Doorgaan naar hoofdcontent

Posts

Posts uit december, 2012 tonen

Kerst in alle straten

Kerstmis is een eeuwenoude traditie. Daar zou je toch iets van terug moeten zien in onze straatnaamgeving. Vandaag is een mooie dag om uit te zoeken wat voor kerst-achtige straatnamen er zijn. Er zijn in Nederland een heleboel Akkerstraten, Bakkerstegen, Donkerstraten, Fokkerstraten, Klinkerstraten, Mandenmakerstraten, Pottenbakkerstraten en Zeilmakerstraten. Stuk voor stuk straten waar je letterlijk wel iets van kerst in terugziet, maar figuurlijk hebben ze natuurlijk weinig met kerst te maken. Nou, de Donkerstraat misschien, omdat kerst ook het feest van het licht is. Maar echt kerst is het allemaal niet. Met het Kerstomaatplantsoen (in Amsterdam) kom we op het oog al wat meer in de buurt, maar een kerstomaat heeft toch maar weinig met kerst te maken. Er zijn op enkele plekken in het land straatnamen die met 'Kersten' beginnen. Er ligt bijvoorbeeld een Kerstenberg in Milsbeek, een Kerstenstraat in IJsselstein en een Kerstendijk in Rotterdam. Is dat het meervoud van kers

De aalscholver en de schollevaar, waar noem je nou je straatnaam naar?

De aalscholver en de schollevaar: dat zijn twee namen voor dezelfde vogel. En de twee namen zijn nog anagrammen van elkaar ook. Als je nou een straat naar die vogel wilt noemen... welke van de twee namen kies je dan? Aalscholvers (en schollevaren) zijn visetende vogels die behoren tot de pelikaanachtigen. Ze zijn helemaal zwart, op de witte vlekken op hun wangen na. Op zoek naar vis duiken ze lang en diep onder water. Hun verendek is daarop aangepast: doordat hun veren veel natter worden dan die van andere vogels, kunnen ze veel gemakkelijker onder water zwemmen. Het nadeel daarvan is dat ze na hun duik langer nodig hebben om te drogen. Je hebt ze vast wel eens zien zitten in hun karakteristieke pose: ze zitten vaak met wijd uitgespreide vogels op een paal of tak te drogen in de zon. Waar komen de namen vandaan? Van de twee namen is 'schollevaar' met afstand het oudst; de oudste tekst waar die naam in gebruikt wordt, is uit 1287. Het eerste deel van de naam is verwant me

Zeven eeuwen dolen door straten op Tholen

De oudst bekende straatnaam van Tholen is de Kerkstraat; deze dateert van precies zevenhonderd jaar geleden. In 1312 liet Ewout Pieterszoon Gabriee in een oorkonde vastleggen dat hij zijn huis aan de Kerckstrate beschikbaar stelde als gasthuis om arme reizigers op te vangen. Dat is de oudste registratie van een straatnaam in het gebied. Het jubileum valt mooi samen met de uitgave van een bijzonder straatnamenboek: Zeven eeuwen straatnamen op Tholen en Sint Philipsland . Het boek geeft natuurlijk informatie over alle straatnamen op Tholen en Sint Philipsland, en die informatie is al behoorlijk uitgebreid. Maar het doet meer dan dat. In het boek staan namelijk ook verhalen over alle straatnamen die ooit op het eiland in gebruik zijn geweest, maar die nu niet meer bestaan. Het vertelt dus niet alleen hoe straatnamen ontstonden, maar ook hoe ze soms weer verdwenen! Zo lag in de plaats Tholen bijvoorbeeld ooit een steeg die Brouslop werd genoemd, vanwege de naastgelegen brouwerij. Maar

Lazarus op zijn lazer geven in de Lazerijstraat?

Vorige week vroeg @taaljournalist me via Twitter wat ik hem kon vertellen over de Lazerijstraat in Etten-Leur. Het deed hem vooral denken aan de uitdrukking 'iemand op zijn lazerij geven'. Maar de straat is niet genoemd naar een pak slaag. De naam verwijst naar een plek waar vroeger lepralijders werden opgevangen. Lepra is een ziekte die de huid en de botten aantast. De ziekte kwam vele eeuwen voor onze jaartelling al voor. Uit angst voor besmetting durfde men de naam van de ziekte vroeger nauwelijks uit te spreken. Daarom had men het simpelweg over 'de zieke', of in het Frans 'le malade'. Uit deze Franse benaming is een ander Nederlandse woord voor de ziekte ontstaan: melaatsheid. De Bijbelse figuur Lazarus - een met zweren bedekte bedelaar - is de beschermheilige van de lepralijders. Met een verwijzing naar zijn naam werd de ziekte daarom ook wel lazerij of lasarie genoemd. In de middeleeuwen werden op een groot aantal plekken in West-Europa speciale in