Doorgaan naar hoofdcontent

Om maar een zeisstraat te noemen...

Het is slim om straatnamen te kiezen die je goed kunt uitspreken en waar geen misverstanden over kunnen ontstaan. Het is helemaal niet handig als je je straatnaam iedere keer weer moet spellen. Of als mensen denken dat ze je straatnaam goed verstaan hebben, maar er iets heel anders van gemaakt hebben. Voor je het weet, is je pizza koud, komt de ambulance te laat, wordt de post niet goed bezorgd, of kunnen je vrienden je nieuwe huis niet vinden.

Neem nou de 'Zeisstraat'. Je moet die straatnaam maar eens een paar keer hardop uitspreken. De kans is groot dat mensen denken dat je het over een 'zijstraat' hebt. "Maar van welke straat bedoel je dan de zijstraat?" Het lijkt me geen handige straatnaam, en toch zijn er Zeisstraten in bijvoorbeeld Rotterdam, Breda en Purmerend. In alle gevallen is de Sikkelstraat niet ver weg. Een zeis en een sikkel - dat is ook wel een logische combinatie. En zo zijn er nog wel meer verwante gereedschappen te bedenken:
  • Rotterdam heeft in dezelfde buurt ook nog een Schoepstraat, een Disselstraat, een Ploegstraat, een Vorkstraat en een Kouterstraat (een kouter is een soort ploegmes).
  • Breda heeft behalve de Zeisstraat en de Sikkelstraat ook nog een Spadestraat, een Eggestraat. En een Smutsstraat. Dat doet vermoeden dat een smuts ook een soort gereedschap is, maar ik heb werkelijk idee of dat ook echt zo is.
  • Purmerend heeft ook een Ploegstraat, een Egstraat en een Kouterstraat, maar ook nog een Riekstraat, een Drietandstraat, een Spadestraat en een Haarspitstraat. Een haarspit is een draagbaar aambeeld waarop je een zeis weer scherp kunt maken.
Maar goed, terug naar de Zeisstraat. Het is op zich een mooie aanleiding om me eens wat meer te verdiepen in de oude boerengereedschappen, maar ik blijf het vanwege de mogelijke verwarring met 'zijstraat' een onhandige straatnaam vinden. Ook omdat het thema helemaal niet onuitputtelijk lijkt en er voldoende alternatieven te bedenken zijn. Blijkbaar heeft niemand een probleem gezien in de mogelijke verwarring rond de Zeisstraat. Of is de zeis zo'n standaardvoorbeeld van een boerengereedschap dat die in een dergelijke wijk simpelweg niet mag ontbreken?

Het wachten is nu op de plaats die in de stedenbuurt een straat naar Zeist gaat noemen: de Zeiststraat. Of misschien kunnen ze ergens straatnamen naar beroemde lenzenmakers noemen, zoals Carl Zeiss. Dat wordt dan de Zeissstraat. Taalkundig bijzonder met al die s'en op een rijtje, maar als straatnaam niet heel praktisch. Dan kun je misschien maar beter in de Zijstraat wonen.

Er zijn overigens ook plaatsen waar ze officieel ook echt een 'Zijstraat' hebben. Zo heeft Hoensbroek een echte 'Zijstraat', als zijstraat van de 'Langstraat'. Een andere zijstraat van de Langstraat heet 'Dwarsstraat'. Daar zal weinig verwarring over ontstaan.

Reacties

Hazkan zei…
Och, dat taalkundepunt heb je natuurlijk ook bij de Churchilllaan (o.a. in Amsterdam) en ik denk dat je met lanen vernoemd naar Marshall of straten voor Gauss ook een end komt.
Hazkan zei…
Trouwens. Wat te denken van een "rode kruislaan" (Diemen) of een "kruistraat" (Wolvega; tussen bijvoorbeeld de kam, spriet, stander en as dus waarschijnlijk een lijst van zaken die rechtop kunnen staan?) of de Kruijsstraat (een vernoeming?) te Vriezenveen. Er is in Utrecht trouwens ook een Zeistersteeg. Een redelijk nette oplossing.
Anoniem zei…
Is er nergens een wijk met brommermerken als straatnaam? Ik zou wel willen wonen aan het Zundapppad! :)
NickyD zei…
Smuts verwijst naar Jan Smuts: http://www.geschiedenis24.nl/ovt/afleveringen/2006/Ovt-18-06-2006/Generaal-Jan-Christiaan-Smuts-uit-Zuid-Afrika.html
Anoniem zei…
In Heerlen is spraakverwarrig voorkomen door niet voor -straat te kiezen, maar voor -hof: Zeishof, Ploeghof, Riekhof en Gaffelhof worden omsloten door de Egstraat.

Populaire posts van deze blog

Wat is de echte Monopoly-stad van Nederland? En waar ligt Ons Dorp?

Een tijd geleden heb ik al eens uitgelegd wie de straatnamen heeft gekozen voor het Nederlandse Monopoly-spel. De Nederlandse editie van het spel was de eerste waarin straatnamen uit verschillende steden werden gebruikt. Dus vroeg ik me af: is er misschien toch één stad te vinden die al die straatnamen heeft? Dan zouden ze daar mooi hun geheel eigen editie van het spel kunnen maken. Tijdens die zoektocht diende nog een tweede vraag zich aan: waar ligt Ons Dorp? Laten we eerst eens even kijken hoe bijzonder die straatnamen uit het Monopoly-spel eigenlijk zijn. In de top-10 met straatnamen die in het Nederland het meest voorkomen, staat één straat uit Monopoly: de Dorpsstraat . Die komt in Nederland 315 keer voor, van Aalsmeer tot Zwolle. De Brink komt 67 keer voor, van Almelo tot Zuidwolde. Op 43 plaatsen ligt een Steenstraat , van Alphen aan den Rijn tot in Zwolle. Dan komen we bij een bijzonder geval: de Houtstraat komt 32 keer voor in Nederland (van Almere tot Wolvega), maar vreemd

Wie heeft de straatnamen van Monopoly gekozen?

De Barteljorisstraat, Neude, A-Kerkhof en de Kalverstraat. Iedereen kent de straatnamen uit het Monopoly-spel. Maar waarom hebben nou juist deze straatnamen een plekje in het spel gekregen? Waarom heeft men uit Rotterdam niet de Weena of de Lijnbaan gekozen, en voor Amsterdam de P.C. Hooftstraat? En waarom zitten Haarlem en Arnhem er wel in, en Maastricht en Eindhoven niet? Wie heeft dat allemaal bedacht? Voor de geschiedenis van het spel gaan we even helemaal terug naar 1904. Elizabeth Magie vroeg toen patent aan op het bordspel ' The Landlord's Game '. Geïnspireerd door dat spel liet Charles Darrow in 1934 in eigen beheer 5000 exemplaren van het spel 'Monopoly' maken en die waren binnen een jaar verkocht. Toen toonde Parker Brothers interesse om het spel in de Verenigde Staten uit te geven. Zij verkochten binnen een jaar meer dan een miljoen exemplaren. De populariteit van het spel bleef niet onopgemerkt en de Engelse firma Waddington kocht in 1936 de rechten o

Wat is in Nederland de langste straat met één naam?

De Oudebildtdijk in de Friese gemeente Het Bildt wordt vaak de langste straat van Nederland genoemd. De straat loopt van Westhoek naar Oudebildtzijl en is volgens Google Maps in totaal 12,1 kilometer lang. Dat is best een eind inderdaad. Maar is het daarmee inderdaad de langste straat van Nederland? En meer specifiek: de langste straat die van begin tot eind dezelfde straatnaam heeft? Ik zal het maar meteen verklappen: dat is dus niet. Als je gaat zoeken naar 'langste straat van Nederland' kom je allerlei straatnamen tegen. Ik zag dat ergens iemand de Voorstraat in Dordrecht noemde, maar die is 'slechts' 1.200 meter en daarmee met afstand niet de langste. De Laan van Meerdervoort in Den Haag wordt ook vaak genoemd, maar die is met een lengte van 5.800 meter ook zeker niet de langste straat van Nederland. Hier en daar lijkt men dat door te hebben, want daar noemt men het specifiek de langste láán van Nederland. Ik vind gemakkelijke een paar straten die een stuk la

Wat zijn de regels voor nieuwe straatnamen?

Dorstige Smid , Mickey Mousestraat , Kerstomaatplantsoen . Tussen alle vragen die mensen me stellen over straatnamen, komen twee vragen iedere keer weer terug: wie bedenkt toch al die nieuwe straatnamen en wat voor regels gelden daarbij? Het vaststellen van straatnamen is een taak van de gemeente - het gebeurt in het algemeen door het College van B&W. Veel gemeentes hebben een speciale straatnaamcommissie, die advies uitbrengt aan het College. In de commissie zitten deskundigen met verschillende achtergronden, zoals een stadshistoricus en een stedenbouwkundige. De manier waarop in een gemeente de straatnamen worden vastgesteld, is vastgelegd in een 'Verordening Straatnaamgeving en huisnummering'. In die verordening kan een gemeente ook richtlijnen voor de straatnamen opnemen, maar dat is niet verplicht. Het kan ook zijn dat de straatnaamcommissie ongeschreven regels hanteert. Er is dus niet één vaste lijst met regels waar alle straatnamen in Nederland aan moeten vol