Doorgaan naar hoofdcontent

Een straatnaam voor Jenny... die op mysterieuze wijze verdween

In het centrum van Den Haag ligt het Jenny Plantsoen, tussen straten zoals de Zorgvlietstraat, de Hemsterhuisstraat, de Elandstraat en de Westerbaenstraat. Zorgvliet is het buitenverblijf waar Jacob Cats in 1652 het Catshuis liet bouwen. De andere straten zijn genoemd naar François Hemsterhuis (een wijsgeer), Cornelis Eland (een kartograaf en graveur) en Jacob Westerbaen (een geneesheer en dichter). En Jenny? Dat was een circusolifant! Dat er in Den Haag een straat is genoemd naar een olifant, is op zich al bijzonder. Maar er hoort ook een opmerkelijk verhaal bij.

In 1937 kwam het beroemde circus Sarrasani voor een voorstelling naar Scheveningen. De bejaarde olifant Jenny was een van de belangrijkste attracties van het circus. Na afloop van de voorstelling moest Jenny op het toenmalige station aan de Zwolsestraat in de trein worden geladen, maar ze stortte op het perron in elkaar. Ondanks alle goede zorg overleed ze nog diezelfde dag.

Het Museum voor Onderwijs (in de Hemsterhuisstraat) kocht de overleden olifant voor nog geen 50 gulden, met de bedoeling om het skelet tentoon te stellen. Maar het bleek nog helemaal niet makkelijk om het enorme kadaver zo schoon te maken dat er een mooi skelet overbleef. Eerst werd het naar het slachthuis gebracht om het uit te laten benen. Daarna werd het in een vijver in het Zuiderpark gelegd om het skelet verder schoon te laten worden. Na ruim een jaar werd het skelet weer boven water gehaald. Al het vlees was netjes van de botten verdwenen, maar in plaats daarvan waren ze nu helemaal groen van de algen. Om die groene laag van het skelet te krijgen, werd het in de tuin van het museum begraven in een laag wit zand. En toen? Toen is men helemaal vergeten dat het skelet daar lag... Misschien doordat het nogal lang duurde voordat het skelet schoon genoeg was. Misschien doordat de Tweede Wereldoorlag uitbrak. Of misschien had men er gewoon het geld even niet voor. Hoe dan ook: niemand dacht meer aan Jenny.

Meer dan veertig jaar later - in het begin van de jaren tachtig - dook het verhaal van Jenny ineens weer ergens op. Maar er was niemand meer die zich kon herinneren waar het skelet van Jenny precies begraven was. Pas toen het oude museum in november 1991 werd afgebroken, is men uitgebreid gaan zoeken naar het skelet. Er werd helemaal niks gevonden; Jenny was spoorloos verdwenen. Het is haast niet voor te stellen dat iemand dat skelet gestolen heeft, zonder dat het is opgemerkt. En het is ook erg onwaarschijnlijk dat de botten in iets meer dan vijftig jaar helemaal vergaan zijn. Maar wat is er dan wel gebeurd? Wie het weet, mag het zeggen. In 1998 vonden bewoners uit de wijk een bot dat wel erg op dat van een olifant leek. Natuurlijk dachten ze meteen dat ze Jenny toch nog gevonden hadden. Het bot werd onderzocht in het Museon (sinds 1986 de nieuwe naam van het Museum voor Onderwijs). Het bleek een voorpoot te zijn van een mammoet van meer dan 10.000 jaar oud... nog net iets ouder dan het skelet van Jenny dus.

Het buurtpark tussen de Zorgvlietstraat en de Hemsterhuisstraat was aan het begin van de jaren negentig toe aan een complete herinrichting. Bij het nieuwe imago van het plein hoorde ook een nieuwe naam, en daarvoor werd een prijsvraag uitgeschreven. Die bewoners van de wijk waren het verhaal van Jenny blijkbaar nog niet vergeten. Bij de feestelijke opening van het nieuwe plein in 1993 werd de nieuwe naam van het park onthuld: het Jenny Plantsoen. De resten van de olifant lijken compleet van de aardbodem verdwenen te zijn, maar in deze straatnaam leeft de beroemde circusolifant toch nog een beetje voort.

Reacties

Dan rijst de vraag of er nog meer straten zijn die naar een specifiek dier (dus niet naar een soort) zijn vernoemd.

In Valkenswaard hebben ze een Beiaardstraat, maar die ligt bij de Kerkweg en zal dus wel niet naar het ros zijn vernoemd. Dendermonde en Lier in België hebben wel een Ros Beiaardstraat. Maastricht kent een Reinaartsingel, nabij de Tibeertstraat, de Brunestraat en de Grimbeertstraat.

Maar dit zijn allemaal fictieve dieren. Nog meer straten (of parken of wat dan ook) die zijn vernoemd naar een écht beest?
Anoniem zei…
Laika, het eerste hondje in de ruimte? Dolly het kloonschaap? Bubbles, de aap van Michael Jackson? Bokito?
Rob Essers zei…
Waarom Jenny Plantsoen (met spatie)? Bij mijn zoektocht naar Jenny Plantsoen in 's-Gravenhage vraagt Google: "Bedoelde u: Jennyplantsoen, 2513 Centrum, Den Haag, ZH".

Ook bij de registratie van het brondocument d.d. 28 maart 1994 in de Basisregistraties adressen en gebouwen (BAG) ging het mis. Openbare ruimte ID 0518300000202559 in de woonplaats 's-Gravenhage kreeg de naam: Jenny plantsoen. Op 12 augustus 2011 is alsnog de schrijfwijze verbeterd. Sindsdien is de geregistreerde openbare ruimtenaam: Jenny Plantsoen.

Ook op de straatnaamborden staat Jenny Plantsoen. Een onderschrift ontbreek; zie http://goo.gl/maps/J8rF

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol