lijstjes altijd wel één of meer straatnamen uit Enkhuizen staan, zoals de Hoerejacht of Tussen Hel en Vagevuur . Hoe komt Enkhuizen aan die bijzondere straatnamen? Enkhuizen is een eeuwenoud stadje. Zeshonderd jaar geleden was het een haven- en vissersdorp aan de Zuiderzee. In 1356 kreeg het stadsrechten. Aan het eind van de middeleeuwen werden er havens gegraven en men legde vestingwerken aan. Dat leidde tot een bloeitijd in de zeventiende eeuw: Enkhuizen had toen een eigen kamer van de VOC en het had de grootste haringvloot van de Nederlanden. In die tijd ontstonden straatnamen nog in de volksmond; straten werden genoemd naar een opvallend kenmerk zoals een groot gebouw, de handel die er werd gedreven of een afbeelding op een uithangbord. De Breedstraat was gewoon een opvallend 'breede&#

Lees verder... »

Over straatnamen met name

Zoeken in deze blog