Doorgaan naar hoofdcontent

Straatnamen die op -straat eindigen, hoeveel zijn dat er eigenlijk?

Iedereen heeft zich natuurlijk wel eens afgevraagd hoeveel straatnamen er nou daadwerkelijk op -straat eindigen. En dus heb ik dat eindelijk maar eens uitgezocht. Dat leverde schokkende conclusies op.

Voordat ik alle antwoorden ga onthullen, moet je eerst maar eens voor jezelf proberen te bedenken hoeveel procent van de straatnamen in Nederland op -straat eindigt. Is dat meer of minder dan 60 procent? En hoe zit dat bij -weg, -singel en -laan? Zou je een top-10 kunnen maken van de populairste achtervoegsels voor straatnamen? En voldoen de grote steden precies aan het patroon van het landelijk gemiddelde. Denk daar even rustig over na... dan komen dadelijk de antwoorden.

Op een regenachtige zondagmiddag heb ik eens alle Nederlandse straatnamen op een rijtje gezet. Vervolgens heb ik ze opgesplitst naar achtervoegsel. Daarbij heb ik onderscheid gemaakt tussen de volgende achtervoegsels: -akker, -akkers, -brink, -broek, -burg, -dijk, -dreef, -eind, -erf, -gracht, -heuvel, -hof, -kade, -kamp, -kanaal, -laan, -markt, -pad, -park, -plaats, -plantsoen, -plein, -singel, -sloot, -steeg, -straat, -veld, -waard, -wal, -weg en -wegje. Dan blijft er nog een groep over met 'overige' straatnamen die een veel minder courant of zelfs helemaal geen achtervoegsel hebben.

Het zal niet verbazen dat het achtervoegsel -straat inderdaad het meest voorkomt, met -weg op plek twee. Wat mij wel verrastte is dat deze twee samen nog niet eens 50% van de straatnamen vormen; dat had ik zelf hoger ingeschat. Blijkbaar zit er toch veel meer spreiding in dan ik dacht. Dit is de complete top-10 van straatnamenachtervoegsels in Nederland:
    1. straat: 32,2%
    2. weg: 14,5%
    3. laan: 9,9%
    4. hof: 2,9%
    5. plein: 2,2%
    6. dijk: 2,0%
    7. pad: 2,0%
    8. singel: 0,8%
    9. dreef: 0,7%
    10. steeg: 0,7%
    Achtervoegsels die niet in deze top-10 staan, komen in totaal minder dan 1500 keer voor in Nederland.

    En wat voor conclusies heeft het onderzoek opgeleverd?
    • De categorie 'overig' vormt maar liefst 26,9% van het totaal. In Nederland heeft bijna een derde van alle straatnamen dus geen achtervoegsel, óf een achtervoegsel dat verder nauwelijks voorkomt. Bij dat eerste moet je denken aan straatnamen zoals Achterom, Aan de Vaart, Albatros en Appollovlinder, bij de tweede aan namen zoals Appeltuin, Arenborgh en Argonautenrede.
    • Van achtervoegsels zoals -plaats, -gracht, -brink en -kanaal zou je misschien verwachten dat ze vaak voorkomen. Ze ogen in ieder geval heel vertrouwd. In werkelijkheid komen deze echter helemaal niet zo vaak voor; ieder in totaal minder dan 400 keer en dat is minder dan 0,2%. Dat is zelfs minder dan het achtervoegsel -kruid.
    • In de vier grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) zijn relatief veel meer -straten. Het aandeel van het achtervoegsel -straat is daar niet 32,2% maar 45,7%. Er zijn in deze steden juist relatief weinig -wegen: geen 14,5% maar slechts 6,1%. Je kunt je voorstellen dat dat in landelijke gebieden net andersom is. Amsterdam en Rotterdam hebben relatief weinig -lanen, en Utrecht en Den Haag juist relatief veel. Den Haag heeft relatief veel -pleinen (waaronder het Plein). Het aandeel 'overig' is in deze vier steden ruim ondergemiddeld, waarvan in Utrecht met 9,3% het laagst.
    • Ik heb ook gekeken naar alle provinciehoofdsteden. Deze hebben relatief meer -straten dan het Nederlands gemiddelde, met uitzondering van Lelystad. Daar heeft maar 20,2% het achtervoegsel -straat en het aandeel 'overig' is in Lelystad met 46,5% juist extreem hoog. Dat heeft er natuurlijk allemaal mee te maken dat die stad relatief nieuw is en er dus geen historische en traditionele straatnamen zijn. Ik schreef daar jaren geleden al over: In Lelystad is bijna geen straat te vinden.
    • De straatnamen uit het Monopolyspel sluiten helemaal niet aan bij het Nederlandse beeld, maar wel bij de cijfers die we bij de grote steden zien. Logisch, want de Monopoly-straten komen allemaal uit die grote steden. Van de 22 straatnamen uit het spel eindigen er negen op -straat (dat is 40,9%) en eentje op -weg (dat is 4,6%). Met Neude, Lange Poten, Spui en Blaak zijn er maar vier straatnamen in de categorie 'overig'.

    Hoe nuttig is het nou om dit allemaal uit te zoeken? Ach, ik vind het wel leuk om te weten. En het houdt me van de straat...

    Reacties

    Anoniem zei…
    bedankt voor deze info, ik vind dit leuke weetjes.
    Anoniem zei…
    'Snel weg die snelweg'
    Rob Essers zei…
    De gemeente Nijmegen telt 1572 aantal openbare ruimten van het type ‘weg’ waarvan 1444 in de woonplaats Nijmegen liggen en 128 in de woonplaats Lent. De gemeentelijke top10 ziet er als volgt uit:

    1. straat: 58,5%
    2. weg: 11,5%
    3. pad: 5,7%
    4. laan: 5,2%
    5. hof: 3,6%
    6. plein: 2,8%
    7. plaats: 1,7%
    8. gas: 1,1%
    9. singel: 1,9%
    10. dijk: 0,9%

    Dit zijn in totaal 1445 namen (91,9%). De overige 127 hebben een ander (4,1%) of geen achtervoegsel (3,4%). In Lent zijn opmerkelijk weinig openbare ruimten met het achtervoegsel -weg (1,6%). Daartegenover staan meer singels (4,7%) en straten (60,9%). Het achtervoegsel -plaats en -gas komt in Lent niet voor.

    Desondanks blijkt uit bovenstaande cijfers dat de gemeente Nijmegen meer gassen dan singels telt. Het wordt hoogtijd dat "gas, de, gassen [gas•sen]", wordt op opgenomen in de Woordenlijst der Nederlandse Taal.
    Rob Essers zei…
    De volgorde van de Nijmeegse top-10 klopt, maar achter singel staat het verkeerde percentage. Dit moet zijn: 1,0%.
    Anoniem zei…
    wat gas betreft: op etymologiebank.nl vond ik

    gas (ongeplaveide weg)
    P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Van Dale Etymologisch woordenboek

    gas2 [straat, oorspronkelijk ongeplaveide weg i.t.t. straat (zie aldaar)] {gasse 1477} < hoogduits Gasse, oudhoogduits gaz(z)a, oudnoors gata, gotisch gatwo.

    Groet,
    Bert
    Greet zei…
    Ik heb in mijn leven tot nu toe op 8 verschillende adressen gewoond:
    laan 37,5%
    weg 37,5%
    straat 12,5%
    veld 12,5%
    Dinx zei…
    Ik heb ook op 8 verschillende adressen gewoond tot nu toe:
    - Straat: 62,5%
    - Kade: 12,5%
    - Gracht: 12,5%
    - Laan: 12,5%
    Rob Essers zei…
    Verder dan vier adressen ben ik nog niet gekomen... Tussen haakjes heb ik er de woonduur bij vermeld:
    -straat: 50% (42%)
    -geen 25% (13%) *
    -laan: 25% (45%)

    *) Ik kwam er onlangs achter dat den naam Lankforst (openbare ruimte ID 0268300000000286) op een verschrijving berust. De oorspronkelijke veldnaam is Lankhorst met achtervoegsel -horst.
    Omdat de fout al in 1966 gemaakt is en ik geen belanghebbende meer ben, is het niet waarschijnlijk dat de naam ooit nog eens gecorrigeerd wordt.
    Maarten zei…
    Ik 12 adressen:
    1. straat 58,33%
    2. weg 8,33%
    park 8,33%
    wijk 8,33%
    dijk 8,33%
    overig (Schoener) 8,33%

    Anoniem zei…
    Bij mij is het helaas wat saai:
    - geen: 60%
    - straat: 20%
    - weg: 20%

    Ik woon blijkbaar liever in straten zonder die achtervoegsels! :)
    Anoniem zei…
    volgens mij is 'overig' niet 26.9%, of hoe kom je daraan?
    Dinx zei…
    @ Anoniem:
    Volgens mij wel! ;-) De top-10 vormt samen 67,9 procent. De andere onderzochte achtervoegsels (zie de derde alinea voor de lijst) vormen ook nog 5,2%. Dan blijft er 26,9% over voor de 'overige' straatnamen.
    Jesse Kuiper zei…
    Bij mij:

    -straat: 3 (50 %)
    -weg: 2 (33,3 %) (waarvan 1 "Straatweg" zonder iets ervoor)
    overig: 1 (16,7 %) (Amazone)

    wim zei…
    Ik woonde op 11 adressen
    Laan 3x
    Straat 4x
    Wei (dat is gewoon weg, maar dan in Friesland) 1x
    Hoeve 1x
    Heuvel 2x
    Hier zes adressen.

    - straat: 50%
    - kade: 16,6%
    - laan: 16,6% (*)
    - kamp: 16,6%

    (*) Laan van Nieuw Oost-Indië. Strikt genomen zonder achtervoegsel, maar laan staat er wel in.
    Irina zei…
    Ik ben op een kade geboren (Jan Gijzenkade in Haarlem) en heb daarna op nog 1 andere kade, 1 plein, 1 dreef, 2 lanen en 13 straten gewoond (niet in die volgorde; nu in een straat). Gelukkig nooit een modieuze straatnaam zoals Distelvlinder.

    Populaire posts van deze blog

    Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

    Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

    Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

    De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

    Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

    De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

    Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

    Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol