Doorgaan naar hoofdcontent

Kerst in alle straten

Kerstmis is een eeuwenoude traditie. Daar zou je toch iets van terug moeten zien in onze straatnaamgeving. Vandaag is een mooie dag om uit te zoeken wat voor kerst-achtige straatnamen er zijn.

Er zijn in Nederland een heleboel Akkerstraten, Bakkerstegen, Donkerstraten, Fokkerstraten, Klinkerstraten, Mandenmakerstraten, Pottenbakkerstraten en Zeilmakerstraten. Stuk voor stuk straten waar je letterlijk wel iets van kerst in terugziet, maar figuurlijk hebben ze natuurlijk weinig met kerst te maken. Nou, de Donkerstraat misschien, omdat kerst ook het feest van het licht is. Maar echt kerst is het allemaal niet. Met het Kerstomaatplantsoen (in Amsterdam) kom we op het oog al wat meer in de buurt, maar een kerstomaat heeft toch maar weinig met kerst te maken.

Er zijn op enkele plekken in het land straatnamen die met 'Kersten' beginnen. Er ligt bijvoorbeeld een Kerstenberg in Milsbeek, een Kerstenstraat in IJsselstein en een Kerstendijk in Rotterdam. Is dat het meervoud van kerst: één kerst, twee kersten? Nee. De Kerstenberg in Milsbleek blijkt gewoon zo te heten omdat er ooit ene Gradus Kersten woonde. In de Kerstendijk in Rotterdam is 'kersten' een verwijzing naar het oude woord voor 'christen'.

De plant met de Latijnse naam Euphorbia pulcherrima wordt sinds de zestiende eeuw met kerstmis geassocieerd. De rode plant is bekend als kerstster of kerstroos. Voor kerstrozen kunnen we terecht in de Kerstroosgaarde in Gouda, de Kerstrooslaan in Eindhoven, het Kerstroosplein in Eindhoven, of de Kerstroosstraat in Valkenswaard of Rotterdam. Straatnaampuristen vieren kerst natuurlijk in de Kerstroos in Leiden.

In de kerststal
Zouden we met straatnamen misschien een complete kerststal bij elkaar kunnen vinden? Voor Maria nemen we de Mariahof in Schiedam, de Marialaan in Susteren of de Mariadijk in Ooltgensplaat. Voor Jozef gaan we naar de Jozefdreef in Oude-Tonge, het Jozefplein in Valkenswaard of de Jozefstraat in Susteren. (Er zijn ook een heleboel plaatsen met een Jozef Israelstraat - daar zit niet alleen de naam van Jozef in maar ook het land waar de kerststal stond! Maar Jozef Israel was gewoon een schilder dus die telt nu even niet mee.) Wat hebben we dan nog meer nodig? Een os en een ezel! Daarvoor gaan we naar de Oschweg in Zeeland of de Osdijk in Noordlaren, en naar de Ezelmarkt in Maastricht of de Ezelstraat in Sluis. Check.

We gaan verder naar de Herderstraat in Heesch of de Herdersveld in Someren, en dan meteen ook maar naar de Schaapsweg in Sint Odilienberg of de Schaapsdijk in Uden. Dan hebben we ook meteen een herder en wat schapen erbij. Vervolgens nog de Driekoningenstraat in Arnhem, de Driekoningenweg in Nijmegen en het Driekoningenplein in 's-Hertogenbosch. En dan eindigen we onze kersttoch in de Kribbe in Didam. En dat alles speelt zich dan heel toepasselijk af in de Stalstraat in Goes, Vianen, Groningen of Arnhem.

Een straatnamenkerststal, die krijgen we vrij eenvoudig bij elkaar. Maar de hoofdrolspeler, het kindeke Jezus? Daar heb ik geen Nederlandse straatnamen bij kunnen vinden, dus daarvoor gaan we maar naar België. Naar de Jezusstraat in Antwerpen bijvoorbeeld.

Reacties

Joost zei…
Misschien toch maar naar de Kerkstraat? Dat is een anagram van 'kerstkaart'.
Jesse Kuiper zei…
In België hebben ze wel diverse straten die vernoemd zijn naar Jezus: de Jezusstraat in Antwerpen, de Christus Koninglaan in Mortsel en de Christusstraat/Rue du Christ in Moeskroen.

In Maastricht hadden ze vroeger het Christusstraatje. Die naam komt (schijnbaar) binnenkort weer terug als het "Oud Christusstraatje". Bron: http://forum.mestreechonline.nl/showthread.php?t=2734
Jesse Kuiper zei…
Toch één gevonden al is het via een omweg: de El Salvadordreef in Utrecht. Die is uiteraard vernoemd naar een land in Midden-Amerika, maar "El Salvador" is Spaans voor "De Verlosser", een naam voor de Here Jezus.
Dinx zei…
Dat is inderdaad een flinke omweg, Jesse. Geen wonder dat je er pas na kerst mee komt. ;-)

(Maareh, Jezus werd toch niet meteen bij zijn geboort al de Verlosser genoemd?)
Rob Essers zei…
In Nijmegen zijn in 2008 de oude namen Groot Bethlehem en Klein Bethlehem in ere hersteld.
Een van de middeleeuwse nonnenkloosters op de Hessenberg heette Bethlehem. Dit klooster lag in het Onze Lieve Vrouwenvierdel (een van de vier kwartieren van de stad). De beide gassen (= stegen) werden aangeduid met dezelfde naam als het klooster. In de 19e en 20e eeuw werd onderscheid gemaakt tussen Bethlehem No. 1 (Groot Bethlehem) en Bethlehem No. 2 (Klein Bethlehem). De openbare ruimten verdwenen in 1924 en 1961, maar liggen nu weer nagenoeg op dezelfde plaats.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol