Doorgaan naar hoofdcontent

Rel rond Eindhovense straatnaambordonderschriften

En ineens was er deze week flinke ophef over de onderschriften op enkele straatnaamborden in Eindhoven. Het nieuws haalde de internationale pers en binnen de kortste keren werden er vragen gesteld aan de minister Plasterk van Binnenlandse Zaken over "het anti-Israëlbeleid van de gemeente Eindhoven". Wat was er nou precies aan de hand?

Het begon allemaal met een persbericht van Likoed Nederland op 30 mei 2014. Likoed Nederland is een vereniging die streeft naar vrede voor Israël en de bescherming van Joodse rechten in het algemeen. De titel van het persbericht zette al meteen de toon: "De gemeente Eindhoven veegt Israël van de kaart". Het persbericht vertelt over de recente schietpartij bij het Joods Museum, plaatst dat in de bredere context van "de continue haatcampagne tegen Israël" en geeft dan de onderschriften op de straatnaamborden in de Eindhoven als voorbeeld van "waartoe dit kan leiden". Daar liggen een aantal straten met namen zoals Nazarethlaan en Tiberiaspad. Hoewel die steden in Israël liggen, staat in het onderschrift op de borden 'stad in Palestina'. Ik citeer uit het laatste stuk van het persbericht: "Wat wil de Gemeente Eindhoven hiermee zeggen? Dat Tiberias, waar overwegend Joden wonen, eigenlijk door de radicaal-islamitische terreurorganisatie Hamas zou moeten worden bestuurd? De gemeente Eindhoven liegt en bedrijft zo politiek. Politiek met een hele rare smaak."

De gemeente Eindhoven reageerde nuchter op deze ferme beschuldigingen. De straatnamen in deze buurt
zijn al bijna vijftig jaar oud en volgens de gemeente geïnspireerd op de oude Tempelstraat, die tegenwoordig Tempellaan heet. Al in 1967 stelde de Eindhovense commissie voor straatnaamgeving voor om de straten in de buurt namen te geven die ontleend zijn aan de bijbel. De onderschriften 'stad in Palestina' en 'berg in Palestina' verwijzen dus helemaal niet naar het huidige Palestina, maar naar het Bijbelse Palestina uit het begin van onze jaartelling. "Het is geen referentie naar actuele politieke kwesties", aldus de gemeente. Gelukkig maar. Maar het is natuurlijk wel verwarrend.

In het document Straatnamen in de gemeente Eindhoven 1920-2014 van Jan Spoorenberg staat beschreven hoe de commissie voor straatnaamgeving te werk ging. "Mogelijk geïnspireerd door de nabije Tempelstraat besloot de commissie tot geografische namen uit het oude Palestina. Blijkbaar leefde het idee dat een groot aantal namen nodig was, want commissielid J. Renders schakelde zijn kennis P.J. Meertens in, die in Amsterdam directeur was van de Bureaus voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, het huidige Meertens Instituut. Een van diens medewerkers stelde een lijst van vier pagina’s op met namen die tot ver buiten het Heilig Land reikten." En zo kwam men in 1967 tot het volgende rijtje straatnamen: Bethaniëlaan, Bethelstraat, Bethlehemlaan, Gibeonstraat, Hebronstraat, Jericholaan, Jerusalemlaan, Judealaan, Nazarethlaan, Nebostraat, Samarialaan, Sichemstraat, Sionstraat, Taborstraat en Tiberiaspad.

Wilde Eindhoven werkelijk een politiek statement maken met deze straatnamen en onderschriften? Nee, dat geloof ik niet. Is het verstandig om de onderschriften op de borden aan te passen? Ja, dat lijkt me wel.

Voor een uitgebreide beschouwing op dit onderwerp verwijs ik je naar het artikel Een stad in Palestina van historicus Jan Dirk Snel.

Reacties

Mark zei…
Dus dit gaat niet over de straatnamen maar over de onderschriften op de bordjes? Ophef om niks!
Anoniem zei…
Ik las vandaag dat Amerikaanse politici een voorstel hebben ingediend om de straat in Washington waar de Chinese ambassade aan ligt een nieuwe naam te geven, die verwijst naar de naam van een Chinese dissident. Dat is pas een politiek statement!
Anoniem zei…
gewoon beter alle straatnamen veranderen naar gewone namen en niet naar buitenlandse steden zoals nu wel het geval is. Het is trouwens niet eens origineel. welke dommerik heeft dat gedaan?
Anoniem zei…
De stad Eindhoven mist een groot stuk aan originaliteit omdat de meeste straatnamen binnen deze stad worden genoemd naar buitenlandse steden ipv belangrijke binnenlandse personen bijvoorbeeld. Het heeft geen enkel nut om ze te vernoemen naar iets dat niet van nederland is. Waarom laten we ze niet veranderen naar wat betekenisvollere namen?

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol