Doorgaan naar hoofdcontent

Posts

Posts uit november, 2014 tonen

Bewoners van de Peperstraat: moerasvolk of rijke kooplui?

Op tientallen plaatsen in Nederland liggen Peperstraten. Vaak wordt verteld dat deze straten herinneren aan ons rijke koopmansverleden, toen er volop in peper werd gehandeld en er in alle steden peperpakhuizen moeten zijn geweest. Voor de meeste Peperstraten geldt echter een heel ander verhaal. Peper werd al als specerij gebruikt door oude volken als de Perzen, de Egyptenaren, de Grieken en de Romeinen. In de Middeleeuwen was het in Europa echter nog bijzonder schaars, en daardoor 'peperduur'. Het waren toen vooral de Arabieren die peper naar Europa brachten. Rond 1500 ontdekte de Portugees Vasco da Gama dat je rond Kaap de Goede Hoop naar 'de Oost' kon varen, en vanaf dat moment brachten ook de Portugezen peper naar Europa. Daarmee verdween de schaarste. De Nederlanders zagen wel wat in de handel in peper en andere specerijen uit Oost-Indië. Dat was een van de redenen dat in 1602 de Vereenigde Oostindische Compagnie werd opgericht. Er ontstond een - letterlijk en

Vol gas door de Gymergas, de Goudgraversgas, de Giergasse en de Gassergasse

Straatnaamachtervoegsels zoals -straat, -weg en -steeg kennen we allemaal, maar het achtervoegsel -gas is veel minder bekend. Dat is niet vreemd: ondanks dat het een eeuwenoude aanduiding is, komt het in Nederland maar in de straatnamen van één stad voor. Typisch toch? Het woord 'gas' (of 'gasse') kwam in de vijftiende eeuw al voor in het Nederlands met de betekenis 'onverharde weg'. Het Woordenboek der Nederlandse Taal noemt bij het woord enkele voorbeeldzinnen van P.C. Hooft, waaronder: "Mits dat de Koning deze gas insloegh, werdt hy den heer van Montigny gewaar" . Het woord is verwant met het Duitse 'Gasse' (en het Oudhoogduits 'Gazza'), het Oudnoorse 'gata' en het Gotische 'gatvo'. Waarschijnlijk is het ook verwant met het woord 'gat' ('opening'), en daarmee ook met het achtervoegsel van zeestraten zoals het Kattegat tussen Denemarken en Zweden. Maar goed, 'gas' was dus gewoon een aandu