Doorgaan naar hoofdcontent

De ene Pluto is de andere niet - over goden, planeten en striphelden

In Almere hebben ze een Jupitersingel, een Neptunussingel en een Marsstraat. Ze hebben er een buurt waar alle straten naar figuren uit de Griekse en Romeinse mythologie zijn genoemd, zoals de Poseidonsingel en de Apollostraat. En ze hebben er ook nog eens een buurt waar Disney-figuren zoals Donald Duck en Mickey Mouse vernoemd zijn. Volop kansen voor een Plutostraat zou je zeggen. Er zijn in Nederland ongeveer vijftig straten naar Pluto genoemd... maar niet in Almere. Daar is Pluto in geen straten, velden of wegen te vinden.

Pluto is in de Romeinse mythologie de god van de onderwereld. De onderwereld is de plek waar de ziel van overledenen naartoe gaat. Pluto begon zijn 'carrière' als god van de ondergrondse rijkdommen en daar dankt hij ook zijn naam aan; zijn naam zou zijn afgeleid van het Griekse woord voor 'rijkdom'. Na god van de grondstoffen werd hij in de loop der tijd ook god van al het onderaardse en zo uiteindelijk ook de god van de spirituele onderwereld. In die onderwereld bepaalt Pluto het lot dat de ziel in het hiernamaals zal ondergaan. Reden genoeg om hem te vriend te houden.

In Nederland zijn tientallen plaatsen waar in buurtjes of wijken de straten naar figuren uit de Griekse en Romeinse mythologie zijn genoemd. Daar heten de straten naar goden zoals Apollo, Minerva of Mercurius, naar helden zoals Hercules of Achilles, naar schrijvers zoals Homerus, of nog naar andere figuren of begrippen. Op zich past de god Pluto daar best tussen, maar toch zijn de plaatsen waar een straat naar Pluto als god zijn vernoemd op de vingers van één hand te tellen. In Rotterdam en Utrecht zijn bijvoorbeeld straten naar de god Pluto genoemd.

Pluto de planeet
Pluto is ook de naam van een planeet in ons zonnestelsel. De planeet werd in 1930 ontdekt door de astronoom Clyde Tombaugh. Hij was op het juiste spoor gezet door Percival Lowell die al voorspeld had dat er voorbij Neptunus nog een planeet in de baan rond de zon zou draaien. Alle planeten in ons zonnestelsel zijn genoemd naar Griekse en Romeinse goden en dus moest men voor de nieuwe planeet ook op zoek naar een geschikte god. Men koost voor de god Pluto, onder andere omdat de eerste twee letters van die naam de initialen van Percival Lowell vormen. De namen van vier van de vijf manen van Pluto (Styx, Kerberos, Nix en Charon) verwijzen ook naar de onderwereld in de Griekse en Romeinse mythologie. In 2006 werden de definities van wat een planeet precies is aangepast, en vanaf dat moment is Pluto officieel geen planeet meer maar een 'dwergplaneet'.

Er zijn in Nederland tientallen wijken waar de straten naar planeten zijn genoemd. Als je niet meer dan negen straten te vernoemen hebt, is het natuurlijk ook een mooi thema. En als je meer straten nodig hebt, kun je er altijd nog andere namen bij bedenken zoals Planetenbaan en Kometenstraat. Ik heb maar één wijk kunnen vinden waar straten naar negen planeten vernoemd zijn, dus inclusief Pluto, en dat is in Maarn. Daar hebben ze de Mercuriushof, Venushof, Aardbolhof, Marshof, Jupiterhof, Saturnushof, Uranushof en Neptunushof. In totaal zijn er in Nederland ruim veertig wijken waar een straat naar de planeet Pluto genoemd. Al die wijken dateren uit de tijd dat Pluto nog een échte planeet was, en niet slechts een dwergplaneet.

Pluto de striphond
En dan is Pluto ook nog eens de naam van een hond uit de strips van Walt Disney. Hij maakte zijn debuut in 1930, net voordat de planeet Pluto werd ontdekt. Aanvankelijk heette hij Rover, en was hij de hond van Minnie Mouse. Na de ontdekking van de nieuwe planeet werd de naam van de hond veranderd in Pluto. De film The Moose Hunt uit 1931 was de eerste film waarin Pluto het huisdier was van Mickey Mouse. In de wereld van Walt Disney komen een heleboel dieren voor die zich als mensen gedragen, maar Pluto is een van de weinige dieren die 'gewoon' een hond is.

Er is in Nederland één wijk waar de straten naar figuren uit de verhalen van Walt Disney zijn genoemd, en dat is... Almere. Je kunt daar wonen in de Donald Ducklaan, de Dagobertstraat, de Goofystraat, de Gijs Gansstraat, de Guus Gelukstraat, de Katrien Duckstraat, de Mickey Mousestraat, de Wille Wortelstraat en de Lampjestraat. Aan de rand van de buurt ligt nog de Carl Barksweg, genoemd naar de beroemde Disney-tekenaar. Was daar geen mooie weg voor een Plutostraat? In de nabijgelegen buurten hebben ze juist gekozen voor striphelden en hun honden: Asterix en Obelix met Idéfix, Lucky Luke met Rataplan en Kuifje met Bobbie. Waarom dan niet ook Mickey Mouse met zijn Pluto?

Ik weet niet waarom er geen Plutostraat is in Almere, maar misschien heeft men daar wel heel bewust voor gekozen. Misschien vond men het wel verwarrend dat een Plutostraat zowel in de mythologiebuurt als de stripheldenbuurt zou kunnen liggen, en heeft men daarom besloten om de naam maar helemaal niet te gebruiken. Bij de Donald Duckstraat en de Mickeymousestraat heb je die verwarring inderdaad niet.

De Griekse tegenhanger van de Romeinse god Pluto is Hades. Naar hem is in de mythologiebuurt in Almere wel een straat genoemd: de Hadesstraat. Zo is Pluto in Almere toch nog een héél klein beetje vernoemd.

Reacties

JvdM zei…
De 'Lampjestraat' is uiteraard met één s. Er bestaan veel lampjes, maar er is maar één Lampje.
Dinx zei…
@JvdM: Allicht. Ik heb het aangepast!
Dinx zei…
Het element Plutonium is ook naar Pluto genoemd; het werd vier jaar na Pluto ontdekt. Er is Nederland één straat naar Plutonium genoemd. Lees het artikel Altijd in je element. Krypton, koper of kobalt, in welk element woon jij?.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol