Doorgaan naar hoofdcontent

De mijn is weg, leve de Mijnweg! Of toch de Meinweg?

Ten zuidoosten van Roermond ligt een oude steenkolenmijn. De weg erlangs heet Meinweg, met een korte ei. Sterker nog: het hele gebied heet Meinweg! Dat zal toch wel een foutje zijn... had dat niet Mijnweg met een lange ij moeten zijn?

In 1954 werd ten oosten van Herkenbosch in Midden-Limburg begonnen met de aanleg van de Staatsmijn Beatrix. Na Wilhelmina, Emma, Hendrik en Maurits werd dat de de vijfde Nederlandse staatsmijn. Acht jaar later werd de aanbouw van de Staatsmijn Beatrix echter al weer stilgelegd, omdat er in plaats van steenkool steeds meer aardolie en aardgas gebruikt werd; de mijn is nooit in productie genomen. Sinds de jaren negentig ligt in dit gebied een nationaal park dat 'De Meinweg' heet... met een korte ei dus. En nee, dat is geen foutje.

Voor de oorsprong van de naam moeten we ver terug in de geschiedenis. In de bronstijd - zo rond 2000 voor Christus - kwamen de eerste boeren in dit bosrijke gebied wonen. Langzaamaan begon men met de ontginning van het gebied. Men liet er vee grazen, kapte bomen voor het hout en gebruikte plaggen in de stallen. Dat was natuurlijk niet goed voor de bossen. De grond werd zelfs zo intensief gebruikt, dat het bos aan het eind van de middeleeuwen was verdwenen en het gebied was veranderd in een heidelandschap met hier en daar zelfs een zandverstuiving. Het begrazen en plaggen ging nog door tot aan het begin van de negentiende eeuw. Toen begon men met de aanplant van nieuwe bossen.

Het gebied was altijd voor algemeen gebruik. Rondom lagen veertien dorpen die het gebied samen bestuurden en gebruikten. De gemeenschappelijke gronden noemde men 'gemeine weide', en daar zijn de naam van de weg en het gebied ook van afgeleid. Of 'Meinweg' direct van 'gemeine weide' is afgeleid of dat het de naam voor de weg door het 'gemeine' gebied is, heb ik helaas niet kunnen vinden.

Met het gebied is het trouwens ondanks het intensieve gebruik nog helemaal goed gekomen. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het gebruik tot een gevarieerd landschap met een unieke combinatie van bossen, heide, vennen en beken heeft geleid. De Meinweg is bijvoorbeeld ook het enige gebied in Limburg waar de adder nog voorkomt. Sinds 1990 is het natuurgebied officieel een nationaal park: Nationaal Park De Meinweg. Met een korte ei.
 

Reacties

Rob Essers zei…
In de Nederlandsche Staatscourant van 14 november 1816, nr. 27, staat de tekst van het Trakaat van grensscheiding tusschen de Koning der Nederlanden en den Koning van Pruissen d.d. 13 november 1816. In de opsomming bij punt 24 wordt "de groote heide, genaamd Meinweg" genoemd; zie http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010052468%3Ampeg21%3Ap002%3Aa0002#.

In 1816 wordt de naam Meinweg gebruikt om een gebied aan te duiden. Een gelijknamige weg ben ik in het traktaat niet tegengekomen.
Dinx zei…
Dat is een mooie vondst, Rob. Maar dan kan het natuurlijk nog steeds zo zijn dat de naam 'Meinweg' die in 1816 voor het gebied wordt gebruikt, is afgeleid van een weg met die naam.
Rob Essers zei…
In de woonplaats Herkenbosch in de gemeente Roerdalen is een openbare ruimte met de naam Meinweg (openbare ruimte ID 1669300000200323). Op http://watwaswaar.nl/#f2-9I-6-1-1v-1-49HJ-ev5 vind je het minuutplan van de kadastrale gemeente Melick en Herckenbosch, sectie B, blad 02. Hierop staat het toponiem Meijn Weg vermeld. Op deze kaart die voor 1832 is vervaardigd, is nog geen weg te bekennen. Dit bevestigt mijn vermoeden dat het gebied niet naar een (verbindings)weg is genoemd is.

Op latere kaarten ben ik wel de namen Grote of Herkenboscher Baan en Voetpad tegengekomen. Ook wordt op een van de kaarten verschil gemaakt tussen Meijnweg aan Nederlandse zijde en Meinweg aan de Duitse kant van de grens. Op de topografische militaire kaart uit 1925 heet het gebied Mijnweg. Een (overbodig) lidwoord ben ik nergens tegengekomen.
Anoniem zei…
Wat ik nu laatst gelezen hebt is het zo dat het in de Romeinse tijd het Gemeinde Weide heete ..
Vandaar dat het de Meinweg nu heet ..het gebied gaat al terug van 2000 jaar v Cr..

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Op hoerenjacht met drie groene eikels en een vette knol - de bijzondere straatnamen van Enkhuizen

In lijstjes met bijzondere of vreemde straatnamen kom je vaak dezelfde namen tegen. De Dubbeleworststeeg in Amsterdam bijvoorbeeld, of de Eendekotsweg in Gapinge. Opvallend is dat er in die lijstjes altijd wel één of meer straatnamen uit Enkhuizen staan, zoals de Hoerejacht of Tussen Hel en Vagevuur . Hoe komt Enkhuizen aan die bijzondere straatnamen? Enkhuizen is een eeuwenoud stadje. Zeshonderd jaar geleden was het een haven- en vissersdorp aan de Zuiderzee. In 1356 kreeg het stadsrechten. Aan het eind van de middeleeuwen werden er havens gegraven en men legde vestingwerken aan. Dat leidde tot een bloeitijd in de zeventiende eeuw: Enkhuizen had toen een eigen kamer van de VOC en het had de grootste haringvloot van de Nederlanden. In die tijd ontstonden straatnamen nog in de volksmond; straten werden genoemd naar een opvallend kenmerk zoals een groot gebouw, de handel die er werd gedreven of een afbeelding op een uithangbord. De Breedstraat was gewoon een opvallend 'breede&#