Doorgaan naar hoofdcontent

Straten voor prinsen, sporthelden... en ingenieurs!

Ingenieurs zijn goede mensen. Die lossen namelijk allerlei problemen op en daar worden we allemaal beter van. Goede reden om ook zo af en toe een een straatnaam naar een ingenieur te noemen.

Het is lastig om vast te stellen hoeveel straatnamen er in Nederland naar ingenieurs genoemd zijn. Er zijn namelijk nogal wat straatnamen naar personen vernoemd, en dan zou je van al die personen moeten uitzoeken of ze wellicht ook ingenieur waren. Wat ik wel weet is dat er circa honderd straten zijn waar 'ir' of 'ingenieur' onderdeel is van de straatnaam.

Ingenieurs die hun straten wel verdiend hebben

De ingenieurs waar met afstand de meeste straatnamen in Nederland naar genoemd zijn, zijn Simon Stevin, Jan Adriaanszoon Leeghwater en Cornelis Lely.

  • Simon Stevin (1548–1620) was een veelzijdig ingenieur die zich met allerlei problemen bezighield op het gebied van de wiskunde, natuurkunde, scheikunde en sterrenkunde. Sterker nog: hij introduceerde die vier woorden in de Nederlandse taal! Hij leverde belangrijke bijdragen aan de mechanica, bouwde de eerste zeilwagen en vond het decimale stelsel voor breuken uit. Er zijn in Nederland ongeveer zestig straten naar hem genoemd. Zijn zoon Hendrik was ook ingenieur - hij ontwikkelde bijvoorbeeld het eerste plan om de Zuiderzee af te sluiten - en ook naar hem zijn een paar straten genoemd.
  • Jan Adriaanszoon Leeghwater (1575-1650) was een molenbouwer en waterbouwkundige. Hij is bekend door zijn werk aan de droogmakerijen, zoals de Beemster, de Schermer en de Purmer. Hij maakte ook een revolutionair plan voor de drooglegging van het Haarlemmermeer. Naast molens maakte hij ook meubels, uurwerken en speelwerken. Ook naar Leeghwater zijn in Nederland ongeveer zestig straten genoemd.
  • Waterbouwkundig ingenieur Cornelis Lely (1854-1929) is bekend als de grote man achter de afsluiting van de Zuiderzee (met de Afsluitdijk) en de drooglegging van delen ervan. Als dank voor zijn inspanningen zijn er niet alleen ruim veertig straatnamen naar hem genoemd, maar ook een hele stad: Lelystad. Lely was trouwens niet alleen ingenieur maar ook een tijdlang minister; dat heeft hem nog wel wat extra straatnamen opgeleverd.

Nog een paar ingenieurs

Naast deze beroemde ingenieurs zijn er nog veel andere - net wat minder beroemde - ingenieurs waar straten naar genoemd zijn. Ik pluk nog even wat willekeurige andere ingenieursstraatnamen van de kaart.
  • Ir D S Tuijnmanweg in Vianen - Danny Tuijnman (1915-1992) was een Zeeuwse landbouwkundige die als minister van Verkeer en Waterstaat in het eerste kabinet-Van Agt de nationale strippenkaart invoerde.
  • Ir B Kersjesweg in Braamt - Bernardus Kersjes is in 1849 in Braamt geboren. Hij zette zich actief in voor allerlei activiteiten in het openbare leven.
  • Ir. B.P.G. v Diggelenkade in Kampen en Ir van Diggelenstraat in Hulst - Bernard van Diggelen (1815–1868) is bekend van zijn ambitieuze plan voor droogmaking van de Zuiderzee, dat hij in 1849 presenteerde. Zijn plan voorzag in de bedijking van de gehele Zuiderzee, de Friese Wadden en de Lauwerszee.
  • Ir CM van der Slikkeleane in Berltsum/Berlikum - C.M. van der Slikke was een rijkstuinbouwconsulent die belangrijk is geweest voor de ontwikkeling van de tuinbouw in Berltsum.
  • Ir. Mr. Dr. van Waterschoot van der Grachtstraat in Heerlen - Willem van Waterschoot van der Gracht (1873-1943) was een mijnbouwkundige die aan het begin van de twintigste eeuw werkte voor de Rijksopsporing van Delfstoffen. Hij ontdekte bijvoorbeeld steenkool in de Brabantse Peel. (Blijkbaar houden ze in Heerlen wel van ingenieurs met lange achternamen, want daar hebben ze ook nog een Dr. Ir. Ross van Lennepstraat. Ross van Lennep was directeur bij de voormalige staatsmijnen.)

 

Ingenieur Fortuijn en de turborotonde

Het mooiste voorbeeld van een straatnaam die naar een ingenieur genoemd is, vind ik toch wel de Ir. L.G.H. Fortuijnrotonde in Reeuwijk. Dat is niet zo maar een rotonde, maar een heuse turborotonde. Een turborotonde is zo'n rotonde met twee rijstroken waar je al de juiste strook moet kiezen voordat je de rotonde oprijdt. Om te zorgen dat je de juiste strook kiest, wordt al ruim voor de rotonde met borden en wegmarkering aangegeven welke strook je moet nemen.

De eerste turborotonde werd in 2000 geopend in Barendrecht en sindsdien schieten ze als paddenstoelen uit de grond. Dat komt omdat ze allerlei voordelen bieden ten opzichte van een gewone tweestrooksrotonde: doordat er minder snij- en weefconflicten voorkomen is een turborotonde veiliger, en de doorstroming is op een turborotonde ook nog eens stukken beter. In het buitenland kun je tegenwoordig ook wel her en der een turborotonde vinden, maar de meeste liggen toch gewoon in Nederland. Dat is niet zo vreemd, want het is ook een Nederlandse vinding. De bedenker is ingenieur Bertus Fortuijn. En de turborotonde in Reeuwijk is dus naar hem genoemd! Dat is nog eens een gepast eerbetoon.

Het gebeurt niet vaak dat er straten worden vernoemd naar mensen die nog leven. Sporthelden en leden van het koninklijk huis zijn de belangrijkste uitzonderingen. Maar blijkbaar maak je als ingenieur ook kans om nog tijdens je leven een straatnaam naar je vernoemd te krijgen. De reden dat men liever geen straten naar nog levende personen noemt, is dat het risico bestaat dat die persoon later in zijn leven vervelende dingen gaat doen. En in het ergste geval moet je de straatnaam dan weer aanpassen. Bij een rotonde is dat probleem niet zo groot. Daar wonen toch geen mensen aan, dus die straatnaam kun je als dat nodig is nog relatief eenvoudig wijzigen.

Ben je ingenieur en wil je graag dat er een straat naar je genoemd wordt? Dan moet je maar snel aan de slag gaan met het bedenken van een briljant nieuw wegenconcept!

Reacties

Dinx zei…
Eerder schreef ik op dit weblog ook al een stuk over de ingenieurs Julius Pazzani, August Klönne en Camille Polonceau, van wie de namen verbonden zijn aan de bouw van de Westergasfabriek in Amsterdam.
Andre Engels zei…
De N374 Gasselte-Stadskanaal heet Ir. W.I.C. van Veelenweg, naar Willem Izak Cornelis van Veelen, hoofdingenieur-directeur van de Provinciale Waterstaat van Drenthe, zie http://www.encyclopediedrenthe.nl/Veelen,%20Willem%20Izak%20Cornelis%20van
onraad zei…
Ingenieurs goede mensen? Mwah. De oplossingen die ingenieurs aandragen zijn nogal eens noodzakelijke vanwege fouten in eerdere ingenieurs'oplossingen'; denk aan de autokatalysator. Je hebt goede en slechte ingenieurs. Het zijn net mensen.
Anoniem zei…
En Leeghwater dan? Was vast ook een (waterbouwkundig)ingenieur, en zo zijn er vast meer 'watermensen' geweest die in dit polderland belangwekkende zaken gedaan hebben en vernoemd zijn.
Dinx zei…
Hmm, Jan Adriaanszoon Leeghwater. Slordig dat ik die ingenieur over het hoofd heb gezien. Hij heeft inderdaad net iets meer straten, wegen en lanen op zijn naam staan dan Lely.
Delft eert zijn ingenieurs met o.a. de Cornelis Drebbelweg en de Feldmannweg.
En inderdaad heeft Leeghwater niet over gebrek aan aandacht te klagen. In verschillende plaatsen is een straat naar hem vernoemd. Leeghwater (1575-1650) was molenbouwer en waterbouwkundige. Een flink deel van Noord-Holland heeft zijn bestaan aan hem te danken: Leeghwater speelde een belangrijke rol in de droogleggingen in deze provincie.
Mirjam Jochemsen zei…
En Fokker, Philips, Plesman zijn ook vertegenwoordigd.
Er zijn er vast nog meer.
Ton Boxem zei…
En de Ad van Emmenesstraat in Den Haag! Ingenieur en vooral bekend als voetbalcommentator. En vader van Viola.
Naar ir. Evert van der Pik (van Oekels Discohoek) is geen straat genoemd.
Paul zei…
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
Hermen zei…
wat dacht je van prof.dr.ir.Akkerman - Van Kooten en De Bie?
RobB zei…
Bij de straatnamen die tot nu toe genoemd zijn, werd 'ingenieur' steeds afgekort tot 'Ir.'. Hoe anders is dat bij de in Benschop gelegen 'Ingenieur F.E.D. van Enschedeweg'.
En om in de buurt te blijven: de nieuwe Lekbrug bij Vianen is vernoemd naar waterbouwkundig ingenieur Jan Blanken (1755-1838)
Anoniem zei…
Een ingenieurs-plein dat het niet heeft gehaald, is het Heetmanplein in Den Bosch. Zo noemt althans de ganse stad sinds 1964 het verkeersknooppunt dat door Prof. Ir. A. Heetman in elkaar geknutseld werd. Toch bleef de gemeente weigeren het plein zo te noemen. Het zal er wel nooit meer van komen, zeker sinds A.H. op hoge leeftijd nog als pedofiel ontmaskerd werd. Zo zie je maar: toch goed om nooit een straat te vernoemen naar iemand die nog leeft.
Maarten zei…
Vergeet Simon Stevin niet, die heeft ook vele straten en lanen naar zich vernoemd gekregen.
Dinx zei…
Tja, Stevin... nu je het zegt. Stom dat ik daar niet aan gedacht heb. Daar zijn ongeveer evenveel straten naar genoemd als naar Leeghwater. Ik heb over beide heren net nog maar even een stukje aan mijn verhaal toegevoegd.
Anoniem zei…
In het artikel lees ik: "Het gebeurt niet vaak dat er straatnamen worden vernoemd naar mensen die nog leven." Moet dit niet zijn: 'Het gebeurt niet vaak dat straten worden vernoemd naar mensen die nog leven?'
Jonathan Silberblatt zei…
In Heerlen, in de wijk Welten is een aantal straten naar mijnbouwingenieurs vernoemd, bijvoorbeeld de ir. Bungelaan, ir. Ross van Lennepstraat en nog meer. Kijk maar eens op de plattegrond van Heerlen.
Anoniem zei…
Inderdaad: namen vernoemen kan niet, maar wat ook ééúwig mis gaat is dat men '(rij)banen' tegen '(rij)stroken' zegt.
Anoniem zei…
Bij Zaltbommel heb je een spoorbrug die volgens dit artikel de Dr. W. Hupkesbrug heet. http://nl.wikipedia.org/wiki/Dr._W._Hupkesbrug
Volgens mij is het de Dr.Ir. W. Hupkesbrug maar het blauw bord op de zijkant hangt er volgens mij niet meer, en de Bommelsebrug vanwaar je dat goed kon zien is weg. Hoe dan ook, Willem Hupkes was directeur van de NS en ingenieur.

In Den Bosch heb je het Heetmanplein, vernoemd naar de professor, een ingenieur, die die de ingewikkelde verkeersloop bedacht heeft. Dit is echter alleen de naam in de volksmond -- officieel het dit het Wilhelminaplein, en Wilhelmina was geen ingenieur. Er zijn overigens ongetwijfeld veel meer straten en pleinen naar haar vernoemd.
Henk Bakker zei…
Al ver voor Leeghwater had je de scheepsbouwkundig ingenieur Noach.
(Voor hen die daar in geloven)
Er is een Noachstraat in Leiden en eentje in Alblasserdam en een Noachweg in Eibergen.
Kees zei…
Simon Stevin een ingenieur? Bij mijn weten kwam hij nooit verder dan universiteit. Of zijn Newton en Archimedes wellicht ook ingenieurs?
Jaap vd Ham zei…
We zakken af van Amsterdam. Alsof uit die omgeving enkel ingenieurs vandaan komen.
Vergeet Ir Caland niet.
Straten, pleinen, een brug en een kanaal zijn er naar hem vernoemd. Moet je wel de kant van Rotterdam opkomen.
Anoniem zei…
@Jaap: Toch aardig van de Amsterdammers dat ze daar het Calandlyceum naar hem hebben genoemd. :)
Jaap vd Ham zei…
Dat dan weer wel natuurlijk. Als dank daarvoor mocht een Amsterdammer vanaf de Erasmusbrug zingen. Misschien is hij er wel met de Metro Calandlijn naar toe gegaan.
Kees zei…
Ook nog een heel bekende straatnaam naar een echte ingenieur: de Poot van Metz. In 1973 werd een stuk van de Eindhovense randweg zo genoemd, naar ir. C.J.J. Metz die zich sterk gemaakt had voor een dergelijke weg.
nick zei…
waarom POOT?? had die Ir. geen gewone ledematen of betreft het soms zijn handtekening???
Anoniem zei…
Deze reactie is verwijderd door een blogbeheerder.
Anoniem zei…
Deze reactie is verwijderd door een blogbeheerder.
Otto zei…
Er is overigens ook een van Diggelenstraat in een nieuwbouwwijk van Kampen en op Google maps kwam ik ook een van Diggelenstraat in Emmeloord tegen (helaas kon het bordje niet vinden op streetview).

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol