Doorgaan naar hoofdcontent

Van Kaatjessteeg tot Padjedijk - een boek over de herkomst van Purmerendse straatnamen

Jan Dekkers verzorgt als gids stadswandelingen door de oude binnenstad van Purmerend. De verhalen die hij in de loop der tijd verzamelde over de herkomst van straatnamen heeft hij nu gebundeld in het boek 'Van Kaatjessteeg tot Padjedijk'.

Vaak staan in dit soort boeken de straatnamen in alfabetische volgorde, zodat je gemakkelijk een naam kunt opzoeken. Het eerste dat me bij 'Van Kaatjessteeg tot Padjedijk' opviel, is dat de 95 behandelde straatnamen niet op alfabet staan. De auteur koos er bewust voor om de straten op volgorde van leeftijd te zetten: hij begint het boek met de oudste straat uit de twaalfde eeuw en eindigt met het Waagplein uit 1990. Omdat het boek alleen de straatnamen uit de oude binnenstad beschrijft, werkt dat prima. Het boek vertelt zo van voor naar achter de geschiedenis van de ontwikkeling van de stad.

Het lijkt erop dat verhalen over de individuele straten los van elkaar zijn geschreven en daardoor zie je dezelfde informatie soms op meerdere plekken in het boek terug. En ik twijfelde bij het lezen ook af en toe of de volgorde van de stukken wel precies klopt. Maar dat zijn kleinigheden, want verder lezen de verhalen lekker weg. En de opbouw blijkt goed te werken, want door het boek van voor naar achter te lezen, leer je hoe de stad lang geleden is ontstaan aan de Where en hoe die zich in de loop der eeuwen heeft ontwikkeld.

Tijdens die ontwikkeling pik je automatisch ook op hoe de straatnaamgeving zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld. Zo zijn de oudste namen vaak genoemd naar herkenningspunten, functies en bestemmingen, maar in Purmerend deden bijvoorbeeld (net als in veel andere plaatsen) zo rond 1900 de eerste Oranje-straten hun intrede. Er komen straatnamen voorbij waar ik hier ook al wel eens over geschreven heb, zoals de Nieuwstraat, de Dubbele Buurt en de Peperstraat. Het intrigerende van eeuwenoude straatnamen is dat men soms niet precies weet waar de naam nou eigenlijk precies vandaan komt - in Purmerend is dat bijvoorbeeld het geval bij de Kaatjessteeg uit de boektitel. En van de andere straat uit de titel leerde ik dat je niet "de Padjedijk" moet zeggen, maar "het Padjedijk". De naam is namelijk een samentrekking van "het paadje van de dijk naar de markt" - van de Neckerdijk naar de Kaasmarkt om precies te zijn - en via 't Padje dyck werd dat dus het Padjedijk.

Het boek 'Van Kaatjessteeg tot Padjedijk' gaat niet alleen over de herkomst van de straatnamen, maar het vertelt ook uitgebreid over andere bijzonderheden zoals de bebouwing, bewoning of bedrijvigheid. Het boek is rijk geĂ¯llustreerd met oude foto's, tekeningen en plattegronden uit de collectie van de Vereniging Historisch Purmerend. Daarmee is het verplichte kost voor alle inwoners van Purmerend, maar zeker ook leuk om te lezen voor buitenstaanders die geĂ¯nteresseerd zijn in straatnamen of de geschiedenis van de stad.







Reacties

GvB zei…
op volgorden van leeftijd ?

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch Ă©Ă©n stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat Ă©Ă©n straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wat is in Nederland de langste straat met Ă©Ă©n naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste lĂ¡Ă¡n van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. GeĂ¯nspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Waar ligt het geografisch middelpunt van Nederland?

Mijn zoon vroeg me waar precies het middelpunt van Nederland, want daar wil hij dan graag een keer met me naartoe. Nederland heeft aardig wat geografische middelpunten. Het is maar net hoe je definieert wat het middelpunt van een land is. Ik zet in dit verhaal een paar van die middelpunten op een rijtje - voor mijn zoon, maar natuurlijk ook voor jullie. (Voor dit verhaal kijk ik alleen naar het Europese deel van Nederland, zonder de Caribische eilanden; met die eilanden erbij ligt alles weer anders.) Uiterste punten Voordat ik een aantal middelpunten langsloop, noem ik hier eerst de geografische extremen van Nederland. Rottumerplaat - Het noordelijkst gelegen punt van Nederland ligt op Rottumerplaat. Locatie: 53.556485, 6.492520 Bad Nieuweschans - Het oostelijkste punt van Nederland ligt bij Bad Nieuweschans (Groningen). Om precies te zijn bij grenspaal 196, bij de grensovergang naar Duitsland. Locatie: 53.180299, 7.227509 Klein-Kuttingen - Het zuidelijkste punt van Nederland ligt