Doorgaan naar hoofdcontent

Wie wil er wonen in Luilekkerland?

Luilekkerland is een land waar je niet hoeft te werken, maar de hele dag lekker kunt luieren. En eten, want men heeft er heerlijk eten en drinken in overvloed! De gebraden vogels vliegen er door de lucht, er lopen gebraden varkens rond met het mes alvast in de rug en de pannenkoeken groeien aan de bomen. Om er te komen moet je je wel eerst even een weg eten door de Rijstebrijberg, maar die moeite lijkt het wel waard. Luilekkerland is natuurlijk een droomwereld. Het bestaat niet echt. Maar zou je er wel echt kunnen wonen?

De oudste verhalen over Luilekkerland komen uit de Middeleeuwen. In die tijd was het leven niet zo luxe en het is wel te begrijpen dat men toen droomde van een land dat van alle gemakken voorzien was. In heel West-Europa kende men verhalen over Luilekkerland. In veel talen is de benaming van het land afgeleid van het Franse 'Pays de Cocagne' ('Koekenland', cocagne was een soort koek). In Duitsland kent men het als 'Schlaraffenland' (het oude woord 'Sluraff' betekent 'luie aap'). In Nederland wordt het land het naar Frans voorbeeld soms ook wel Land van Cocange genoemd, maar het staat hier ook al van oudsher bekend als 'Luilekkerland'. In Veelderhande Geneuchlicke Dichten, Tafel-spelen, ende Refereynen uit 1600 staat bijvoorbeeld al geschreven: "Van t'Luye-lecker-landt, twelcke is een seer wonderlijck, ouer schoon, ende costelijck Landt vol van alder gheneuchten, ende wellustighheeden".

In Nederland zijn twee plaatsen waarvan de naam is afgeleid van de Franse benaming voor Luilekkerland: Kockengen (in het noordwesten van de provincie Utrecht) en Koekange (in het zuidwesten van Drenthe). Beide dorpen hebben tegenwoordig een paarduizend inwoners. In de Middeleeuwen waren het ontwikkelingsgebieden waar pioniers een strook grond konden kopen om te ontginnen. Om de verkoop van de grond te stimuleren, werd de woestenij 'Luilekkerland' genoemd. Alsof de gebraden vogels er al door de lucht vlogen.

In Amsterdam heeft men in de buurt van het Linnaeusplantsoen (dat is overigens een straatnaam met alle verschillende klinkers erin, maar dat terzijde) een hele buurt met straatnamen die zijn genoemd naar droomlanden. Tussen Nirwana, Utopia, Paradijsplein en Hof van Eden ligt hier ook een Land van Cocagneplein. Maar we willen niet aan het Land van Cocagneplein wonen... we wonen liever in het Land van Cocagne zelf!

Er is in Nederland maar één echt Luilekkerland, en dat ligt in het oude centrum van Leeuwarden. Daar ligt een hofje met een rijtje huisjes die aan het begin van de zeventiende eeuw werden gebouwd voor de allerarmsten van de stad. Waarschijnlijk woonden er alleen vrouwen. Ze hoefden niet te betalen voor de huisjes (dat deed de kerk) en ze kregen eten en een kleine toelage. Genoeg te eten zonder dat je ervoor hoeft te werken - het lijkt me duidelijk waarom dit hofje in de volksmond de naam 'Luilekkerland' kreeg. Het is mooi dat die naam nu - eeuwen later - nog wordt gebruikt voor de officiële straatnaamgeving. Op het straatnaambord staat 'Lui lekkerland' overigens met een onjuiste spatie, en dat is natuurlijk wel jammer. Dat is toch een kleine smet op dit droomland. Maar wie maalt er om zo'n spatie als de pannenkoeken aan de bomen hangen?

Foto: Flip van Doorn

Reacties

Bruin zei…
is misschien bekend waarom gekozen is voor droomlanden als straatnamen in Amsterdam? En waarom bijvoorbeeld het Paradijsplein het Paradijsplein heet? De gebeurtenissen die zich ten tijde van de Tweede Wereldoorlog in dit gebied hebben afgespeeld kunnen toch niet echt geassocieerd worden met het begrip droomland...

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol