Doorgaan naar hoofdcontent

Baanbrekend onderzoek: de meeste banen in Noord-Brabant en in Limburg eindigt alles op straat

Een jaar geleden heb ik een onderzoek gedaan naar de populariteit van achtervoegsels zoals -straat, -weg en -laan. Om onduidelijke redenen heb ik er toen helemaal niet aangedacht om meteen even uit te zoeken hoe die populariteit verdeeld is over het land. Stom, want iedereen wil natuurlijk weten welke straatnamen in zijn provincie het meeste voorkomen.

In absolute aantallen heeft Noord-Brabant de meeste -straten en -dreven, Gelderland de meeste -wegen, -dijken en -stegen, en Zuid-Holland de meeste -lanen, -hoven, - pleinen, -paden en -singels. Maar die vergelijking is niet eerlijk, want in Noord-Brabant, Zuid-Holland en Gelderland hebben ze véél meer straatnamen dan in bijvoorbeeld Drenthe of Flevoland. Als we kijken hoe vaak een bepaald achtervoegsel relatief voorkomt in een bepaalde provincie (als percentage van het totaal aantal straten in die provincie, en in vergelijking met dat percentage voor andere provincies) dan geeft dat een heel ander beeld.

Ik loop alle provincies even langs, dan kun je zelf even kijken waarin jouw eigen provincie zich onderscheidt:
  • Van Limburg valt vooral op dat er zo ontzettend veel straatnamen gewoon op -straat eindigen. Van alle Limburgse straatnamen eindigt 45% op -straat, terwijl het gemiddelde voor heel Nederland 32% is. In Limburg hebben ze daarnaast relatief ook de meeste straten die op -broek eindigen.
  • In Noord-Brabant heb je de meeste kans op een -baan (met Limburg als goede tweede; de kleinste kans op een -baan heb je in Overijssel en Gelderland). Straatnamen die eindigen op -eind, -heuvel, -beemd of -akker komen ook duidelijk het meest voor in Noord-Brabant. Grappig is dat straatnamen die op -akkers eindigen (dus met een extra s) juist het meest in Drenthe voorkomen.
  • De meeste straatnamen die op -dam of -dijk eindigen liggen in Zeeland. Maar dat is natuurlijk niet verrassend, want daar hebben ze gewoon nogal veel dammen en dijken. Wat me wel verraste is dat ze in Zeeland relatief ook de meeste -markten hebben, met grote voorsprong zelfs. Er liggen ook nergens meer -wegjes dan in Zeeland.
  • In Zuid-Holland hebben ze relatief de meeste -kades, -singels, -plaatsen en -pleinen. Rijd je in een straat waarvan de naam eindigt op -erf? Dan heb je ook een grote kans dat je in Zuid-Holland bent. En -wegen hebben ze er in vergelijking dan weer juist het minst van alle provincies.
  • Het zal je waarschijnlijk niet verbazen dat ze in Noord-Holland relatief de meeste -grachten hebben; bijna 40% van alle Nederlandse -grachten ligt in Noord-Holland. In Noord-Holland liggen relatief ook de meeste -parken.
  • In de provincie Utrecht hebben ze in vergelijking met andere provincies de meeste -lanen, -hoven en -dreven, en ze hebben er ook veel straten die op -burg eindigen (terwijl je voor een -borg juist naar Groningen moet). Ook opvallend: in Utrecht eindigen relatief de meeste straatnamen op -kruid, -gras en -mos.
  • In Flevoland hebben ze relatief de meeste -paden en -plantsoenen. Flevoland heeft in vergelijking met de andere provincies erg weinig -stegen en -dijken. Verder valt Flevoland vooral op door de achtervoegsels die ze er helemaal niet hebben: geen -wei, geen -eind, geen -heuvel, geen -veen, geen -mos, geen -wegje en geen -kanaal.
  • Gelderland heeft absoluut gezien de meeste -wegen, -dijken en -stegen van allemaal. In relatieve zin scoort Gelderland met veel straatnaamachtervoegsels echter heel gemiddeld. Alleen met -steeg springt Gelderland er in vergelijking met de andere provincies bovenuit. Het achtervoegsel -gas (als aanduiding voor een steeg) komt ook alleen in Gelderland voor (meer specifiek: alleen in Nijmegen).
  • In Overijssel hebben ze relatief de meeste -wegen: 25% van de straatnamen eindigt daar op -weg, terwijl het landelijk gemiddelde 14,5% is. Ook de -esch, -horst, -hoek en -beek komen relatief het meest in Overijssel voor (hoewel Overijssel qua -beken maar nipt wint van Limburg en Flevoland).
  • In Drenthe hebben ze relatief veel straten die op -veld, -kamp, -brink, -maat of -veen eindigen. Die namen passen allemaal mooi bij de eigenschappen van het landschap aldaar. Drenthe scoort in verhouding slecht met het aantal -singels, -burgen en -markten.
  • De achtervoegsels -strjitte en -wei doen het met afstand het beste in Friesland; als je het in absolute aantallen bekijkt, komen ze in Friesland zelf op de derde en vierde plaats, na -straat en -weg. Dat is niet zo vreemd, want 'strjitte' is Fries voor 'straat' en 'wei' voor 'weg'. Buiten Friesland is er dan ook helemaal geen -strjitte te bekennen. Straatnamen die op -wei eindigen komen (op Flevoland na) in alle provincies voor, want daar kan 'wei' ook gebruikt worden voor een veld met gras. Door dat grote aantal strjittes en weis heeft Friesland in vergelijking met andere provincies relatief ook erg weinig -straten en -wegen (het minst van allemaal), en ook veel minder -lanen, -hoven, -paden en -dreven dan de andere provincies.
  • De provincie Groningen springt er in deze grote vergelijking maar met één achtervoegsel uit: Groningse straatnamen eindigen relatief veel op -borg. Daarnaast scoort Groningen relatief veel tweede plaatsen: met de -wegen (achter Overijssel), de -lanen (achter Utrecht) en de -singels (achter Zuid-Holland).

Zo, dan weet je dat ook weer.


Reacties

Peter zei…
De meeste grachten liggen in Noord-Holland schrijf je. Liggen die allemaal in Amsterdam?
Anoniem zei…
In Groningen is "borg" dus typerend. Zou dat (mede) komen omdat in de stadswijk Beijum alle straten naar borgen zijn vernoemd?
Petra.
Dinx zei…
@Peter:
Van de Noord-Hollandse 'grachten' ligt iets meer dan 40% in Amsterdam. De rest ligt bijvoorbeeld in Alkmaar, Den Helder, Enkhuizen, Haarlem, Purmerend of Zaandam.
Dinx zei…
@Petra:
Ja, dat helpt wel mee. Het komt nog meer doordat Stadskanaal ook zo'n wijk heeft; daar liggen bijna drie keer zo veel 'borgen' dan in de stad Groningen. Ik heb ook bewust het woord 'typerend' niet gebruikt... het enige dat ik stel is dat de naam in de provincie Groningen relatief veel voorkomt.
Rik Mars zei…
Dijken komen relatief veel voor in Gelderland. Ik merkte dat al op hier in de Achterhoek. Echter waar ik een dijk verslijt voor een breed en hoog grondlichaam dat beschermt tegen water (ik woonde 25 jaar in Waterland achter de Waterlandse Zeedijk), zijn de dijken hier in de buurt zo plat als een dubbeltje. Beschermen tegen water doen ze volgens mij geen van alle.
Rik Mars
Lola zei…
Heerlijk om te lezen, zoals alle artikelen op de site.
Straten zonder achtervoegsel zijn me een doorn in het oog. In Boxmeer zijn veel straten genoemd naar dieren (in Luneven, rond de Faunaweg) en planten (in Hollesteeg, rond de Floraweg), zonder -straat of -weg erachter. In Hollesteeg zit in de straatnaam zelfs "De" opgenomen, bijv. De Hulst. Dat vind ik nou echt geen naam. Hoe is die ontwikkeling? Volgens mij komen er steeds meer straten waarin geen aanduiding zoals -straat of -weg meer in is opgenomen. Klopt dat?
Dinx zei…
@Lola:
Oorspronkelijk hadden straatnamen achtervoegsels zoals -straat, -laan en -weg. Op een gegeven moment ging men - om eens wat nieuws te proberen - ook vaker achtervoegsels zoals -gaarde, -borg en -kamp gebruiken. Dat waren op zich nog wel termen om een geografische ruimte aan te duiden, maar het was al wel wat vager. Vervolgens ging men ook andere achtervoegsels gebruiken, zoals -kruid, -mos, -dans en -vlinder. Daarmee was iedere connectie met de klassieke straatnaamachtervoegsels verdwenen, en bleek de weg vrij voor woorden zonder dergelijke achtervoegsels. De Brem en Groenling zijn nog redelijk neutraal... je kunt in deze categorie ook in straten wonen met namen zoals Middeleeuwen, Texel, Vliegende Koffer, Schaap Veronica en Klabots.

(En je bedoelde natuurlijk Floralaan en Faunalaan. ;-)

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol