Doorgaan naar hoofdcontent

Hoe noem je een straat naar de Koninklijke Nederlandse Brigade "Prinses Irene"?

In Wormerveer is een 'Prinses Irene-brigade weg'. Ik weet niet of dat de officiële schrijfwijze is die men voor de straatnaam heeft gekozen, maar zo staat het wel op het bordje. Bij de gemeente Zaanstad hebben ze het ook wel over de 'Prinses Irene Brigadeweg' (zonder het streepje). En bij de provincie Noord-Holland kwam ik ergens 'Prinses Irene Brigade Weg' tegen (met allemaal spaties). Blijkbaar is men het er niet helemaal over eens hoe je die straatnaam zou moeten schrijven. Maar hoe moet het dan precies?

Het is inderdaad niet makkelijk. Eerst even een stukje geschiedenisles. Na de Duitse invasie in mei 1940 trokken ruim 1200 Nederlandse militairen van allerlei legeronderdelen zich terug naar Engeland. Daar vormden zij in 1941 de basis voor de oprichting van een Nederlandse brigade. Officieel kreeg die de naam 'Koninklijke Nederlandse Brigade "Prinses Irene"'. Dat is een hele mond vol. In de volksmond werd dat gewoon de 'Prinses Irene Brigade'. De brigade nam deel aan de operatie 'Market Garden' in 1944 en was daarna onder andere betrokken bij de bevrijding van Eindhoven, Tilburg en Den Haag.

Na de korte geschiedenisles gaan we door met de Nederlandse les. Want hoe zit dat ook alweer met samenstellingen met een naam? Simpel: die schrijven we gewoon aaneen. Een lamp van Philips is dus een 'Philipslamp'. Eventueel mag je een streepje gebruiken om de naam er wat duidelijker uit te laten komen: 'Philips-lamp'. Als er een spatie in de naam zit, blijft die in de samenstelling behouden. Zo wordt een lid van de Tweede Kamer een 'Tweede Kamerlid'. Ook hier geldt weer dat je best een streepje mag gebruiken voor de duidelijkheid: 'Tweede Kamer-lid'. Een brigade die naar Prinses Irene genoemd is, heet dus eigenlijk de 'Prinses Irenebrigade' of 'Prinses Irene-brigade'. Ze hebben er destijds echter voor gekozen om het de 'Prinses Irene Brigade' te noemen. De brigade is in Engeland opgericht, dus misschien was men bij de keuze van de naam 'Prinses Irene Brigade' ook wel een beetje onder de Engelse invloed. Daar kun je van vinden wat je wilt, maar als iemand een naam bedenkt, hoeft hij zich niet per se aan de taalregels te houden.

Nu terug naar de straat. De Prinses Irene Brigade heeft veel goed werk gedaan, dus het is best begrijpelijk dat ze er in Wormerveer een weg naar wilden noemen. Officieel zou dat dan de 'Koninklijke Nederlandse Brigade "Prinses Irene"-weg' worden, met de naam voluit en '-weg' erachter. Ik snap wel waarom ze daar niet voor gekozen hebben. Met de korte versie van de naam wordt het de 'Prinses Irene Brigade-weg', met weer een streepje voor de duidelijkheid. In Wormerveer heeft men voor de straatnaam gekozen voor de schrijfwijze 'Prinses Irene-brigade weg'. Daarin staan precies genoeg spaties en streepjes, maar ze staan niet op de juiste plek. Misschien dat men geprobeerd heeft om de naam van de brigade volgens de spellingsregels te schrijven door er 'Prinses Irene-brigade' van te maken. Maar dan klopt de spatie voor 'weg' nog steeds niet.

Eigenlijk rest er maar één conclusie: het is gewoon een lastige straatnaam. Dat verklaart waarschijnlijk ook waarom er in Nederland zo weinig straatnamen naar de Prinses Irene Brigade zijn genoemd. Bolsward is de enige andere plaats waar ze het aangedurfd hebben. Daar hebben ze in de 'Brigade Irenelaan' de problematiek van de correcte schrijfwijze vakkundig omzeild.

(Dit verhaal is ook verschenen op spatiegebruik.nl)

Reacties

Hier in Den Haag hebben we het "Paus Johannes Paulus II plein", dus ook met een spatie te veel. Altijd weer goed voor een klein ergernisje.
Hazkan zei…
Ik zou zelf trouwens Prinses Irene Brigadeweg kiezen. Maar deze schrijfwijze is ook leuk, want aangezien de brigade er niet meer is is de Prinses Irene Brigade weg. Als je er dan voor kiest Prinses Irene-brigade met een streepje schrijven heb je gewoon een mededelende straatnaam.
(bovenstaande argumentatie niet te serieus nemen)
René zei…
Zo hebben we ook nog de 'Koning Willem III weg' in Hoek van Holland en de 'Graaf Floris V Weg' in Hollandsche Rading. Voorbeelden van een stil protest? Er zijn in Nederland ook straten met spaties genoemd naar Adrianus VI, Dirk III, Graaf Jan III, Graaf Willem I en II, Hertog Godfried I, Hertog Hendrik I, Hertog Jan I, Koning Willem I, II en III, Leo XIII, Johannes XXIII, Philips II, Pius XII en Reinoud III. Die nummers maken het maar lastig. Gelukkig zijn er ook straten waar ze het netjes met een streepje geschreven hebben.
Rob Essers zei…
De officiële schrijfwijze van namen is terug te vinden in de Basisregistraties adressen en gebouwen (BAG); zie https://service1.kadaster.nl/bag/bag-burger/secured/selectie.

- Prinses Irene-brigade weg, Wormerveer (ID 0479300000000559);
- Prinses Irene Brigadeplein, Valkenswaard (ID 0858300000000537);
- Irenebrigadeplein, Wageningen (ID 0289300000000383);
- Brigade Irenelaan, Bolsward (ID 0064300000130659);
- Irenebrigade viaduct, Eindhoven (ID 0772300000000921);
- Irene Brigade viaduct, Nijmegen (niet-geregistreerd).

Er zijn nogal wat manieren waarop je de naam van de brigade kunt verbasteren. De toevoeging Prinses kan achterwege gelaten worden, maar niet op de wijze waarop dat in Bolsward is gedaan. In Eindhoven had men er beter Irenebrigadeviaduct van kunnen maken en in Nijmegen Irene Brigade-viaduct. Mijns inziens kunnen alleen de namen in Valkenswaard en Wageningen goed gerekend worden.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol